Το ΠΑΣΟΚ γιορτάζει και φέτος με τον πιο διχαστικό τρόπο την επέτειο της ίδρυσής του από τον Ανδρέα Παπανδρέου στις 3 Σεπτέμβρη του 1974. Υπό τον γενικό τίτλο «6 χρόνια Νέα Δημοκρατία | Αποτύχατε. Να η Ελλάδα που παραδίδετε», επιδίδεται σε με αρνητική εκστρατεία υπό τη μορφή «Μαύρης Βίβλου». Και με την πεποίθηση ότι έχει ξεχαστεί η αντίστοιχη που αφορά την εποχή της δικής του διακυβέρνησης.
Θα είχαμε πολλά να πούμε –και το έχουμε κάνει πολλές φορές– αλλά η απάντηση σε τέτοιου είδους πολιτικές συμπεριφορές δόθηκε πριν από μερικές ημέρες μέσω Ιταλίας, με μια συνέντευξη του πρώην πρωθυπουργού και πρώην προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ρομάνο Πρόντι, στην εφημερίδα «Λα Ρεπούμπλικα».
Ο Πρόντι είχε μεταπηδήσει από τη Χριστιανική Δημοκρατία στην Κεντροαριστερά και έγινε ο αρχηγός της Συμμαχίας «Ελιά», εντάσσοντας και το ταλαιπωρημένο από σωρεία σκανδάλων Σοσιαλιστικό Κόμμα, κερδίζοντας τις εκλογές του 1995. Το 2008 εγκατέλειψε την πολιτική, διαπιστώνοντας πως το πολιτικό σύστημα αδυνατούσε να βρει ένα μίνιμουμ συνεννόησης για να μην πέφτουν η μία μετά την άλλη οι κυβερνήσεις, με την Ιταλία να πηγαίνει από εκλογές σε εκλογές.
Τώρα διαπιστώνει ότι η ιταλική Αριστερά πράττει ακριβώς το ίδιο. Καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι «η Αριστερά δεν υπάρχει», ενώ «το μόνο που έπρεπε να κάνει είναι απλά να υπάρχει». Κατά τον Πρόντι, αυτή η συστηματική αντιπολίτευση επί παντός επιστητού δημιουργεί μια αβεβαιότητα που απομακρύνει τον πολίτη. Οπως λέει, «μια κατακερματισμένη αντιπολίτευση μοιάζει με έναν ελαφρύ άνεμο που δεν ενοχλεί κανέναν».
Η κατάσταση αυτή επιδεινώνεται μέσα σε ένα παρακμιακό ευρωπαϊκό περιβάλλον, με μια επίσης κατακερματισμένη Ευρώπη που παραδέρνει ανάμεσα στον τριπολισμό ΗΠΑ, Ρωσίας και Κίνας. Και αυτό, υποστηρίζει, αποτελεί καθαρή αυτοκτονία.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο Πρόντι, τον Ιούλιο του 2020, συμφώνησε με τη συμμετοχή του κόμματος Μπερλουσκόνι στην κυβέρνηση, αντικαθιστώντας το Κίνημα των Πέντε Αστέρων. Οπως είχε πει, «η συμμετοχή αυτή δεν αποτελεί ταμπού. Το κύριο ζητούμενο είναι η κυβέρνηση Κόντε να μπορεί να βασιστεί σε μια σταθερή πλειοψηφία και να είναι σε θέση να λαμβάνει τις αναγκαίες αποφάσεις. Δεν πρόκειται για ταμπού διότι, όπως έχω ήδη πει, το γήρας φέρνει και σωφροσύνη. Το κύριο θέμα είναι ότι η Ιταλία χρειάζεται μια καθοριστική ώθηση για να μη χάσει τη δυναμική της».
