«Η φράση "ο Θεός φροντίζει ιδιαίτερα τους μέθυσους, τα παιδιά και τις ΗΠΑ" φαίνεται ότι ισχύει ακόμη», σημείωνε για την υπερδύναμη ο πολύπειρος Βρετανός διπλωματικός συντάκτης, Τιμ Μάρσαλ, στο παγκοσμίως αναγνωρισμένο βιβλίο του με τίτλο «Αιχμάλωτοι της Γεωγραφίας». Η ένθεη άποψη, επηρεασμένη και από την ιδέα του αμερικανικού εξαιρετισμού (American exceptionalism) –δηλαδή ότι οι ΗΠΑ «είναι μια μοναδική και ακόμη και ηθικά ανώτερη χώρα για ιστορικούς, ιδεολογικούς ή θρησκευτικούς λόγους»– δεν διάγει εποχές επαλήθευσης.
Γιατί; Διότι την ώρα που η χώρα μαστίζεται από ακραία φαινόμενα που είναι απόρροια της κλιματικής κρίσης, ο επερχόμενος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και οι συν αυτώ συνεχίζουν να αρνούνται την ύπαρξή της, εστιάζοντας στη διατράνωση της ατζέντας τους, η οποία περιλαμβάνει: την προσάρτηση των Καναδά και Γροιλανδίας αλλά και την κατάληψη της Διώρυγας του Παναμά. Ταυτόχρονα, οικονομικοτεχνολογικοί δρώντες, όπως η Meta (Facebook, Instagram, WhatsApp) προσπαθούν να διασφαλίσουν τη θέση τους εν όψει της νέας εποχής.
Από τις 7 Ιανουαρίου, το Λος Άντζελες –η τρίτη πλουσιότερη πόλη των ΗΠΑ– μαστίζεται από πολλαπλά και μεγάλα πύρινα μέτωπα. Οι εικόνες από τις πληγείσες περιοχές είναι απόκοσμες και θυμίζουν εμπόλεμη ζώνη. Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές 16 άνθρωποι είχαν χάσει τη ζωή τους, 13 αγνοούνταν, ενώ περισσότερες από 12.000 κατοικίες και πάνω από 150.000 στρέμματα με βλάστηση έχουν γίνει στάχτη και αποκαΐδια.
Η ετυμηγορία για το «τις πταίει;» ήταν άμεση: ο Δημοκρατικός κυβερνήτης της Καλιφόρνια, Γκάβιν Νιούσομ, για τον Τραμπ είναι απόβρασμα (scum) που «μειώνει την πρόσβαση στο νερό» επειδή επιθυμεί να σώσει ένα είδος ψαριού. Και με αυτό το… σχήμα, «εξήγησε» τα προβλήματα στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών. Το πώς αυτές εκκίνησαν δεν τον ενδιαφέρει ιδιαίτερα.
Αλλαγή ρητορικής
Το βαρύ πυροβολικό της ομάδας Τραμπ είναι ο Έλον Μασκ. Ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου, ιδιοκτήτης του «Χ» και προσεχώς υπουργός, κατέκλυσε τον λογαριασμό του με αναρτήσεις για τα πύρινα μέτωπα στο Λος Άντζελες.
Σύμφωνα με ανάλυση της «Washington Post», ο Μασκ υποβάθμισε τον ρόλο της κλιματικής αλλαγής, επέρριψε ευθύνες σε λεσβίες και μαύρους πυροσβέστες, ενώ αναδημοσίευσε με τον χαρακτηρισμό «αλήθεια» το βίντεο ενός δεξιού συνωμοσιολόγου ονόματι Άλεξ Τζόουνς, ο οποίος υποστήριζε ότι οι πυρκαγιές ήταν «μέρος μιας ευρύτερης παγκοσμιοποιημένης συνωμοσίας». Η woke ατζέντα και ο «δικαιωματισμός» αποτελούν πρόβλημα, ωστόσο, η σύνδεσή τους με τις πυρκαγιές είναι δύσκολο να εντοπιστεί.
Αυτό που εντοπίζεται εύκολα είναι η διαφορά στη συμπεριφορά και στη ρητορική του Μασκ. Τον Νοέμβριο του 2018, μια καταστροφική πυρκαγιά είχε πλήξει την Καλιφόρνια. Τότε, ο διευθύνων σύμβουλος της Tesla, με ανάρτησή του στο Twitter, ρώτησε πώς θα μπορούσε η εταιρεία του να βοηθήσει.
Αυτήν τη φορά, χρησιμοποίησε την πλατφόρμα (η οποία πλέον του ανήκει) για να διασπείρει ψευδείς ειδήσεις και θεωρίες συνομωσίας. Από «περιβαλλοντικός σταυροφόρος», ο Μασκ κατέστη χλευαστής της κλιματικής κρίσης και προτιμά να επιδίδεται σε σταυροφορίες που υποστηρίζουν το αφήγημα του προέδρου Τραμπ.
Meta…στροφή
Εν τω μεταξύ, ο ιδιοκτήτης της Meta, Μαρκ Ζάκερμπεργκ, γνωστοποίησε ότι θα καταργήσει τον μηχανισμό fact checking –τον έλεγχο του κατά πόσο είναι αληθές το περιεχόμενο μιας δημοσίευσης– στις πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που είναι υπό τον έλεγχό του.
Ο νέος πρόεδρος, ο οποίος μόλις το περασμένο θέρος είχε απειλήσει με φυλακή τον Ζάκερμπεργκ εάν εκλεγόταν ξανά, αποθέωσε τις προθέσεις της Meta, ενώ τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης των ΗΠΑ υποστήριξαν ότι ο επιχειρηματίας υποχώρησε στις αιτιάσεις των Τραμπ και Μασκ.
Μάλιστα, προ ημερών, Τραμπ και Ζάκερμπεργκ δείπνησαν ιδιωτικώς, με τον δεύτερο να δωρίζει και ένα εκατομμύριο δολάρια στο ταμείο για την ορκωμοσία του πρώτου. Εξάλλου η συναλλακτικότητα (transactionality) αλλά και εν γένει η νέα τάξη πραγμάτων στις ΗΠΑ θα είναι πολύ διαφορετική από κάθε φορά. Ο mr Meta το κατάλαβε και επιχείρησε γρήγορα να πιάσει στασίδι.
