Σε τροχιά υλοποίησης έχει μπεί το μεγαλύτερο έργο υποδομής στη χώρα μας το οποίο με την ολοκλήρωσή του θα έχει αλλάξει ριζικά το κυκλοφοριακό της πολύπαθης Πρωτεύσουσας.
Ο λόγος για τη Γραμμή 4 του μετρό της Αθήνας που θα συνδέει το Άλσος Βείκου στο Γαλάτσι με το Γουδή περνώντας μέσα από τις πιο πυκνοκατοικημένες συνοικίες της Αθήνας όπως η Κυψέλη, τα Εξάρχεια και το Κολωνάκι και θα εξυπηρετεί καθημερινά χιλιάδες πολίτες.
Η σύμβαση για την κατασκευή του Α' Τμήματος της Νέας Γραμμής 4 (Άλσος Βεΐκου-Γουδή) υπεγράφη στις 22 Ιουνίου 2021, ενώ λίγους μήνες νωρίτερα στις 29 Μαρτίου 2021, υπεγράφη και η αντίστοιχη σύμβαση για τις πρόδρομες εργασίες, που βρίσκονται ήδη σε πλήρη εξέλιξη.
Πρόκειται για ένα έργο το οποίο αποτελείται από δεκαπέντε (15) νέους υπόγειους σταθμούς: Άλσος Βεΐκου, Γαλάτσι, Ελικώνος, Κυψέλη, Δικαστήρια, Αλεξάνδρας, Εξάρχεια, Ακαδημία, Κολωνάκι, Ευαγγελισμός, Καισαριανή, Πανεπιστημιούπολη, Ιλίσια, Ζωγράφου και Γουδή, καθώς και εννέα (9) ενδιάμεσα ή/και τερματικά φρέατα, μήκους περίπου 13 χλμ. σήραγγας, με συμβατικό τίμημα 1,2 δισ. ευρώ και χρόνο ολοκλήρωσης για το σύνολο του έργου τα 8 έτη.
Η κατασκευή της Νέας Γραμμή 4 του Μετρό της Αθήνας - Τμήμα Α’ « Άλσος Βεΐκου - Γουδή» έχει ήδη εκκινήσει με τις πρόδρομες εργασίες που αφορούν μελέτες, τη σταδιακή εγκατάσταση των εργοταξίων, αρχαιολογική διερεύνηση και μετατόπιση των δικτύων Οργανισμών Κοινής Ωφελείας (δίκτυα ΔΕΔΔΗΕ, αποχέτευσης, ύδρευσης, τηλεπικοινωνιών, φυσικού αερίου) και τις απαραίτητες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις.
Το πρώτο τμήμα της Γραμμής 4 του Μετρό «Άλσος Βεικού-Γουδί έχει σχεδιαστεί με σκοπό την εξυπηρέτηση πολλών πυκνοκατοικημένων περιοχών του Λεκανοπεδίου, του κέντρου της Αθήνας με την κατασκευή τεσσάρων νέων σταθμών (Εξάρχεια, Ακαδημία, Κολωνάκι, Ευαγγελισμός).
Ταυτόχρονα θα συμβάλλει στην αποσυμφόρηση υφιστάμενων κεντρικών σταθμών Μετρό από την συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση του επιβατικού κοινού, στην εξυπηρέτηση πολλών σημαντικών κτηρίων και εγκαταστάσεων, όπως Νοσοκομεία, Εκπαιδευτικά Ιδρύματα κλπ. καθώς και στην αύξηση της δικτύωσης των υφιστάμενων Γραμμών Μετρό με δύο σταθμούς ανταπόκρισης (Πανεπιστήμιο/Ακαδημία, Ευαγγελισμός).
Το συνολικό μήκος της γραμμής ανέρχεται σε 12,8 χιλιόμετρα και επιπλέον περιλαμβάνει τη Συνδετήρια Σήραγγα της Γραμμής 4 με τις Γραμμές 2 και 3 και τη σήραγγα πρόσβασης και τον χώρο εναπόθεσης/συντηρησης συρμών Κατεχάκη. Το έργο περιλαμβάνει 15 υπόγειους σταθμούς ( Άλσος Βεΐκου, Γαλάτσι, Ελικώνος, Κυψέλη, Δικαστήρια, Αλεξάνδρας, Εξάρχεια, Ακαδημία, Κολωνάκι, Ευαγγελισμός, Καισαριανή, Πανεπιστημιούπολη, Ιλίσια, Ζωγράφου και Γουδί) και εννέα ενδιάμεσα ή και τερματικά φρεάτια.
