Η οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης εισήλθε στο 2025 με μια ιδιόμορφη ισορροπία: από τη μια πλευρά η αναμενόμενη ανάκαμψη της κατανάλωσης και η υποχώρηση του πληθωρισμού, από την άλλη οι κλυδωνισμοί από τις εμπορικές εντάσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την αυξανόμενη κινεζική επιρροή στις αγορές. Η αυτοκινητοβιομηχανία, βασικός βιομηχανικός κλάδος και καθρέφτης των οικονομικών εξελίξεων, αποτυπώνει με σαφήνεια τα προβλήματα και τις ευκαιρίες της ευρωπαϊκής οικονομίας. Η πρόσφατη έκθεση της ACEA για το πρώτο εξάμηνο του 2025 αποτελεί μια αξιόπιστη βάση για την κατανόηση της πορείας όχι μόνο της βιομηχανίας, αλλά και της ευρύτερης πολιτικοοικονομικής πραγματικότητας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, η οικονομία της ΕΕ αναμένεται να αναπτυχθεί κατά 1,1% το 2025, με τον πληθωρισμό να υποχωρεί στο 2,3% και την ανεργία να παραμένει στο ιστορικά χαμηλό 5,9%. Ωστόσο, η Γερμανία, ο μεγαλύτερος οικονομικός πυλώνας της Ένωσης, εμφανίζει στασιμότητα λόγω απώλειας εξαγωγικών μεριδίων. Στην αυτοκινητοβιομηχανία, οι ταξινομήσεις μειώθηκαν κατά 1,9% στο εσωτερικό της ΕΕ, ενώ η παραγωγή συρρικνώθηκε κατά 2,8%. Οι εμπορικές ροές δέχθηκαν πίεση, με τις εξαγωγές να μειώνονται και τις εισαγωγές από την Κίνα και την Τουρκία να ενισχύονται. Η εικόνα αυτή δείχνει πως η ΕΕ βρίσκεται μπροστά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι, όπου η βιομηχανική πολιτική, η ενεργειακή στρατηγική και η εμπορική διπλωματία θα καθορίσουν την πορεία των επόμενων ετών.
Η μελέτη της αυτοκινητοβιομηχανίας δεν αφορά μόνο την πορεία ενός κλάδου, αλλά λειτουργεί ως μικρογραφία της συνολικής οικονομίας. Η αλληλεξάρτηση ανάμεσα σε κατανάλωση, επενδύσεις, εξαγωγές και βιομηχανική παραγωγή αναδεικνύεται με εντυπωσιακό τρόπο μέσα από τα στοιχεία του πρώτου εξαμήνου του 2025. Η ΕΕ καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στην πράσινη μετάβαση και στην ανταγωνιστικότητα, ενώ παράλληλα πρέπει να αντιμετωπίσει την εξωτερική πίεση από μεγάλους εμπορικούς εταίρους.
Οι μακροοικονομικές προοπτικές της ΕΕ
Το ΑΕΠ της ΕΕ προβλέπεται να αυξηθεί μόλις κατά 1,1% το 2025, ελαφρώς πάνω από το 1% του 2024. Η ανάπτυξη παραμένει εύθραυστη λόγω των δασμών που επέβαλαν οι Ηνωμένες Πολιτείες και της γενικότερης γεωπολιτικής αβεβαιότητας. Η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, παραμένει στάσιμη, με απώλεια μεριδίων στις εξαγωγές, γεγονός που επηρεάζει δυσμενώς την ευρωπαϊκή μεταποίηση συνολικά. Παρ’ όλα αυτά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι η ανάπτυξη θα ενισχυθεί στο 1,5% το 2026, καθώς οι επενδύσεις και η κατανάλωση αναμένεται να ανακάμψουν.
Ο πληθωρισμός, μετά το 2,6% του 2024, μειώνεται στο 2,3% και προβλέπεται να κινηθεί στο 1,9% το 2026, ελαφρώς χαμηλότερα από τον στόχο της ΕΚΤ. Η μείωση αυτή οφείλεται κυρίως στη μείωση της ζήτησης λόγω εμπορικών εντάσεων, που υπερκαλύπτει τις αυξήσεις τιμών σε τρόφιμα και ενέργεια. Η ανεργία παραμένει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, με πρόβλεψη να υποχωρήσει στο 5,7% το 2026, στοιχείο που ενισχύει την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών.
Η αυτοκινητοβιομηχανία ως βαρόμετρο
Η αυτοκινητοβιομηχανία είναι υπεύθυνη για πάνω από το 7% του ΑΕΠ της ΕΕ και απορροφά εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Η πορεία της, επομένως, λειτουργεί ως βαρόμετρο για την οικονομία συνολικά. Το 2025, η μείωση 1,9% στις ταξινομήσεις αυτοκινήτων αποδίδεται στην αδυναμία της καταναλωτικής ζήτησης, στις αυστηρές προδιαγραφές εκπομπών και στο υψηλό κόστος παραγωγής. Η εικόνα διαφοροποιείται μεταξύ των χωρών: η Ισπανία και η Πολωνία καταγράφουν άνοδο, ενώ η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία βυθίζουν τον μέσο όρο με σημαντικές απώλειες.
