Από την Αράχοβα και τον Oλιβερ, στη Νεοχωρούδα και την Ελισάβετ. Κοινός παρoνομαστής ο άνθρωπος και ο σκύλος. Και πίσω από δύο τραγωδίες, δυσανάλογου βάρους, η έλλειψη παιδείας, ένα πλαίσιο προβληματικό στην πράξη και η επιμονή της κοινωνίας να ανθρωποποιήσει το ζώο. Με την έννοια της φιλοζωίας παρεξηγημένη, το μέλλον για τα ζώα συντροφιάς μοιάζει αβέβαιο, πολύ δε περισσότερο που η παραφιλολογία από τη μία και οι υψηλοί τζίροι από την άλλη επιτρέπουν στον καθένα να εκφράζει άποψη δίχως να έχει γνώση. Το αδιαμφισβήτητο: ο σκύλος εξημερώθηκε από τον άνθρωπο, έγινε σύντροφος και εργαλείο, «αναβαθμίστηκε», απόκτησε διαφορετικές ικανότητες. Από τότε όμως μέχρι σήμερα πολύ νερό έχει κυλήσει στο αυλάκι για να φτάσουμε στην εκμετάλλευση του σκύλου για την παραγωγή κέρδους.
Τρία λάθη σε μια πρόταση
«Οι σκύλοι είναι εκπαιδευμένοι και όχι επιθετικοί», δηλώνει ο δικηγόρος του ιδιοκτήτη των τριών μάλλον τσοπανόσκυλων στη Νεοχωρούδα. Σε μια πρόταση τρία λάθη. Ξεκινώντας από το τελευταίο: τι είναι τσοπανόσκυλο; Με αυτή τη λέξη περιγράφεται ένας σκύλος, ο οποίος έχει την ιδιότητα φύλαξης ή συνοδείας του κοπαδιού και όχι η φυλή ενός σκύλου. Τσοπανόσκυλο είναι και ο Μολοσσός της Ηπείρου και ο Ελληνικός Ποιμενικός και το Λευκό Ελληνικό Τσοπανόσκυλο. Είναι κάποιο από τα τρία; Το πιθανότερο όχι. Το πιθανότερο πρόκειται για ημίαιμα, με συγκεκριμένο φαινότυπο που βαφτίστηκαν έτσι. Αυτό όμως δεν καθορίζει το χαρακτήρα τους. Διότι η κάθε φυλή από τις τρεις ελληνικές έχει διαφορετικό χαρακτήρα και αξιοποιείται με διαφορετικό τρόπο στα κοπάδια. Και με διαφορετικό ως σκύλος φύλαξης.
Λάθος δεύτερο: «Eίναι εκπαιδευμένοι». Σε τι; Από ποιον; Τι ακριβώς σημαίνει εκπαίδευση; Βασική, σωματοφυλακή; Προστασία χώρου, δηλαδή μαντρόσκυλο που σημαίνει ότι σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να βγει από το χώρο; Ποιος τα εκπαίδευσε; Ο γνωστός που «είναι εκπαιδευτής στην Αεροπορία, στο Στρατό κ.τ.λ.», ο «θετικός» εκπαιδευτής που αγνοεί ακόμα και τη γλώσσα του σκύλου; Ή απλά κάποιος που είδε δύο βίντεο στο ΥouΤube και αποφάσισε ότι κατέχει τη γνώση και ανέπτυξε τις δεξιότητες; Ας σημειωθεί εδώ πως σήμερα στην Ελλάδα δεν υπάρχει πιστοποίηση για εκπαιδευτή επί της ουσίας. Οποιοσδήποτε κάνει έναρξη επαγγέλματος μπορεί νόμιμα να προσφέρει αυτές τις υπηρεσίες με καταστροφικά αποτελέσματα σε σκύλους και ιδιοκτήτες.
Λάθος τρίτο: «Δεν ήταν επιθετικά». Αυθαίρετο συμπέρασμα ενός δικηγόρου ο οποίος προσπαθεί –και είναι θεμιτό– να προστατεύσει τον πελάτη του. Τα ιατροδικαστικά ευρήματα καταγράφουν περισσότερες από 50 δαγκωματιές. Ενας σκύλος μπορεί να σε δαγκώσει από φόβο ή ακόμα και στο παιχνίδι, αλλά οι 50 δαγκωματιές δείχνουν ότι κάποιο πρόβλημα υπάρχει.
