Το Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι παραμένει κλειστό τη Δευτέρα, καθώς η αστυνομία ερευνά μια θρασύτατη ληστεία που στόχευσε τα ανεκτίμητα κοσμήματα του γαλλικού στέμματος.
Κλέφτες οπλισμένοι με ηλεκτρικά εργαλεία εισέβαλαν στο πιο πολυσύχναστο μουσείο του κόσμου μέρα μεσημέρι, πριν διαφύγουν με σκούτερ, παίρνοντας μαζί τους οκτώ εξαιρετικά πολύτιμα κοσμήματα.
Ακολουθεί ό,τι γνωρίζουμε μέχρι στιγμής για το έγκλημα που συγκλόνισε τη Γαλλία.
Πώς εξελίχθηκε η κλοπή;
Η ληστεία σημειώθηκε την Κυριακή, μεταξύ 09:30 και 09:40 τοπική ώρα (08:30 – 08:40 ώρα Βρετανίας), λίγο μετά το άνοιγμα του μουσείου για το κοινό.
Τέσσερις ληστές χρησιμοποίησαν ένα μηχανικό ανυψωτικό όχημα για να αποκτήσουν πρόσβαση στη Γκαλερί του Απόλλωνα (Galerie d’Apollon) μέσω ενός εξώστη κοντά στον ποταμό Σηκουάνα.
Φωτογραφίες από το σημείο έδειξαν μια σκάλα προσαρμοσμένη σε όχημα να φτάνει έως το παράθυρο του πρώτου ορόφου.
Δύο από τους δράστες έκοψαν τα τζάμια με δισκοπρίονο μπαταρίας και μπήκαν στο μουσείο.
Στη συνέχεια απείλησαν τους φύλακες, οι οποίοι εκκένωσαν το κτήριο, και έκλεψαν αντικείμενα από δύο γυάλινες προθήκες.
Σύμφωνα με τα γαλλικά μέσα, μια προκαταρκτική αναφορά αποκάλυψε ότι μία στις τρεις αίθουσες της περιοχής όπου έγινε η διάρρηξη δεν είχε κάμερες ασφαλείας.
Η Γαλλίδα γερουσιαστής Ναταλί Γκουλέ, μέλος της οικονομικής επιτροπής, χαρακτήρισε το γεγονός «πολύ επώδυνο» για τη Γαλλία:
«Είμαστε όλοι απογοητευμένοι και εξοργισμένοι. Είναι δύσκολο να καταλάβουμε πώς συνέβη τόσο εύκολα.»
Η ίδια δήλωσε στο BBC ότι ο συναγερμός της συγκεκριμένης γκαλερί είχε χαλάσει πρόσφατα και πως «πρέπει να περιμένουμε την έρευνα για να μάθουμε αν είχε απενεργοποιηθεί».
Το υπουργείο Πολιτισμού ανέφερε ότι οι γενικοί συναγερμοί του μουσείου λειτούργησαν κανονικά και το προσωπικό εφάρμοσε το πρωτόκολλο, ειδοποιώντας τις αρχές και προστατεύοντας τους επισκέπτες.
Οι ληστές φέρεται να πλησίασαν από την όχθη του Σηκουάνα. Σύμφωνα με το υπουργείο, προσπάθησαν να βάλουν φωτιά στο όχημά τους, αλλά εμποδίστηκαν από υπάλληλο του μουσείου.
Η υπουργός Πολιτισμού Ρασίντα Ντατί είπε στο TF1 ότι τα βίντεο δείχνουν τους κουκουλοφόρους να μπαίνουν «ψύχραιμα», να σπάνε τις προθήκες και να αρπάζουν τα κοσμήματα. Κανείς δεν τραυματίστηκε.
Περιέγραψε τους δράστες ως «έμπειρους», με ένα καλοσχεδιασμένο σχέδιο διαφυγής με δύο σκούτερ.
Περίπου 60 ερευνητές εργάζονται στην υπόθεση και οι εισαγγελείς θεωρούν πιθανό οι ληστές να δρούσαν κατόπιν εντολής εγκληματικής οργάνωσης.
Η αστυνομία αναζητεί τέσσερις υπόπτους και εξετάζει βίντεο ασφαλείας από τη διαδρομή διαφυγής.
Ένας μάρτυρας έκανε λόγο για «πανικό απόλυτο» καθώς το μουσείο εκκενωνόταν, ενώ μεταγενέστερες εικόνες έδειξαν τις εισόδους να έχουν σφραγιστεί με μεταλλικές πύλες.
