Παρά τις επίσημες απαγορεύσεις σχετικά με την πώληση αλκοόλ σε ανηλίκους, η πραγματικότητα δείχνει πως πολλοί έφηβοι—ακόμη και από «προστατευμένες» οικογένειες— καταναλώνουν ποτό χωρίς μέτρο, φτάνοντας συχνά σε επικίνδυνες καταστάσεις.
Τρία νέα ψηφιακά μέτρα για την προστασία των ανηλίκων απέναντι στο αλκοόλ
Η κυβέρνηση ανακοίνωσε τρία νέα ψηφιακά εργαλεία μέσω gov.gr και Gov.gr Wallet, με στόχο να περιοριστεί η πρόσβαση των νέων σε αλκοόλ, καπνό και προϊόντα άτμισης, ειδικά στα πάρτι και τις ιδιωτικές εκδηλώσεις σε κλαμπ. Τα μέτρα παρουσιάστηκαν από τον υπουργό Υγείας Άδωνι Γεωργιάδη και τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρη Παπαστεργίου.
Τα εργαλεία περιλαμβάνουν:
1. Καταχώριση εκδηλώσεων στο events.gov.gr
Οι επιχειρηματίες δηλώνουν την εκδήλωση με κωδικούς Taxisnet, αναφέροντας:
- χώρο διοργάνωσης,
- ημερομηνίες και ώρες,
- τον διοργανωτή και τον ΑΦΜ του, ο οποίος πρέπει να την αποδεχθεί.
2. Μητρώο καταστημάτων στο alto.gov.gr
Όλες οι επιχειρήσεις που πωλούν αλκοόλ, καπνό ή προϊόντα άτμισης οφείλουν έως 31 Ιανουαρίου 2026 να καταγραφούν, δηλώνοντας τα καταστήματά τους και τα προϊόντα που διαθέτουν.
3. Ψηφιακή επαλήθευση ηλικίας
Ο αγοραστής θα δείχνει τη νέα ταυτότητα και μέσω του Gov.gr Wallet θα εμφανίζεται QR Code:
- Πράσινο σήμα: ο αγοραστής είναι ενήλικος
- Κόκκινο σήμα: ο αγοραστής είναι κάτω των 18
Ο πωλητής δεν χρειάζεται να συνδεθεί στο σύστημα γιατί η διαδικασία γίνεται αυτόματα.
Στοιχεία που προκαλούν ανησυχία
Η εικόνα που αποτυπώνεται στην έρευνα ESPAD 2024 είναι έντονα ανησυχητική:
- Το 92% των 16χρονων θεωρεί εύκολη την πρόσβαση σε αλκοόλ.
- Το 86% έχει δοκιμάσει ποτό τουλάχιστον μία φορά.
- Το 59% ήπιε μέσα στον τελευταίο μήνα.
- Το 37% έκανε υπερβολική κατανάλωση (πέντε ποτά στη σειρά) τον τελευταίο μήνα.
- Το 13% μέθυσε πρόσφατα.
Παρότι η συνολική κατανάλωση πέφτει διαχρονικά (από 62% το 2019 σε 59% το 2024 — χαμηλότερο 25ετίας), η επικίνδυνη κατανάλωση αλκοόλ αυξάνεται (μέθη από 10% σε 13%).
Η ευρωπαϊκή εικόνα
Ο ΠΟΥ επισημαίνει πως το αλκοόλ παραμένει η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη ουσία στους εφήβους:
- Πάνω από το 50% των 15χρονων έχει δοκιμάσει.
- Σχεδόν 40% κατανάλωσε μέσα στον τελευταίο μήνα.
Οι κίνδυνοι, όπως τονίζεται, αφορούν τόσο άμεσα περιστατικά (τραυματισμούς, δηλητηριάσεις, ατυχήματα) όσο και μακροπρόθεσμους κινδύνους για την υγεία.
Η εικόνα από τη Μονάδα Εφηβικής Υγείας
Η ΜΕΥ της Β’ Παιδιατρικής Κλινικής ΕΚΠΑ αναφέρει αυξημένα περιστατικά εφηβικής μέθης τα τελευταία χρόνια. Παιδιά 10–18 ετών προσέρχονται είτε μετά από νοσηλεία είτε για άλλους λόγους, όπου η χρήση αλκοόλ αποκαλύπτεται κατά τη συζήτηση.
Οι έφηβοι συχνά περιγράφουν το αλκοόλ ως:
- «λύση για χαλάρωση»
- «παρηγοριά και αυτοπεποίθηση»
- «ανάγκη να ανήκω στην παρέα»
Οι ειδικοί τονίζουν ότι μετά την πανδημία η ανάγκη για έντονες εμπειρίες και η πιεσμένη ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη οδηγούν πολλούς νέους σε υπερβολικές συμπεριφορές.
Τι λένε οι ειδικοί
Η καθηγήτρια Αρτεμις Τσίτσικα εξηγεί:
- ο έφηβος εγκέφαλος λειτουργεί πιο παρορμητικά,
- οι συνομήλικοι επηρεάζουν σημαντικά τις επιλογές,
- τα social media, οι influencers και τα challenges ενισχύουν την κουλτούρα ρίσκου.
Στη ΜΕΥ, η στήριξη των νέων βασίζεται στην εξήγηση, την ενδυνάμωση, τη λογική επιχειρηματολογία και την εκπαίδευση σε πρακτικά θέματα ασφάλειας (να ξέρουν τι πίνουν, να μην οδηγούν μετά, να φροντίζουν τους φίλους τους κ.ά.).
«Αφορά κάθε οικογένεια»
Η ψυχολόγος–παιδοψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου επισημαίνει:
- Η εφηβεία είναι περίοδος αυτονόμησης και «επανάστασης».
- Το ποτό λειτουργεί ως σύμβολο ενηλικίωσης για πολλούς.
- Παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση, άγχος, ΔΕΠΥ, ή παρορμητικότητα κινδυνεύουν περισσότερο.
Οι γονείς, υπενθυμίζει, λειτουργούν ως πρότυπα:
Αν πίνουν συστηματικά, τα παιδιά έχουν 4 φορές περισσότερες πιθανότητες να κάνουν το ίδιο.
Η σωστή σχέση γονιών–παιδιών, η εμπιστοσύνη, ο διάλογος χωρίς φόβο και τα όρια με σεβασμό λειτουργούν προστατευτικά.
Η ενημέρωση πρέπει να ξεκινά από την προεφηβεία, με απλή και ξεκάθαρη συζήτηση για:
- βραχυπρόθεσμους κινδύνους: ατυχήματα, εκμετάλλευση, μπλακάουτ,
- μακροπρόθεσμες συνέπειες: εγκεφαλική ανάπτυξη έως τα 25, κίνδυνος εθισμού.
Εν κατακλείδι θα λέγαμε πως το αλκοόλ στους εφήβους δεν είναι ζήτημα «παραστρατήματος», αλλά συστημικό πρόβλημα με κοινωνικές και ψυχολογικές ρίζες. Η ψηφιακή θωράκιση είναι ένα σημαντικό βήμα, όμως η ουσιαστική προστασία χτίζεται στην οικογένεια, στην εκπαίδευση και στη συνεχή ενημέρωση.
