Ο Αγκίλα Σάλεχ, ενώ χαρακτήρισε άκυρη τη συμφωνία με την Άγκυρα, στη συνέχεια έθεσε μια σειρά από προϋποθέσεις για την ελληνολιβυκή οριοθέτηση.
Η ικανοποίηση της Αθήνας για τη δήλωση του προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων της Λιβύης, Αγκίλα Σάλεχ, ο οποίος χαρακτήρισε άκυρο το τουρκολιβυκό σύμφωνο εκφράζοντας παράλληλα την πρόθεση για εμπλοκή της χώρας του σε διαπραγματεύσεις με Ελλάδα, Αίγυπτο και Τουρκία για τις θαλάσσιες ζώνες, μετριάστηκε από τις αναφορές του στις προϋποθέσεις της ελληνολιβυκής οριοθέτησης.
Μιλώντας στο Λιβυκό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο κ. Σάλεχ αποκάλεσε «άκυρη» τη συμφωνία θαλασσίων ζωνών που υπέγραψαν στις 27 Νοεμβρίου 2019 Τρίπολη και Αγκυρα, δεδομένου –όπως ανέφερε– ότι η κυβέρνηση Σάρατζ δεν είχε λάβει ψήφο εμπιστοσύνης. Μάλιστα αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δεν έχει επικυρωθεί –και ούτε πρόκειται.
Ταυτόχρονα, εκτίμησε ότι η χώρα του έχει την ευκαιρία «επαναπροσδιορισμού» της θαλάσσιας θέσης της, διαπραγματευόμενη με Αθήνα, Κάιρο και Αγκυρα στο πλαίσιο «κατανοήσεων και όχι αντιπαραθέσεων».
«Αγκάθι» η Κρήτη
Το προβληματικό για τα ελληνικά συμφέροντα σημείο εντοπίζεται στις θέσεις του που αφορούν τη διαδικασία και τις προϋποθέσεις της οριοθέτησης, καθώς ζητά να αγνοηθεί η Κρήτη, τη συμπερίληψη της οποίας χαρακτηρίζει «παράλογη» θαλάσσια επέκταση και δεν διστάζει να υποστηρίξει ότι λόγω της εγγύτητάς της στη Λιβύη δεν γίνεται να αποτελέσει βάση για να παραχωρηθούν στην Ελλάδα «τεράστιες θαλάσσιες περιοχές εις βάρος μας».
Επιπλέον, εκφράζει την άποψη ότι η οριοθέτηση πρέπει να εκκινεί από τις ηπειρωτικές ακτές της χώρας μας και όχι από τα νησιά, κάτι που σηματοδοτεί μετατόπιση της λιβυκής θέσης προς σκληρότερη και πιο αδιάλλακτη αφετηρία.
Οι διαχρονικές δυσκολίες στην οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών έχουν περιγραφεί από τον πρέσβη ε.τ., Γιώργο Σαββαΐδη, στο «Βήμα» τον Ιούνιο του 2020, όταν υπενθύμισε ότι τον Αύγουστο του 2011, στον τελευταίο γύρο των διαπραγματεύσεων, η λιβυκή πλευρά υπέβαλε δύο υποθέσεις οριοθέτησης: μία με ανοικτό και μία με κλειστό τον Κόλπο της Σύρτης.
Και στις δύο ζητούνταν από την Ελλάδα η πλήρης παραίτηση από τα δικαιώματά της επί των θαλασσίων ζωνών (υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ) για όλα τα νησιά της στο Νότιο Ιόνιο και το Λιβυκό Πέλαγος.
Σύμφωνα με τον πρέσβη, η Αθήνα αρνήθηκε διότι η λιβυκή κίνηση «ισοδυναμούσε με προσπάθεια ανταλλαγής παράνομων αξιώσεων (κλείσιμο Σύρτης) με νόμιμα δικαιώματα (ελληνικές νήσοι)», αλλά και λόγω του επικίνδυνου προηγούμενου που θα δημιουργούνταν εις βάρος της χώρας μας στις μελλοντικές οριοθετήσεις με άλλα κράτη. Σήμερα, η «ενισχυμένη» δήλωση Σάλεχ είναι ενδεικτική των λιβυκών προθέσεων και ομοιάζει με την τουρκική προσέγγιση περί οριοθετήσεων.
Η περιπλοκότητα της κατάστασης φάνηκε όταν τον περασμένο Σεπτέμβριο επανεκκίνησαν οι τεχνικές συνομιλίες Αθήνας-Τρίπολης για τις θαλάσσιες ζώνες, ενώ ανάλογες συζητήσεις αναμένεται να ξεκινήσουν και με τη Βεγγάζη. Προφανώς, το τουρκολιβυκό δυσχεραίνει τη διαδικασία οριοθέτησης και τις σχέσεις εν τω συνόλω και η μη επικύρωσή του συνιστά βασικό επιχείρημα της Αθήνας –πέραν των άλλων– για να καταδείξει την ακυρότητά του.
Ωστόσο, και αυτή η πτυχή είναι υπό σχετική αίρεση λόγω της εσωτερικής κατάστασης. Η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση είναι της Τρίπολης και όχι εκείνη της Ανατολικής Βεγγάζης. Επιπλέον, η λιβυκή Βουλή, τη νομιμοποίηση της οποίας επικαλέστηκε ο κ. Σάλεχ, είναι αποτέλεσμα εκλογών που έγιναν το 2014. Το παιχνίδι εκεί ελέγχεται από τον στρατάρχη Χαφτάρ και τους γιους του.
Διπλωματικά παρούσα
Σε κάθε περίπτωση, η Αθήνα, μετά τη διπλή επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη, το περασμένο καλοκαίρι και στα δύο στρατόπεδα της Λιβύης, επιχειρεί να θέσει βάσεις για την «επιστροφή» της. Στο πλαίσιο αυτό περιλαμβάνεται η αεροπορική σύνδεση με Τρίπολη και Βεγγάζη, αλλά και η επιχειρηματική αποστολή που θα πραγματοποιηθεί στη δεύτερη στις 14 και 15 Ιανουαρίου 2026, υπό τον υφυπουργό Εξωτερικών, Χάρη Θεοχάρη.
Τέλος, σήμερα συνεδριάζει το Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής υπό τον κ. Γεραπετρίτη με επίκεντρο την Ανατολική Μεσόγειο, δηλαδή το Λιβυκό, το Κυπριακό, τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή και φυσικά τα Ελληνοτουρκικά. Όσον αφορά τα τελευταία, στις 20 και 21 Ιανουαρίου θα διεξαχθούν συναντήσεις για τον Πολιτικό Διάλογο και τη Θετική Ατζέντα, αντιστοίχως, στην Αθήνα.