Ποια κοσμήματα εκλάπησαν;
Σύμφωνα με τις αρχές, οκτώ αντικείμενα αφαιρέθηκαν, ανάμεσά τους τιάρες, περιδέραια, σκουλαρίκια και καρφίτσες — όλα του 19ου αιώνα, που ανήκαν κάποτε σε Γάλλους βασιλείς ή αυτοκράτειρες.
Το υπουργείο Πολιτισμού ανέφερε ότι εκλάπησαν:
- Μια τιάρα και μια καρφίτσα που ανήκαν στην Αυτοκράτειρα Ευγενία, σύζυγο του Ναπολέοντα Γ΄
- Ένα σμαραγδένιο περιδέραιο και ένα ζευγάρι σκουλαρίκια της Αυτοκράτειρας Μαρίας-Λουίζας
- Μια τιάρα, ένα περιδέραιο και ένα σκουλαρίκι από το σετ με ζαφείρια των Βασιλισσών Μαρίας-Αμελίας και Ορτάνς
- Μια καρφίτσα γνωστή ως «καρφίτσα-λειψανοθήκη»
Τα κοσμήματα αυτά είναι διακοσμημένα με χιλιάδες διαμάντια και πολύτιμους λίθους.
Δύο από τα αντικείμενα, συμπεριλαμβανομένου του στέμματος της Αυτοκράτειρας Ευγενίας, βρέθηκαν κοντά στο μουσείο, πιθανώς να έπεσαν κατά τη διαφυγή. Οι αρχές τα εξετάζουν για τυχόν φθορές.
Ο αξιωματούχος Νούνιεζ περιέγραψε τα κλοπιμαία ως «ανεκτίμητα, με ανυπολόγιστη πολιτιστική αξία».
Ο Κρις Μαρινέλο, διευθύνων σύμβουλος της Art Recovery International, δήλωσε:
«Αυτή τη στιγμή διεξάγεται ένας πραγματικός αγώνας δρόμου. Οι δράστες δε θα κρατήσουν τα κοσμήματα άθικτα· θα τα διαλύσουν, θα λιώσουν το πολύτιμο μέταλλο, θα κόψουν ξανά τους λίθους και θα εξαφανίσουν τα ίχνη τους.»
Η μεταπώληση των κοσμημάτων ως έχουν θεωρείται σχεδόν αδύνατη.
Πότε θα ανοίξει ξανά το μουσείο;
Το μουσείο παραμένει κλειστό τη Δευτέρα ενόσω συνεχίζονται οι έρευνες.
Σε ανακοίνωση στην ιστοσελίδα του, το Λούβρο ενημέρωσε ότι όσοι είχαν αγοράσει εισιτήρια θα λάβουν αυτόματα επιστροφή χρημάτων.
Αστυνομικοί και φύλακες ασφαλείας εντοπίζονται γύρω από τη γυάλινη πυραμίδα του μουσείου, ενώ έχουν τοποθετηθεί μεταλλικά κιγκλιδώματα.
Δεν έχει δοθεί πληροφορία για το πότε θα ξανανοίξει.
Το Λούβρο είναι πάντα κλειστό τις Τρίτες, επομένως το νωρίτερο που θα μπορούσε να λειτουργήσει ξανά είναι την Τετάρτη.
Πώς αντέδρασαν οι πολιτικοί;
Η ληστεία έχει προκαλέσει πολιτική θύελλα στη Γαλλία.
Ο Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν τη χαρακτήρισε «επίθεση στην ιστορία μας»,
ο ηγέτης του Εθνικού Συναγερμού Ζορντάν Μπαρντελά μίλησε για «ανυπόφορη ταπείνωση»,
ενώ η Μαρίν Λεπέν έκανε λόγο για «πληγή στην ψυχή της Γαλλίας».
Οι πιο τολμηρές ληστείες έργων τέχνης και κοσμημάτων στον κόσμο
Από τη Μόνα Λίζα που εξαφανίστηκε μέσα από το Λούβρο το 1911 έως τη χρυσή τουαλέτα του Μπλένχαϊμ, η ιστορία της τέχνης είναι γεμάτη τολμηρές ληστείες που θα μπορούσαν να σταθούν σενάρια ταινίας. Η πιο διάσημη ίσως ήταν εκείνη της Μόνα Λίζα, όταν ο Ιταλός Βιντσέντσο Περούτζια, πρώην υπάλληλος του μουσείου, κρύφτηκε μέσα στο Λούβρο και απλώς βγήκε έξω με το έργο κάτω από το παλτό του. Το αριστούργημα του Λεονάρντο ντα Βίντσι βρέθηκε δύο χρόνια αργότερα στη Φλωρεντία, αποκτώντας από τότε μυθική φήμη.
