Ο Ντόναλντ Τραμπ κατάφερε να ανάψει νέο φυτίλι στη γεωπολιτική σκακιέρα, οταν κατηγόρησε την Ινδία ότι χρηματοδοτεί τον πόλεμο της Ρωσίας αγοράζοντας ρωσικό πετρέλαιο φτηνά και πουλώντας το στη συνέχεια με περιθώριο κέρδους. Απειλεί με δασμούς και δευτερεύουσες κυρώσεις, δηλαδή ποινές για όποιον συνεργάζεται εμμέσως με το Κρεμλίνο.
Η απάντηση της Ινδίας; Ψύχραιμη, αλλά σταθερή: «Οι σχέσεις με τη Ρωσία είναι διαχρονικές. Δεν αλλάζουν για κανέναν.» Και η Ευρώπη; Αν και δεν ενεπλάκη απευθείας στη διένεξη, βρέθηκε πάλι στη μέση μιας παγκόσμιας ενεργειακής σκακιέρας.
Η Ευρώπη στη μέση του κυκλώνα
Η Ευρωπαϊκή Ένωση εδώ και μήνες προσπαθεί να ισορροπήσει σε τεντωμένο σχοινί: Να μειώσει την ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία, χωρίς να τινάξει στον αέρα τις τιμές και τις τσέπες των πολιτών της. Η πρόταση για ανώτατη τιμή στο ρωσικό πετρέλαιο (περίπου 15% κάτω από την αγοραία τιμή) ήταν μια τέτοια προσπάθεια. Όμως η κίνηση της Ινδίας να αγοράζει ακόμα και να μεταπουλά ρωσικό πετρέλαιο υπονομεύει αυτή την τακτική.
Και σαν να μην έφτανε αυτό, η Ελβετία, που δεν είναι καν μέλος της ΕΕ αλλά εμπορεύεται στενά με την Ένωση, δέχεται απευθείας χτύπημα από τον Τραμπ, με δασμούς 39% σε προϊόντα της. Η χώρα δηλώνει «σε σοκ», με τον υπουργό Οικονομίας να μιλά ήδη για επανεξέταση των σχέσεων με τις ΗΠΑ και πιθανολογούμενη ύφεση.
Και η Ελλάδα; Πιο κοντά απ’ όσο νομίζεις
Μπορεί να είμαστε μακριά από την Ινδία και τον Λευκό Οίκο, αλλά είμαστε πολύ κοντά στις συνέπειες:
1. Τιμές ενέργειας στα ύψη
Αν περιοριστούν οι ροές από τη Ρωσία και τα αποθέματα σφίξουν, το παγκόσμιο πετρέλαιο θα πάρει την ανιούσα. Κι εμείς, με τη βενζίνη μας να παίζει ήδη στα 2 ευρώ, θα την πληρώσουμε πρώτοι και καλύτεροι.
2. Τουρισμός και αεροπορικές
Αν οι τιμές καυσίμων ανέβουν, θα αυξηθούν και τα εισιτήρια. Και αν αυξηθούν τα εισιτήρια, ο Γερμανός ή ο Γάλλος τουρίστας ίσως επιλέξει Βουλγαρία ή Ισπανία αντί για Σαντορίνη.
3. Εξαγωγές: ελληνικά προϊόντα σε κλοιό
Αν γενικευτεί η τακτική των δασμών σε ευρωπαϊκά προϊόντα (όπως έγινε με την Ελβετία), δεν αποκλείεται να επηρεαστούν οι ελληνικές εξαγωγές, ειδικά τρόφιμα και φάρμακα, που συχνά φεύγουν προς ευρωπαϊκούς διανομείς.
4. Αβεβαιότητα για επενδύσεις
Μια παγκόσμια εμπορική σύγκρουση κάνει τους επενδυτές διστακτικούς. Η Ελλάδα, που προσπαθεί να σταθεί στα πόδια της μετα-Μνημόνιο, έχει ανάγκη την ηρεμία – όχι άλλες τρικυμίες.
Η Ινδία αγοράζει και πουλά – έχει δύναμη. Η Ελβετία πληρώνει το τίμημα μιας ανοιχτής οικονομίας. Η Ελλάδα είναι πιο παθητικός κρίκος, αλλά όταν αρχίσουν οι κραδασμοί, η περιφέρεια πάντα τους αισθάνεται νωρίτερα.
Όταν το πετρέλαιο δεν είναι απλώς πετρέλαιο
Πίσω από τις δηλώσεις Τραμπ, τις συμφωνίες της Ινδίας και τις ανησυχίες της Ελβετίας, κρύβεται κάτι πιο απλό και πιο απειλητικό: η ενεργειακή αβεβαιότητα. Για τους λαούς, αυτό μεταφράζεται σε τιμές, λογαριασμούς, μεταφορές, φαγητό. Δεν είναι «γεωπολιτική», είναι ψωμί.
Και σε αυτή τη σκακιέρα, ό,τι παίζεται στην Ασία και την Αμερική τελικά χτυπά και στην Ευρώπη - και στο ταμείο του Έλληνα.
**Με πληροφορίες από Reuters, The Guardian, Washington Post, Times of India και AP News