Ηταν τότε που τα Πέντε Αστέρια διαφώνησαν με το πακέτο βοήθειας ύψους 36 δισεκατομμυρίων ευρώ που προέβλεπε ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας. Η μόνη περίπτωση για να ψηφιστεί ο Μηχανισμός από το ιταλικό Κοινοβούλιο ήταν να υπερψηφίσει το κόμμα του Μπερλουσκόνι. Για να συμβούν, όμως, όλα αυτά και για να εξασφαλιστεί η σταθερότητα πρέπει ο καθένας να αναλαμβάνει τις ευθύνες του.
Προφανώς αυτή η εκτίμηση ισχύει για όλους. Ισχύει για το ΠΑΣΟΚ, ισχύει για τον (εντελώς κατακερματισμένο) ΣΥΡΙΖΑ, ισχύει όμως και για τον χώρο της Κεντροδεξιάς, που οφείλει να στηρίζεται σε ένα στέρεο ιδεολογικοπολιτικό υπόβαθρο, με συγκεκριμένη πολιτική ταυτότητα.
Η Ευρώπη σε χάος
Τα νέα από την Ευρώπη δεν είναι καλά. Είναι ανησυχητικά και το βλέπουμε καθημερινά:
-Το βλέπουμε στην Ολλανδία, όπου η (εντελώς ετερόκλητη) κυβέρνηση έπεσε μέσα στο καλοκαίρι σε δύο δόσεις, πρώτα με την αποχώρηση της Ακροδεξιάς και μετά ενός ακόμη λαϊκιστικού κόμματος.
-Το βλέπουμε στη Γαλλία όπου το ενδεχόμενο να πέσει η κυβέρνηση Μπαϊρού, κατά την ψήφο εμπιστοσύνης στις 8 Σεπτεμβρίου, είναι περισσότερο από βέβαιη. Η χώρα ήδη μετράει τέσσερις πρωθυπουργούς σε έναν χρόνο. Μόλις την περασμένη Δευτέρα, 1η Σεπτεμβρίου, με αφορμή τις εξελίξεις στη Γαλλία, η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, δήλωσε πως η πτώση οποιασδήποτε κυβέρνησης στην Ευρωζώνη θα ήταν «ανησυχητική». «Αυτό που έχω διαπιστώσει στα έξι χρόνια που βρίσκομαι σε αυτή τη θέση είναι ότι οι πολιτικές εξελίξεις που συνεπάγονται πολιτικούς κινδύνους έχουν επιπτώσεις στην οικονομία, στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν οι διεθνείς χρηματαγορές τις χώρες που αντιμετωπίζουν ανάλογους κινδύνους και συνεπώς τις αντιμετωπίζουμε με ανησυχία», είπε.
-Το βλέπουμε στην Ιαπωνία, όπου δεν πέτυχαν τη Δεδηλωμένη και έχουν κυβέρνηση μειοψηφίας.
-Το βλέπουμε στην Πορτογαλία, όπου τον περασμένο Μάιο οδηγήθηκε στις τρίτες εκλογές από το 2022 και τελικά σχηματίστηκε κυβέρνηση μειοψηφίας.
-Το βλέπουμε στη Βουλγαρία, όπου μετά από επτά εκλογές σε τέσσερα χρόνια απέκτησε μια εξαιρετικά εύθραυστη κυβέρνηση συνασπισμού με ένα διχασμένο Κοινοβούλιο.
-Το είδαμε στη Λιθουανία, όπου η κυβέρνηση έπεσε στις αρχές Αυγούστου.
-Το είδαμε στο Βέλγιο, όπου χρειάστηκαν πέντε κόμματα για να σχηματιστεί μια εύθραυστη κυβέρνηση.
-Το είδαμε στην Ιρλανδία όπου επιτεύχθηκε μεν συμφωνία των δύο κεντροδεξιών κομμάτων (Φιάνα Φέιλ και Φίνε Γκάελ), αλλά και πάλι τους λείπει μία ψήφος για τη Δεδηλωμένη και η κυβέρνηση εξαρτάται πάλι από κάποιον ανεξάρτητο – συνήθως διαφορετικού κάθε φορά.