Αντίστοιχα, το 1990 στις Ηνωμένες Πολιτείες σημειώθηκε η μεγαλύτερη καλλιτεχνική ληστεία της ιστορίας. Δύο άνδρες ντυμένοι αστυνομικοί μπήκαν στο Μουσείο Isabella Stewart Gardner στη Βοστώνη, έδεσαν τους φύλακες και μέσα σε 81 λεπτά άρπαξαν δεκατρία έργα ανυπολόγιστης αξίας – μεταξύ αυτών του Ρέμπραντ, του Βερμέερ, του Ντεγκά και του Μανέ. Τα κενά κάδρα παραμένουν ακόμη στους τοίχους, υπενθυμίζοντας ένα μυστήριο που δεν έχει λυθεί 35 χρόνια μετά.
Η Ευρώπη δεν έμεινε πίσω. Το 2017, διαρρήκτες στο Μουσείο Bode του Βερολίνου έκλεψαν το περίφημο “Big Maple Leaf”, ένα καναδικό χρυσό νόμισμα 100 κιλών, χρησιμοποιώντας τροχό και καρότσι. Οι δράστες το έκοψαν κομμάτια και το πούλησαν για χρυσό. Δύο χρόνια αργότερα, η “Πράσινη Θησαυροθήκη” στη Δρέσδη έγινε στόχος ληστών που άρπαξαν κοσμήματα των Σαξόνων μοναρχών με διαμάντια και ρουμπίνια του 18ου αιώνα αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ — ένα μέρος τους εντοπίστηκε αργότερα.
Και τέλος, το 2019, η τέχνη της ειρωνείας συνάντησε την παρανομία στην Αγγλία, όταν κλέφτες ξήλωσαν κυριολεκτικά μια χρυσή τουαλέτα 18 καρατίων από το παλάτι του Μπλένχαϊμ, όπου είχε εκτεθεί το έργο “America” του Μαουρίτσιο Κατελάν. Μέσα σε πέντε λεπτά, με βαριοπούλες και λοστούς, αφαίρεσαν την τουαλέτα, προκαλώντας πλημμύρα στο ιστορικό κτίριο. Το έργο δεν βρέθηκε ποτέ, θεωρείται όμως ότι λιώθηκε και πουλήθηκε σε χρυσό — ίσως το πιο παράδοξο σύμβολο για μια εποχή όπου το χρήμα, η τέχνη και το έγκλημα συχνά μοιράζονται τον ίδιο καθρέφτη.
Οι μεγάλες ληστείες έργων τέχνης που ενέπνευσαν τον κινηματογράφο
Οι ταινίες που πραγματεύονται ληστείες έργων τέχνης σε μουσεία - όπως το «Ocean's 8», την «Υπόθεση Thomas Crown», το «Πώς να κλέψετε ένα εκατομμύριο» με την Όντρεϊ Χέπμπορν - πάντα αιχμαλωτίζουν τη φαντασία.
Λουπέν
Η τηλεοπτική σειρά «Lupin» (Netflix) τοποθετεί στο επίκεντρο ένα πολύτιμο κολιέ της Αντουανέττας, με τον ήρωα Assane Diop (Omar Sy) να προσλαμβάνεται ως καθαριστής για να προσεγγίσει τη συλλογή. Ο λογοτεχνικός χαρακτήρας του Arsène Lupin, δημιούργημα του Maurice Leblanc, έχει από τον 20ό αιώνα τροφοδοτήσει την εικόνα του «ευγενή κλέφτη» που κινείται στα σαλόνια των μουσείων.
Στον κινηματογράφο και τη λογοτεχνία, από το «On a volé la Joconde» (1966) έως το παγκόσμιο φαινόμενο «Da Vinci Code» του Dan Brown, ο Λούβρος εμφανίζεται συχνά ως σκηνικό εγκλήματος, μυστήριου ή συνωμοσίας. Ο Γάλλος συγγραφέας Dan Franck, στο «Le vol de la Joconde» (2019), φαντάζεται το κλέψιμο με φόντο το καλλιτεχνικό Παρίσι της εποχής.
