Το ρευστό πολιτικό σκηνικό, όπως αποτυπώνεται στην τρέχουσα κοινοβουλευτική περίοδο, με τους 24 ανεξάρτητους βουλευτές, μόλις ενάμιση χρόνο μετά τις κάλπες του 2023, προσφέρεται για εγγραφή στο βιβλίο με τα ρεκόρ Γκίνες. Πυρήνας είναι η πολυδιάσπαση και ο κατακερματισμός στον χώρο της Αριστεράς, μία διαδικασία που σφραγίστηκε με το παράδοξο στην πολιτική ιστορία –και όχι μόνο της χώρας μας– κόμμα που είχε αναδειχθεί αξιωματική αντιπολίτευση από τις κάλπες να εκπέσει από τη θέση του.
Την τελευταία κίνηση στη σκακιέρα της αναδιάταξης του αριστερού πολιτικού δυναμικού –τουλάχιστον στην παρούσα φάση– την έκανε η Ράνια Θρασκιά, ανεβάζοντας τον αριθμό των αποχωρήσεων από τον ΣΥΡΙΖΑ στις δέκα: Θεοδώρα Τζάκρη, Αλέξανδρος Αυλωνίτης, Γιώτα Πούλου, Κυριακή Μάλαμα, Ραλλία Χρηστίδου, Ευάγγελος Αποστολάκης, Γιάννης Σαρακιώτης, Πέτρος Παππάς, Ράνια Θρασκιά και Αθηνά Λινού. Ο ΣΥΡΙΖΑ, έναν χρόνο πριν, είχε βιώσει ακόμη 11 αποχωρήσεις, από τις οποίες συγκροτήθηκε η Κοινοβουλευτική Ομάδα της Νέας Αριστεράς.
Μάχη κοινοβουλευτικής επιβίωσης δίνει και η Πλεύση Ελευθερίας που μετά την αποχώρηση των Μιχάλη Χουρδάκη και Αρετής Παπαϊωάννου έχει μείνει με έξι εκπροσώπους.
Προσδοκούν… ανάσταση
Το παζλ των αριστερών κομμάτων σπάει σε περισσότερα και μικρότερα κομμάτια, με το πολλά υποσχόμενο Κίνημα Δημοκρατίας του… επίσης πολλά υποσχόμενου ιδρυτή του, Στέφανου Κασσελάκη, αλλά και με την απουσία από τα κοινοβουλευτικά έδρανα του Γιάνη Βαρουφάκη και του ΜέΡΑ 25.
Και οι δύο πολιτικοί σχηματισμοί προσδοκούν σε κοινοβουλευτική εκπροσώπηση. Με εν ενεργεία βουλευτές και άμεσα θα μπορούσε να επιτευχθεί ο στόχος Κασσελάκη – ανεβάζοντας τον αριθμό των κομμάτων στην παρούσα κοινοβουλευτική θητεία από τα 9 στα 10– ενώ ο Βαρουφάκης, με τα τελευταία δημοκοπικά δεδομένα να τον φέρουν πολύ κοντά στο 3%, θα περιμένει τις κάλπες, όποτε και αν στηθούν.
Το μοναδικό αριστερό κόμμα που δεν μετρά απώλειες είναι το ΚΚΕ, ενισχύοντας με αυτό τον τρόπο την άποψη ότι οι διασπάσεις για τους κομμουνιστές είναι… μία μακρινή ιστορία.
Αυτή τη στιγμή, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ, Νέα Αριστερά και Πλεύση Ελευθερίας αριθμούν αθροιστικά 106 βουλευτές. Μόνο η πιθανότητα της συγχώνευσης-συμπόρευσης θα μπορούσε να δώσει δυναμική στην Κεντροαριστερά προκειμένου να «απειλήσει» το 41% της ΝΔ και του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Από τη ΔΗΜΑΡ στη ΝΕΑΡ
Επίπονη και επίμονη ήταν η πορεία του ΣΥΡΙΖΑ από το μακρινό 1989, όταν ιδρύθηκε ο πολιτικός φορέας του Συνασπισμού, με τη σύμπραξη του ΚΚΕ και της ΕΑΡ. Το εγχείρημα δεν επιβεβαίωσε τις προσδοκίες για τη μεγάλη, ενωμένη Αριστερά. Το ΚΚΕ αποχωρεί το 1991. Το 2004 ιδρύεται ο ΣΥΡΙΖΑ, μετά από 13 χρόνια έντονων διεργασιών. Το 2008 την προεδρία του ΣΥΝ αναλαμβάνει ο Αλέξης Τσίπρας.