Το κόστος του έργου ανέρχεται σε 1.500.000.000 ευρώ και η διάρκεια κατασκευής ανέρχεται στα οκτώ έτη
Οι δύο μετροπόντικες (ΤΒΜ)
Το ΤΒΜ είναι ειδικά κατασκευασμένο για αστικό περιβάλλον. Προχωρώντας στο αθηναϊκό υπέδαφος με ένα μέσο όρο 13,5 μέτρων την ημέρα (τα οποία μπορεί να ξεπεράσουν και τα 20 μέτρα υπό προϋποθέσεις), θα αφήνει πίσω του έτοιμη κατασκευασμένη σήραγγα.
Με την τεχνολογία στο πλευρό του είναι ένα πολύ σταθερό μηχάνημα το οποίο δεν δημιουργεί μετακινήσεις εδαφών καθώς μετριούνται πλέον σε χιλιοστά. Το μηχάνημα κάνει ολομέτωπη κοπή, κόβει δηλαδή 70 τετραγωνικά επί ενάμιση μέτρο, είναι περίπου 200 τόνοι υλικού ανάλογα με το ειδικό βάρος του, δηλαδή 120 κυβικά την ώρα. Σκάβει με μεγάλες ταχύτητες, αυτός ο σκοπός, η λιγότερη όχληση και το χαρακτηριστικό του είναι πως θα είναι σχεδόν “ αθόρυβος”.
Το υπέδαφος είναι κατά βάση αθηναϊκός σχιστόλιθος δύο επιπέδων, ανώτερου και κατώτερου επιπέδου. Το ανώτερο επίπεδο είναι αυτό που συνήθως υπάρχει στην Αθήνα, είναι σταθερό έδαφος δεν έχει πολύ νερό, έχει κάποια χαλαζιακά μέσα, τα οποία όμως δεν επηρεάζουν την διάνοιξη. Στην κατώτερη ενότητα έχει περισσότερα χαλαζιακά αλλά το μηχάνημα δεν έχει κανένα πρόβλημα, δυσκολεύεται μόνο όταν βρει μεγάλο βράχο. Επιτρέπει στο νερό να φεύγει έξω. Απομονώνει τον θάλαμο εκσκαφής από το υπόλοιπο μηχάνημα, οπότε δεν δημιουργεί ένα περιβάλλον υπό πίεση.
Στη συνέχεια τα προιόντα εκσκαφης προβλέπεται να βγαίνουν από την σήραγγα με ταινιόδρομους σε όλο το μήκος ώστε να είναι ασταμάτητη η ροή υλικού. Η μια ταινία στο τέλος θα είναι 5 και η άλλη 7 χλμ. και θα συναντηθούν στον Ευαγγελισμό. Το πετάει σε ειδική λεκάνες και από εκεί απορρίπτεται. Το σύστημα των ταινιών είναι μια πρόκληση από μόνο του διότι έχει συγκεκριμένες μοίρες που πρέπει να σηκώσει τις κεκλιμένες ταινίες. Η μια έξοδος θα είναι στο εργοτάξιο Κατεχάκη και η άλλη στο εργοτάξιο Βεϊκου.
Σύμφωνα με τον επίσημο προγραμματισμό τα δύο μηχανήματα θα συναντηθούν στο εργοτάξιο του Ευαγγελισμού από όπου και θα εξέλθουν από συναρμολογημένος.
Επέκταση προς Ίλιον
Παράλληλα προχωρά και η επέκταση της Γραμμής 2 προς Ίλιον. Το έργο προκηρύχθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2023 από την ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε. Το έργο της επέκτασης προκηρύχθηκε μαζί με την επέκταση του αμαξοστασίου του Ελαιώνα. Δεδομένου ότι η μελλοντική λειτουργία της Επέκτασης, καθώς και οι λοιπές τρέχουσες ανάγκες της ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε. καθιστούν παράλληλα αναγκαία την εξεύρεση και κατασκευή επιπλέον χώρων αμαξοστασίου για την εξυπηρέτηση των συρμών, θα προχωρήσει ταυτόχρονα και η επέκταση του Αμαξοστασίου του Ελαιώνα σε γειτονική όμορη περιοχή εμβαδού περίπου 20 στρεμμάτων.
Με τη μελλοντική λειτουργία της επέκτασης καθίσταται αναγκαία και η αναβάθμιση/αντικατάσταση ορισμένων Η/Μ Συστημάτων σε μεγάλο τμήμα ή και στο σύνολο των Γραμμών 2 & 3 του Μετρό, χωρίς την οποία δεν θα είναι δυνατόν η περαιτέρω επέκτασή τους.