Σειρές όπως το «Cat’s Eyes» αξιοποιούν το μουσείο ως χώρο μυστηρίου χωρίς όμως να αποκαλύπτουν ή να μιμούνται τα πραγματικά συστήματα ασφαλείας. Κατά τη διάρκεια γυρισμάτων συνεργάτες του Λούβρου φροντίζουν να μην αποκαλύπτονται οι πραγματικές διατάξεις προστασίας. Η υπεύθυνη ανάπτυξης φανταστικών σεναρίων του μουσείου έχει επισημάνει ότι οι παραγωγές συμφωνούν σε τεχνητούς μηχανισμούς (εικονικά CCTV, ειδικά σκηνοθετικά τεχνάσματα) ώστε να σεβαστούν τη λειτουργία και την ασφάλεια του ιδρύματος.
The Thomas Crown Affair (1999) – Η απόλυτη αισθητική του εγκλήματος
Ο Τόμας Κράουν, ένας εκατομμυριούχος που τα έχει όλα, αποφασίζει να κλέψει ένα πίνακα του Μονέ αξίας 100 εκατομμυρίων δολαρίων από το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης – απλώς για τη συγκίνηση της πρόκλησης. Ο Πιρς Μπρόσναν υποδύεται έναν gentleman-ληστή που μετατρέπει τη ληστεία σε διανοητικό ερωτικό παιχνίδι με την ασφαλίστρια (Ρενέ Ρούσο) που προσπαθεί να τον ξεσκεπάσει.
Η ταινία, remake του κλασικού φιλμ του 1968 με τον Στιβ ΜακΚουίν και τη Φέι Ντάναγουεϊ, προσεγγίζει τη ληστεία ως πράξη αισθητικής πληρότητας: ο ήρωας δεν έχει ανάγκη τα χρήματα — μόνο την απόδειξη ότι μπορεί να ξεπεράσει το ίδιο το σύστημα που τον δημιούργησε. Ο σκηνοθέτης Τζον ΜακΤίρναν (“Die Hard”, “The Hunt for Red October”) ντύνει την ιστορία με πολυτέλεια, γυαλιστερά πλάνα και μια αίσθηση παιχνιδιού όπου το πάθος και η πρόκληση είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
Ocean’s 8 (2018) – Η Ληστεία ως Θρίαμβος της Θηλυκής Ευφυΐας
Ανάμεσα σε υπερήρωες και εκρήξεις, το Ocean’s 8 ξεχωρίζει ως μια γοητευτικά στιλάτη «ληστεία πολυτελείας», όπου το έγκλημα γίνεται πράξη χειραφέτησης. Η Σάντρα Μπούλοκ, ως Ντέμπι Όσιαν — αδελφή του θρυλικού Ντάνι Όσιαν — συγκροτεί μια ομάδα γυναικών για να οργανώσουν τη ληστεία του αιώνα: την κλοπή ενός διαμαντένιου περιδέραιου αξίας 150 εκατομμυρίων δολαρίων, στη διάρκεια του λαμπερού Met Gala στη Νέα Υόρκη.
Η επιτυχία της ταινίας δεν έγκειται μόνο στην τεχνική της ακρίβεια, αλλά στην πολιτισμική της αντιστροφή: σε έναν κόσμο όπου «ένας άντρας τραβά την προσοχή, μια γυναίκα περνά απαρατήρητη», οι ηρωίδες χρησιμοποιούν την κοινωνική τους αορατότητα ως το τέλειο καμουφλάζ. Μέσα από το χιούμορ, τη μόδα και τη φινέτσα, η ληστεία στο Ocean’s 8 λειτουργεί σαν μια μεταφορά για τη γυναικεία αλληλεγγύη και την ευφυΐα που μπορεί να υποσκάψει το ίδιο το σύστημα που την υποτιμά.
Ο σκηνοθέτης Γκάρι Ρος («Pleasantville») στήνει μια θεαματική, ρυθμική ταινία όπου η λάμψη των κοσμημάτων και των δημιουργιών υψηλής ραπτικής γίνεται το φόντο για ένα έξυπνα μελετημένο σχέδιο. Η Κέιτ Μπλάνσετ, η Ριάνα, η Αν Χάθαγουεϊ και η Χέλενα Μπόναμ Κάρτερ συνθέτουν μια συμμορία γεμάτη χαρακτήρα, ειρωνεία και αυτοπεποίθηση.