Η παραγωγή παρουσίασε πτώση 2,8%, με τη Γερμανία να ξεχωρίζει θετικά (+4,4%) και την Ιταλία να σημειώνει κατακόρυφη μείωση (-33,4%). Η ανισοκατανομή αυτή αποτυπώνει τις διαφορετικές στρατηγικές που ακολουθούν τα κράτη-μέλη, αλλά και τις επιπτώσεις των επενδύσεων ή της έλλειψής τους σε νέες τεχνολογίες.
Εμπορικό ισοζύγιο και διεθνείς σχέσεις
Το εμπορικό ισοζύγιο της ΕΕ στο αυτοκίνητο παραμένει πλεονασματικό, αλλά η τάση είναι καθοδική. Στο πρώτο εξάμηνο του 2025, οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 3,3% σε αξία, ενώ οι εισαγωγές από τρίτες χώρες αυξήθηκαν σε όγκο. Η Κίνα έχει πλέον ρόλο-κλειδί, με το 26,6% των εισαγόμενων αυτοκινήτων να προέρχονται από εκεί, γεγονός που αποδυναμώνει την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα. Η Τουρκία κατέγραψε επίσης εντυπωσιακή άνοδο, τόσο στις εισαγωγές όσο και στις εξαγωγές.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν βασικός προορισμός για τα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα, αλλά οι εξαγωγές προς την αγορά αυτή μειώθηκαν κατά 13,6%. Αντίθετα, το Ηνωμένο Βασίλειο ενίσχυσε τη θέση του, με αύξηση 8,1% σε αξία. Η Κίνα, ωστόσο, ήταν το μεγαλύτερο πλήγμα: οι εξαγωγές αυτοκινήτων προς εκεί κατέρρευσαν κατά 42%, λόγω εντεινόμενου ανταγωνισμού από εγχώριους κατασκευαστές και στροφής προς νέα ενεργειακά μοντέλα.
Ενεργειακή μετάβαση και βιομηχανική πολιτική
Η στροφή προς την ηλεκτροκίνηση έχει σταθεροποιηθεί. Τα ηλεκτρικά οχήματα καταλαμβάνουν πλέον το 15,6% των πωλήσεων, τα υβριδικά 34,8% και τα παραδοσιακά καύσιμα περιορίζονται κάτω από το 40%. Αυτή η αλλαγή, αν και θετική για τους κλιματικούς στόχους, εντείνει τις πιέσεις στους κατασκευαστές που καλούνται να επενδύσουν μαζικά σε νέες γραμμές παραγωγής, μπαταρίες και δίκτυα φόρτισης. Η ανάγκη για κοινή ευρωπαϊκή στρατηγική σε επίπεδο βιομηχανικής πολιτικής και χρηματοδοτικών εργαλείων γίνεται όλο και πιο επιτακτική.
Το γεωπολιτικό σκηνικό
Οι εμπορικές εντάσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες και η αυξανόμενη κινεζική παρουσία δημιουργούν ένα νέο γεωοικονομικό περιβάλλον. Η ΕΕ βρίσκεται σε δύσκολη θέση: από τη μία θέλει να προστατεύσει τη βιομηχανία της μέσω ρυθμιστικών εργαλείων, από την άλλη χρειάζεται να διατηρήσει ανοικτές τις γραμμές με βασικούς εταίρους. Η διαχείριση του εμπορικού ισοζυγίου με την Κίνα είναι κομβική, καθώς από τη χώρα αυτή εισάγονται ολοένα και περισσότερα αυτοκίνητα χαμηλότερου κόστους, ενώ οι ευρωπαϊκές εξαγωγές προς την κινεζική αγορά συρρικνώνονται δραματικά.
Πολιτικοοικονομική πρόβλεψη
Η ΕΕ βαδίζει προς το 2026 με μια διττή πραγματικότητα. Από τη μία, οι μακροοικονομικές συνθήκες βελτιώνονται: ο πληθωρισμός υποχωρεί, οι πραγματικοί μισθοί ανακάμπτουν και η ανεργία μειώνεται. Από την άλλη, οι εξωτερικές πιέσεις – είτε από τις Ηνωμένες Πολιτείες είτε από την Κίνα – ενισχύουν την αβεβαιότητα. Το στοίχημα της Ευρώπης είναι αν θα καταφέρει να μετατρέψει την πράσινη μετάβαση σε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, δημιουργώντας νέες αλυσίδες αξίας και προστατεύοντας ταυτόχρονα την παραγωγική της βάση.
Με βάση τα στοιχεία, το 2025 θα κλείσει με συγκρατημένη ανάπτυξη αλλά και με αυξανόμενη ανάγκη για στρατηγικές αποφάσεις σε επίπεδο ΕΕ. Η ενίσχυση των επενδύσεων στην καινοτομία, η αναθεώρηση των εμπορικών σχέσεων και η στήριξη της βιομηχανικής πολιτικής θα καθορίσουν αν η Ένωση θα παραμείνει ισχυρός παίκτης στο διεθνές σκηνικό ή αν θα βρεθεί σε τροχιά διαρκούς εξάρτησης από τρίτες δυνάμεις.