Μια στάση στην Αράχοβα: Ο Ολιβερ είναι νεκρός και το πανελλήνιο στο πόδι κατά του τουριστικού προορισμού, όπου οι κάτοικοι –σύμφωνα με τα καταγγελλόμενα– κρατούν κλειστά τα στοματά τους. Εως ότου έρχεται το Ανθρωποκτονιών για να καταλήξει πως το άτυχο ζώο το οποίο έβγαινε μόνο του βόλτες έπεσε θύμα αγέλης σκύλων. Μα δεν υπήρχε μαρτυρία πως είχε βασανιστεί με αιχμηρό αντικείμενο; Δεν υπάρχουν σχετικές καταγραφές; Τι συνέβη ξαφνικά; Το σημαντικότερο όμως πριν από αυτό είναι πως τίποτα δεν θα είχε συμβεί στον Ολιβερ αν εφαρμοζόταν από τον ιδιοκτήτη του ο νόμος: Ο σκύλος συνοδεύεται πάντα από τον ιδιοκτήτη του και δεν κυκλοφορεί ελεύθερος. Τόσο απλό. Και ο νόμος προβλέπει πρόστιμο. Στη Νεοχωρούδα ο ιδιοκτήτης δεν είδε την τρύπα στην περίφραξη, τα σκυλιά δραπέτευσαν. Στην Αράχοβα ο ιδιοκτήτης άφηνε τον σκύλο ελεύθερο να κόβει βόλτες. Και το κακό έγινε...
Η ευθύνη της Πολιτείας
Η ιδιοκτησία σκύλου δεν έχει τίποτα το χαριτωμένο. Εχει όμορφες στιγμές και πολλές υποχρεώσεις. Ενας σκύλος, είτε πρόκειται για ένα τσιουάουα του ενός κιλού είτε για ένα πρέσα κανάριο των 50 κιλών, παραμένει σκύλος, με τις ίδιες ανάγκες, με τα ίδια ένστικτα αλλά με διαφορετικές ιδιότητες. Και ένας ιδιοκτήτης καλείται να αναλάβει την ευθύνη ενός ζώου για τα επόμενα τουλάχιστον δέκα χρόνια, μέρα-νύχτα. Κυρίως καλείται να σεβαστεί το νόμο και μέσω αυτού τον συμπολίτη του. Ούτε όλοι είναι φιλόζωοι ούτε και είναι υποχρεωμένοι να γίνουν. Υποχρεωμένοι είναι να μη βλάπτουν τα ζώα.
Από την άλλη ένας σκύλος δεν είναι ημίαιμο λαμπραντόρ (αγαπημένη επιλογή για αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης) ούτε ημίαιμο ροτβάιλερ. Ενας σκύλος είναι είτε λαμπραντόρ είτε ημίαιμο. Και εδώ είναι η ευθύνη της Πολιτείας, η οποία κάνει ότι δεν βλέπει τον μοναδικό τρόπο μέσω του οποίου επιβεβαιώνεται όχι απλά η καθαροαιμία αλλά κυρίως ο χαρακτήρας: το pedigree. Μόλις με τον τελευταίο νόμο αναγνωρίστηκε ο ερασιτέχνης εκτροφέας, εκείνος δηλαδή που μέσα από συγκεκριμένο πλαίσιο, διαιωνίζει τις φυλές εξασφαλίζοντας την υγεία και τη σταθερότητα. Εκείνος που θα απορρίψει τον ενδιαφερόμενο ανάδοχο όταν αντιληφθεί πως δεν είναι κατάλληλος. Εκείνος που θα συμβουλεύσει και θα σταθεί δίπλα στον ανάδοχο επί χρόνια εξασφαλίζοντας σε μέγιστο βαθμό την ευζωία του ζώου και τη σωστή συμπεριφορά του ιδιοκτήτη.
Καλώς ή κακώς, τα αδέσποτα δεν είναι για όλους. Τα ημίαιμα –όπως και τα «καθαρόαιμα» αγνώστου προελεύσεως– δεν είναι «προβλέψιμα», δεν μπορείς να γνωρίζεις τις ανάγκες τους και κυρίως είναι για έμπειρους ιδιοκτήτες και όχι για εκείνον που υπέκυψε στα νάζια του. Ομως η έλλειψη αξιολογήσεων τόσο των σκύλων όσο και των ιδιοκτητών αυξάνει τις πιθανότητες να επαναληφθούν περιστατικά όπως της Νεοχωρούδας ή της Αράχοβας. Αυτό την ώρα που πληθαίνουν οι κακοποιήσεις κυρίως ιδιόκτητων ζώων λόγω ακαταλληλότητας ιδιοκτήτη. Δυστυχώς ο ανεφάρμοστος μέχρι σήμερα νόμος απαιτείται άμεσα να αναθεωρηθεί ώστε να μπουν όλες οι ασφαλιστικές δικλίδες που θα επαναφέρουν το σκύλο στη θέση του ζώου και τον ιδιοκτήτη σε ρόλο υπεύθυνου κηδεμόνα.
* Δημοσιογράφος, πρόεδρος Συλλόγου Ερασιτεχνών Εκτροφέων Σκύλων Ελλάδος
