Την ανάγκη επέκταση της διμερούς οικονομικής συνεργασίας σε πλείστους τομείς υπογραμμίζει στο «Μανιφέστο» ο νέος πρέσβης του Καζακστάν, Τιμούρ Σουλτανγκόζιν, αναγνωρίζοντας την Ελλάδα ως «σημαντικό εταίρο». Ο πρέσβης προαναγγέλλει επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Καζακστάν, ενώ αναφέρεται στις περιφερειακές πρωτοβουλίες της Αστάνα. Τέλος, μιλά για το τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Ο δεύτερος γύρος διαβουλεύσεων Ελλάδας-Καζακστάν πραγματοποιήθηκε πρόσφατα. Πώς αξιολογείτε τις διμερείς σχέσεις και τις προοπτικές τους;
Καζακστάν και Ελλάδα γιορτάζουν φέτος την 33η επέτειο από την εγκαθίδρυση διπλωματικών σχέσεων. Εξαρχής οι χώρες μας είχαν φιλικές και εποικοδομητικές σχέσεις, οι οποίες αναπτύσσονται σταθερά. Ο δεύτερος γύρος διμερών διαβουλεύσεων αντανακλά την κοινή μας δέσμευση για περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας σε διάφορους τομείς. Υπάρχει σημαντικό ανεκμετάλλευτο δυναμικό στις εμπορικές και οικονομικές μας σχέσεις. Και οι δύο πλευρές αναγνωρίζουν ευκαιρίες σε τομείς όπως οι μεταφορές και τα logistics, η γεωργία, η ενέργεια, ο τουρισμός και η φιλοξενία, τομείς που προσφέρουν ισχυρή βάση για αμοιβαία επωφελή συνεργασία, ιδίως λαμβάνοντας υπόψη τη στρατηγική θέση του Καζακστάν μεταξύ των αγορών της Ευρώπης και της Ασίας. Σήμερα η Ελλάδα κατατάσσεται μεταξύ των κορυφαίων εμπορικών εταίρων του Καζακστάν στην ΕΕ, στην έκτη θέση ως προς τον όγκο εμπορίου, που έφτασε τα 2,8 δισ. δολάρια ΗΠΑ το 2024. Το Καζακστάν εκτιμά την Ελλάδα ως σημαντικό εταίρο στη Νότια Ευρώπη αλλά και ως βασικό μέλος της ΕΕ. Οι χώρες μας μοιράζονται παρόμοιες απόψεις για πολλά περιφερειακά και διεθνή ζητήματα και αυτό προσφέρει βάση για εμβάθυνση του πολιτικού διαλόγου και της πρακτικής συνεργασίας.
Τι ελπίζετε να πετύχετε κατά τη διάρκεια της θητείας σας ως πρέσβη στην Ελλάδα;
Κύριος στόχος μου είναι η διαφοροποίηση της διμερούς μας συνεργασίας σε όλους τους βασικούς τομείς. Σήμερα, το εμπόριό μας κυριαρχείται από τις εξαγωγές αργού πετρελαίου. Το Καζακστάν είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής αργού πετρελαίου στην ελληνική αγορά. Ωστόσο, υπάρχει σημαντικό ανεκμετάλλευτο δυναμικό πέραν των υδρογονανθράκων και γι’ αυτόν τον λόγο θα επικεντρωθώ στο να ενθαρρύνω μεγαλύτερη συνεργασία σε τομείς όπως η γεωργία, οι μεταφορές και τα logistics μέσω του Middle Corridor, οι ΑΠΕ, ο τουρισμός και η φαρμακοβιομηχανία. Η δημιουργία νέων διαύλων για συνεργασία επιχειρήσεων και διαπεριφερειακή συνεργασία είναι καθοριστική, γι’ αυτό συνεργαζόμαστε στενά με επιχειρήσεις και φορείς όπως ο ΣΕΒ και η Enterprise Greece. Εξίσου σημαντική είναι η ενίσχυση του πολιτικού διαλόγου. Αναμένουμε στο άμεσο μέλλον επισκέψεις υψηλού και ανώτατου επιπέδου –σε υπουργικό και σε πρωθυπουργικό επίπεδο– οι οποίες θα δώσουν ισχυρή ώθηση στις διμερείς σχέσεις. Επιπρόσθετα, θα εστιάσω στον ανθρώπινο παράγοντα. Το Καζακστάν φιλοξενεί μια ιστορική ελληνική κοινότητα, ενώ σημαντικός αριθμός Ελλήνων πολιτών και πρώην πολιτών, γεννημένων στο Καζακστάν, ζει σήμερα στην Ελλάδα. Αυτοί οι ανθρώπινοι δεσμοί αποτελούν μια μοναδική γέφυρα ανάμεσα στις κοινωνίες μας. Στο πλαίσιο αυτό, η ενίσχυση της πολιτιστικής ανταλλαγής και των ακαδημαϊκών συνεργασιών είναι ουσιώδης. Τέλος, βλέπω αυξανόμενο τουριστικό ενδιαφέρον για το Καζακστάν. Ενας από τους στόχους μου είναι να διευκολύνω την απευθείας αεροπορική σύνδεση μεταξύ Καζακστάν και Ελλάδας, κάτι που θα προωθούσε μεγαλύτερη κινητικότητα και (επιχειρηματικούς) δεσμούς μεταξύ των λαών μας.