-Το βλέπουμε στη Γερμανία, όπου στις πρώτες 100 ημέρες διακυβέρνησης από τον σχηματισμό της κυβέρνησης συνασπισμού Χριστιανοδημοκρατών, Χριστιανοκοινωνιστών και Σοσιαλδημοκρατών, οι έρευνες δείχνουν δυσαρέσκεια των πολιτών από τις επιδόσεις της.
-Το βλέπουμε στη Ρουμανία, όπου οι ηγέτες των κομμάτων συνασπισμού (PSD-PNL-USR-UDMR) χρειάστηκε να συμφωνήσουν σε μηχανισμό λήψης αποφάσεων, σύμφωνα με τον οποίο κάθε νομοθετική πρωτοβουλία θα συζητείται πρώτα εντός του συνασπισμού, μαζί με τους προερχόμενους από διάφορα κόμματα αρμόδιους υπουργούς.
-Το βλέπουμε στην Ιταλία, όπου, παρά το γεγονός ότι οι κρίσεις αποσοβούνται (προς το παρόν) εγκαίρως, οι διαφωνίες Μελόνι-Σαλβίνι είναι συχνές.
-Να θυμίσω τέλος ότι στο Ισραήλ, τον Ιούνιο του 2021 σχηματίστηκε κυβερνητικός συνασπισμός, στον οποίο συμμετείχαν τα κόμματα της Δεξιάς, της Αριστεράς, του Κέντρου και ένα αραβικό, προκειμένου να εκπαραθυρώσουν από την εξουσία τον Μπενιαμίν Νετανιάχου. Ακριβώς έναν χρόνο αργότερα, η κυβέρνηση έχασε τη Δεδηλωμένη στην Κνεσέτ, μετά την αποχώρηση των βουλευτών της Δεξιάς, οπότε και προκηρύχθηκαν νέες εκλογές – για πέμπτη φορά σε λιγότερο από τρία χρόνια.
Οι εκλογές αυτές διεξήχθησαν την 1η Νοεμβρίου 2022, αλλά το αραβικό κόμμα εμφανίστηκε κομμένο στα τρία. Ο συνασπισμός του Μπενιαμίν Νετανιάχου κέρδισε 65 από τις 120 έδρες της Κνεσέτ και εξασφάλισε, στις 8 Δεκεμβρίου, την πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο, αφού το κόμμα του, το Λικούντ, κατέληξε σε συμφωνία με το εβραϊκό υπερορθόδοξο κόμμα Shas.
Εντελώς απαρατήρητοι
Αν και είναι βέβαιο ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να αντέξει τέτοιους κραδασμούς, αν και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι σημαντικό για κάθε χώρα να διαθέτει μια σταθερή κυβέρνηση και να μην πηγαίνει από εκλογές σε εκλογές, ειδικά σε ένα τόσο ασταθές γεωπολιτικό περιβάλλον, η πράξη έχει δείξει πως το εκλογικό σώμα έχει διαφορετικά κριτήρια – με αποτέλεσμα τον κατακερματισμό του πολιτικού σκηνικού.
Το ΠΑΣΟΚ βρέθηκε στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ωστόσο όχι μόνο δεν επωφελήθηκε από το δώρο που του έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά δεν μπήκε στον κόπο ούτε καν να ξετυλίξει το περιτύλιγμα. Στην ουσία το ΠΑΣΟΚ απέδειξε πως δεν κάνει ούτε για τη δεύτερη θέση.
Τώρα, ενόψει επετείου και ΔΕΘ, παρουσιάζει μια ακατάσχετη πολυλογία και κάτι δυσνόητα κατεβατά-σεντόνια που ο μέσος πολίτης δεν μπορεί να παρακολουθήσει. Και η «Μαύρη Βίβλος» μεταμορφώνεται σε μαύρη κωμωδία.
Με λίγα λόγια, 3 του Σεπτέμβρη να περνάς… απαρατήρητος! Το πρόβλημα είναι πως όταν δεν έχεις αντίπαλο, όχι μόνο αντίπαλός σου είναι ο ίδιος σου ο εαυτός, αλλά πρέπει και να τον νικήσεις…