Η ληστεία τους — προσεκτικά οργανωμένη, εκτελεσμένη με χειρουργική ακρίβεια και γεμάτη απρόσμενες ανατροπές — επιβεβαιώνει ότι στο κινηματογραφικό σύμπαν των ληστειών, η τέχνη του εγκλήματος μπορεί να είναι τόσο λαμπερή και δημιουργική όσο και η τέχνη την οποία κλέβει.
The Art of the Steal
Ο Κραντς Καλχούν, συνταξιούχος ριψοκίνδυνος μοτοσικλετιστής και κλέφτης έργων τέχνης, περισσότερο διάσημος για τις προσγειώσεις του παρά για τα άλματα που αψηφούν το θάνατο, θεωρεί τον εαυτό του κάτι σαν αρχι-κλέφτη, αλλά καταλήγει στη φυλακή όταν τον προδίδει ο αδελφός του και συνεργός του στο έγκλημα, Νίκι.
Αφού εκτίσει την ποινή του, ο Κραντς μπαίνει στον πειρασμό να ολοκληρώσει μια τελευταία ληστεία για να βγάλει λεφτά, κλέβοντας ένα από τα πιο πολύτιμα βιβλία στον κόσμο. Με απροθυμία επανενώνεται με τον Νίκι και επανασυνθέτει την παλιά τους ομάδα. Με ένα σχολαστικό σχέδιο σε εφαρμογή, μπορούν τα αδέρφια Καλχούν να φέρουν εις πέρας τη δουλειά και να διατηρήσουν την εύθραυστη ανακωχή τους;
This Is a Robbery
Η νύχτα της 18ης Μαρτίου 1990 στο Μουσείο Isabella Stewart Gardner στη Βοστόνη μοιάζει με σενάριο του Ocean’s Eleven. Δύο άντρες ντυμένοι αστυνομικοί μπαίνουν «για έλεγχο». Δε βγαίνουν ποτέ. Δένουν τους φύλακες, αρπάζουν 13 πίνακες αξίας μισού δισεκατομμυρίου και εξαφανίζονται.
Ο Vermeer, ο Rembrandt, ο Manet, όλοι εξαφανίστηκαν χωρίς ίχνος και μέχρι σήμερα, δεν υπάρχει καμία απόδειξη ή στοιχείο πίσω από το έγκκημα. Το Netflix έκανε το ντοκιμαντέρ This Is a Robbery και απέδειξε ότι ο καλύτερος πίνακας μπορεί να είναι... αυτός που λείπει από τον τοίχο.
The Missing Piece: Mona Lisa, Her Thief, the True Story
Πριν η Mona Lisa γίνει meme, ήταν απλώς ένας ακόμα πίνακας στο Λούβρο, μέχρι που το 1911, ο Vincenzo Peruggia, ένας Ιταλός εργάτης του μουσείου την έκλεψε χωρίς να τον καταλάβει κανείς. Την έβαλε κάτω από το παλτό του, βγήκε στην πόρτα, και εξαφανίστηκε για δύο χρόνια.
Όταν τον έπιασαν, είπε πως το έκανε «για την πατρίδα». Οι Ιταλοί τον είπαν «ήρωα», οι Γάλλοι «κλέφτη», και ο κόσμος απέκτησε εμμονή με τη Mona Lisa. Χρειάστηκε ένα έγκλημα για να γίνει το πιο διάσημο χαμόγελο στην Ιστορία.
Museo
Παραμονή Χριστουγέννων 1985, δύο φοιτητές κτηνιατρικής (όχι επαγγελματίες ληστές) κάνουν ντου στο Εθνικό Μουσείο Ανθρωπολογίας στο Μεξικό και αρπάζουν πάνω από 140 αρχαία τεχνουργήματα, μεταξύ τους και μια νεκρική μάσκα αξίας 20 εκατομμυρίων.
Το απίστευτο; Δεν τους σταμάτησε κανείς. Ούτε ένας φύλακας. Τρία χρόνια αργότερα, τους ανακάλυψαν, όχι όμως στο πλαίσιο κάποιας έρευνας αλλά από… ατύχημα. Στην προκειμένη περίπτωση σε επιχείρηση για ναρκωτικά.
Η ταινία Museo με τον Gael García Bernal πήρε την αληθινή ιστορία και την έκανε υπαρξιακό θρίλερ θέτοντας σε όλους μας ένα μεγάλο ερώτημα: Μήπως τελικά τα μουσεία είναι οι πιο «καλοβαλμένες» μορφές ληστείας;
Με πληροφορίες από BBC, AFP, Ratpack, NETFLIX, IMDB