Η Αριστερά, όμως, είχε ακόμη ένα ιστορικό ραντεβού με τη... διάσπαση: Στο 6ο Συνέδριο του Συνασπισμού, το 2010, η Ανανεωτική Πτέρυγα έφυγε από το κόμμα, με τον Φώτη Κουβέλη να σχηματίζει τη ΔΗΜΑΡ.
Τον Αύγουστο του 2015 κι ενώ βρισκόταν πλέον στην κυβέρνηση, ο ΣΥΡΙΖΑ έζησε μία μεγάλη αλλά… αναίμακτη διάσπαση, όταν η Αριστερή Πλατφόρμα του Παναγιώτη Λαφαζάνη με τους 25 βουλευτές αποχώρησαν και ίδρυσαν τη Λαϊκή Ενότητα, η οποία συμμετείχε στις εκλογές του Σεπτεμβρίου της ίδιας χρονιάς, αλλά δεν κατάφερε να ξεπεράσει το όριο του 3% και να μπει στη Βουλή.
Η τελευταία διάσπαση στον ΣΥΡΙΖΑ έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά και σίγουρα διαφορετικές συνέπειες. Το κόμμα της Κουμουνδούρου άντεξε το 2015 γιατί βρισκόταν σε κυβερνητική τροχιά. Διατήρησε το προφίλ του κόμματος εξουσίας μέχρι τις εκλογές του 2019, οπότε κατέγραψε 31,5%. Πέντε χρόνια αργότερα ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε… τροχιά ελεύθερης πτώσης και σε συνδυασμό με τη δημιουργία της Νέας Αριστεράς, υπό τον Αλέξη Χαρίτση και την Εφη Αχτσιόγλου, το μέλλον προδιαγράφεται δυσοίωνο.
Η γαλλική εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα
Στις 7 Ιουλίου του 2024 τα αποτελέσματα του δεύτερου γύρου των γαλλικών βουλευτικών εκλογών έφεραν σκηνικό ανατροπής και ελπίδα στους προοδευτικούς πολίτες όχι μόνο της Γαλλίας, αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης.
Το Νέο Λαϊκό Μέτωπο, αποτελούμενο από κόμματα που τοποθετούνται από την Κεντροαριστερά έως την άκρα Αριστερά, κέρδισε τις εκλογές κόντρα στις δημοσκοπήσεις και παρά την εντυπωσιακή άνοδο του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου της Μαρίν Λεπέν.
Στο μεγαλύτερο μέρος της υπόλοιπης Ευρώπης, η Αριστερά μετράει τα… κομμάτια της. Ενδεικτικά παραδείγματα η διάσπαση του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς και του γερμανικού Die Linke.
Για την ευρωπαϊκή Αριστερά, η αρχή έγινε το 2018 όταν, με πρωτοβουλία του Πάμπλο Ιγκλέσιας, του Ζαν-Λικ Μελανσόν και της Καταρίνα Μάρτινς, ιδρύθηκε το κίνημα Now the People!, που λειτούργησε ως προάγγελος της δημιουργίας μιας νέας, αυτόνομης, ευρωπαϊκής αριστερής συμμαχίας.
Η νέα συμμαχία γίνεται πράξη με τη σύμπραξη της Ανυπότακτης Γαλλίας, το Podemos, το πορτογαλικό Μπλόκο της Αριστεράς, την Κοκκινο-πράσινη Συμμαχία της Δανίας, την Αριστερή Συμμαχία από τη Φιλανδία, το Αριστερό Κόμμα της Σουηδίας και το πολωνικό Αριστερά Μαζί, ενώ μετράει συνολικά 18 ευρωβουλευτές. Σε αυτή την προσπάθεια δεν συμμετέχει το γερμανικό κόμμα της Αριστεράς (Die Linke), παρότι είναι μέλος του Now the People!, και πλέον αποτελεί ένα ακόμα παράδειγμα κατακερματισμού του χώρου, αντίστοιχα με εκείνα της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Ελλάδας.