Για το λόγο αυτό θα αναβαθμιστεί ή θα αντικατασταθεί το σύστημα ψηφιακής μετάδοσης δεδομένων στο σύνολο των σταθμών των Γραμμών 2 & 3.
Οι τροποποιήσεις στα συγκεκριμένα συστήματα θα απαιτήσουν νέο εξοπλισμό και λογισμικό τόσο στο Κέντρο Ελέγχου στο Σύνταγμα όσο και τοπικά σε σταθμούς, φρέατα κλπ.
Ωστόσο η σύνδεσή τους με τα σημερινά συστήματα έχει προβλεφθεί να γίνει χωρίς καμία διακοπή λειτουργίας των Γραμμών 2 και 3.
Η επέκταση θα αφορά τη διαδρομή μετά τον Σταθμό «Ανθούπολη» προς την περιοχή του Ιλίου και Αγίου Νικολάου και περαιτέρω μελλοντικά προς τις Αχαρνές και έχει σχεδιασθεί με σκοπό:
· Την εξυπηρέτηση πολλών πυκνοκατοικημένων περιοχών των δυτικών προαστίων.
· Τη μελλοντική αύξηση της δικτύωσης των Γραμμών Μετρό με την πρόβλεψη ανταπόκρισης στον Σταθμό «Ίλιον» με τη μελλοντική επέκταση της Γραμμής 4 προς την Πετρούπολη.
Η επέκταση της γραμμής 2 θα είναι συνολικού μήκους περίπου 4 χλμ με τρεις νέους Σταθμούς και τα αντίστοιχα Φρέατα Αερισμού τους. Οι Σταθμοί, οι οποίοι στο σύνολό τους θα έχουν πλευρικές αποβάθρες και θα διαθέτουν μία ή δύο εισόδους, θα έχουν μήκος 110 μ, θα είναι πλήρως προσβάσιμοι από ΑΜΕΑ και το βάθος τους θα κυμαίνεται περίπου από -22 έως -24 μετρα.
Οι νέοι σταθμοί θα είναι οι εξής:
· Σταθμός «Παλατιανή»: Χωροθετείται στη διασταύρωση των οδών Θηβών και Ανδρέα Παπανδρέου και διαθέτει δύο εισόδους εκατέρωθεν της οδού Θηβών.
· Σταθμός «Ίλιον»: Χωροθετείται στη διασταύρωση των οδών Θηβών και Ελαιών, διαθέτει δύο εισόδους εκατέρωθεν της οδού Θηβών και πρόβλεψη σύνδεσης/μετεπιβίβασης επιβατών με τον ομώνυμο Σταθμό της μελλοντικής Επέκτασης της Γραμμής 4 προς Πετρούπολη.
· Σταθμός «Άγιος Νικόλαος»: Χωροθετείται κάτω από τμήμα της ομώνυμης οδού και τμήμα του διαμορφωμένου χώρου πρασίνου που βρίσκεται μεταξύ των οδών Παραμυθιάς, Ολύνθου, Ζίτσης και Αγ. Νικολάου.
Στην Παλατιανή θα κατασκευαστεί και ένας σταθμός μετεπιβίβασης σε παρακείμενο χώρο εφαπτόμενο στον Σταθμό «Παλατιανή» μεταξύ των οδών Ανδρέα Παπανδρέου και Ικονίου με υπόγειο χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων τριών επιπέδων και χωρητικότητας 150 ΙΧ, με άμεση σύνδεση με τον Σταθμό. Στην επιφάνεια, μετά την ολοκλήρωση κατασκευής του θα διαμορφωθεί Χώρος Μετεπιβίβασης Λεωφορείων.
Το τμήμα αυτό της Γραμμής 2 μέχρι την περιοχή του Αγίου Νικολάου εκτιμάται ότι θα εξυπηρετεί τουλάχιστον 67.000 επιβάτες ημερησίως, ενώ ο αριθμός των κατοίκων της περιοχής που θα εξυπηρετούνται από τους 3 νέους σταθμούς σε ακτίνα 500 μέτρων από την κατοικία τους υπολογίζεται σε περίπου 42.000 και οι αντίστοιχες εξυπηρετούμενες θέσεις εργασίας σε περίπου 5.000.
Προϋπολογισμός και χρόνος κατασκευής
Ο προϋπολογισμός του έργου υπολογίζεται σε 550 εκατομμύρια ευρώ χωρίς τον ΦΠΑ, αλλά η τελική εκτιμώμενη αξία της σύμβασης θα καθοριστεί κατά το β΄ στάδιο της διαγωνιστικής διαδικασίας.
Η συνολική προθεσμία εκτέλεσης του έργου ορίζεται σε 57 μήνες από την ημέρα που θα υπογραφεί η σύμβαση.