Ποια είναι η θέση της Αστάνα για το τουρκολιβυκό μνημόνιο που παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, δεδομένου και του ηγεμονικού ρόλου που επιδιώκει η Τουρκία στον «τουρκικό κόσμο»;
Το Καζακστάν ακολουθεί πάντα μια πολύ ισορροπημένη εξωτερική πολιτική. Εκτιμούμε την ειρήνη, τη σταθερότητα και την εποικοδομητική διεθνή συνεργασία. Πιστεύουμε ότι όλες οι διαφορές πρέπει να επιλύονται μέσω ειρηνικού διαλόγου και διαπραγμάτευσης. Το Καζακστάν διατηρεί φιλικές και συνεργατικές σχέσεις με όλους τους διεθνείς εταίρους του, συμπεριλαμβανομένων της Ελλάδας και της Τουρκίας. Η συμμετοχή μας σε περιφερειακούς και διεθνείς οργανισμούς, όπως του «τουρκικού κόσμου», στοχεύει στην προώθηση της αμοιβαίας κατανόησης, της οικονομικής συνεργασίας και των πολιτιστικών ανταλλαγών.
Αστάθεια, πόλεμοι, μεταναστευτικές ροές, οικονομικές κρίσεις. Πώς βλέπει η χώρα σας τον ρόλο της σε αυτή τη διεθνή συγκυρία;
Ζούμε σε εποχή παγκόσμιας αναταραχής. Για το Καζακστάν, ο δρόμος προς τα εμπρός βρίσκεται στη συνεργασία, την αμοιβαία κατανόηση και την κοινή ευθύνη. Οντας σταθερά προσηλωμένοι στον πολυμερή διάλογο και την ειρήνη, βλέπουμε τη σημερινή αστάθεια ως κάλεσμα για επαναπροσδιορισμό των θεμελίων της διεθνούς τάξης. Αυτό το όραμα διατυπώθηκε ξεκάθαρα κατά το Διεθνές Φόρουμ της Αστάνα, όπου συγκεντρώθηκαν αντιπρόσωποι –μεταξύ των οποίων και αρχηγοί κρατών– από πάνω από 70 χώρες. Ο πρόεδρος, Κασίμ-Ζομάρτ Τοκάγεφ, πρότεινε μια σαφή «συνταγή» για την παγκόσμια αστάθεια βασισμένη σε ανθρώπινες αξίες: εμπιστοσύνη, ανταλλαγή γνώσεων και κοινωνική αλληλεγγύη. Αυτά, τόνισε, πρέπει να γίνουν το θεμέλιο μιας πιο βιώσιμης και ειρηνικής παγκόσμιας τάξης. Εκ των βασικών πρωτοβουλιών του προέδρου είναι η ιδέα της ενδυνάμωσης των «μεσαίων δυνάμεων» –χωρών με σταθερούς θεσμούς και ειρηνικές φιλοδοξίες– ώστε να διαδραματίσουν πιο ενεργό ρόλο στις διεθνείς υποθέσεις. Το Καζακστάν προτείνει τη δημιουργία μιας συμμαχίας αυτών των χωρών για να καλύψει το αυξανόμενο κενό μεταξύ των παγκόσμιων υπερδυνάμεων. Δεν πρόκειται για ανταγωνισμό με τις μεγάλες δυνάμεις, αλλά για τη δημιουργία μιας νέας αρχιτεκτονικής ευθύνης – όπου οι μεσαίες δυνάμεις θα αναλαμβάνουν ηγετικό ρόλο στη διπλωματία, την επίλυση συγκρούσεων, τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη δράση για το κλίμα. Σε μια εποχή μειωμένης εμπιστοσύνης στους παραδοσιακούς διεθνείς θεσμούς, αυτή η πρωτοβουλία προσφέρει μια φρέσκια και ρεαλιστική προσέγγιση στη διεθνή διακυβέρνηση.
