Στην Ελλάδα του 2025, η ακροδεξιά και η αντιπολίτευση δείχνουν ότι έχουν μάθει καλά από τους «ειδικούς» της Γερμανίας πώς να μεταμφιέζουν την επικίνδυνη ρητορική σε... meme και TikTok challenge. Κάθε μέρα που περνά, η χώρα μας γίνεται μάρτυρας ενός ψηφιακού καλειδοσκοπίου από emoji, hashtags και «αστεία βίντεο», με στόχο κυρίως τους νέους.
Κι όσο αυτοί γελούν με τον τάδε «viral» χαρακτήρα που λέει ότι «όλοι οι άλλοι φταίνε», η πραγματικότητα είναι ότι η ακροδεξιά και οι δήθεν προοδευτικοί παίζουν με τα μυαλά τους σαν να είναι pixels σε Instagram filter.
Σύμφωνα με αναλύσεις ελληνικών ερευνητικών φορέων, η αύξηση της δραστηριότητας ακροδεξιών ομάδων στα social media είναι εμφανής. Κάθε νέο hashtag ή viral meme έχει πλέον διπλή ανάγνωση: από τη μία, φαίνεται χαριτωμένο ή ειρωνικό· από την άλλη, κρύβει μηνύματα μίσους, αποσιωπώντας την πραγματική απειλή.
Οι influencers της ακροδεξιάς στην Ελλάδα, με τη στυλιστική φινέτσα ενός «Pinterest influencer» και την επιρροή των 200K followers, μετατρέπουν τις πιο σκοτεινές ιδέες σε viral trends. Το αποτέλεσμα; Νέοι που νιώθουν περιθωριοποιημένοι βρίσκουν «κοινότητα» σε κανάλια που καμία πρόληψη δεν καλύπτει.
Και δεν μιλάμε μόνο για κλασικά σύμβολα ή «κρυφά» 88. Τα emojis, τα GIFs και τα hashtags γίνονται εργαλεία συγκάλυψης. Ένα απλό χαμόγελο 😏 ή ένα μήλο 🍎 μπορεί να αποκτήσει ειδικό, ιδιότυπο νόημα μέσα σε συγκεκριμένα κλειστά γκρουπ, που μόνο insiders καταλαβαίνουν. Και όσο η αντιπολίτευση βγάζει ανακοινώσεις για «κανονικό διάλογο», οι νέοι βλέπουν στο feed τους πώς οι «πειραγμένες σάτιρες» δίνουν κάλυψη σε κρυφό μίσος – και φυσικά όλοι ισχυρίζονται ότι «ήταν απλώς αστείο».
Το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στους νέους. Η ίδια η κοινωνία παρακολουθεί, και συχνά απλώς αναρωτιέται «είναι σοβαρό ή απλώς meme;». Εδώ, η διαφορά με την εποχή πριν τα social media είναι τεράστια: τότε οι ακραίες ιδέες χρειάζονταν χρόνο και κόπο για να εξαπλωθούν, τώρα αρκεί ένα 15λεπτο TikTok ή ένα viral Instagram story. Η πρόληψη, δυστυχώς, μένει μισοτελειωμένη, σχολεία και οργανισμοί συνεχίζουν να διδάσκουν τον «ψηφιακό γραμματισμό» σαν να είναι δεκαετία 2000, ενώ οι ακροδεξιοί έχουν ήδη στήσει στρατηγικά καμπάνιες που προσελκύουν χιλιάδες followers μέσα σε μέρες.
Παράλληλα, η αντιπολίτευση φαίνεται να ζει σε έναν δικό της κόσμο. Προσπαθεί να διαδώσει «ισορροπημένα» μηνύματα, ενώ οι νέοι γελούν με μιμίδια που κάνουν «πλάκα» στην κυβέρνηση και συγχρόνως προωθούν ακραίες θέσεις. Η κατάσταση θυμίζει σκηνή από ταινία: ενώ η ΝΔ δίνει μάχη στην πραγματική ζωή για ασφάλεια, οικονομία και ψηφιακή προστασία, οι αντίπαλοι επιλέγουν memes, gifs και ειρωνικά posts σαν όπλο. Το αποτέλεσμα; Η ακραία ρητορική αποκτά πλατφόρμα και απήχηση, αλλά κανείς δεν μιλάει για το προφανές: πίσω από τα emojis και τα αστεία GIFs κρύβεται πραγματικός κίνδυνος.
Και φυσικά, υπάρχει και η κλασική δικαιολογία: «Δεν φταίνε τα memes, φταίνε οι νέοι». Μόνο που οι νέοι δεν δημιουργούν την ατζέντα – οι ακροδεξιοί την επιλέγουν με ψυχραιμία και στρατηγική. Όταν το περιεχόμενο εμφανίζεται σαν σάτιρα, οι προειδοποιήσεις θεωρούνται υπερβολικές. Αλλά, όπως δείχνουν τα γεγονότα, η σάτιρα δεν σταματάει τα εγκλήματα ούτε περιορίζει τη ρητορική μίσους.
Τελικά, η μάχη δεν είναι μόνο πολιτική, αλλά και ψηφιακή. Η Ελλάδα χρειάζεται όχι μόνο νόμους και αστυνόμευση, αλλά και μια συντονισμένη στρατηγική στα social media, ώστε τα memes που προωθούν μίσος να μην φαίνονται πλέον «αθώα». Η ΝΔ έχει ήδη ξεκινήσει βήματα προς την κατεύθυνση αυτή, αλλά όσο η αντιπολίτευση και η ακροδεξιά συνεχίζουν να παίζουν με emojis και viral posts, κάθε προσπάθεια πρόληψης μπορεί να καταλήξει σε χαμένο like. Και σε αυτή τη μάχη, τα αστεία GIFs δεν είναι ποτέ αθώα.
