Καταπέλτης για την Τουρκία ήταν η ετήσια έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τα ανθρώπινα δικαιώματα του 2024, καθώς περιλαμβάνει όλων των ειδών τις παραβιάσεις, ακόμη και εγκλήματα που διαπράχθηκαν από τις Αρχές της γειτονικής χώρας. Η αμερικανική έκθεση προκάλεσε την οργίλη απάντηση της Άγκυρας, η οποία ωστόσο απέφυγε να τοποθετηθεί επί της ουσίας στις αιτιάσεις.
Στην έκθεση περιγράφεται μια βάρβαρη και καθολική παραβίαση του κράτους δικαίου, της ελευθερίας του Τύπου και της έκφρασης, του τεκμηρίου της αθωότητας και του δικαιώματος στη δίκαιη δίκη. Τονίζονται οι συστηματικές διακρίσεις εναντίον μειονοτικών ομάδων, όπως οι Κούρδοι, καθώς και η στοχοποίηση ανθρώπων που θεωρούνται φιλικά προσκείμενοι στο Κίνημα Γκιουλέν, η κακομεταχείριση προσφύγων κ.ά.
Λογοκρισία και διώξεις
«Η (σ.σ.: τουρκική) κυβέρνηση περιόρισε την ελευθερία της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένων των μελών του Τύπου και άλλων μέσων ενημέρωσης», υπογραμμίζεται στην έκθεση, ενώ σημειώνεται ότι οι κρατικές αρχές της γείτονος άσκησαν διώξεις και φυλάκισαν δημοσιογράφους «εμποδίζοντας την ελευθερία της έκφρασης στη χώρα». Οι συνήθεις κατηγορίες ήταν η «προσβολή του προέδρου» ή η «διάδοση ψευδών ειδήσεων», ενώ περιγράφεται η εκτεταμένη λογοκρισία, ο αποκλεισμός ιστοσελίδων και ο έλεγχος περιεχομένου στο διαδίκτυο.
Επιπλέον, σημειώνεται ότι η αυτολογοκρισία είναι ευρέως διαδεδομένη, όχι μόνο στους δημοσιογράφους αλλά και σε εκδότες, streamers, influencers, ακόμη και σε πολίτες που συμμετείχαν σε συνεντεύξεις στον δρόμο ή σε άτυπες αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Προστίθεται δε ότι σχεδόν όλα τα μεγάλα ΜΜΕ ελέγχονται από φιλοκυβερνητικούς ομίλους.
Ακόμη, καταγράφονται «αυθαίρετες ή παράνομες δολοφονίες» από κρατικούς φορείς, καθώς και κακομεταχείριση μεταναστών, με αναφορά στη δολοφονία και την κακοποίηση Σύρων στα τουρκοσυριακά σύνορα. Στο πλαίσιο αυτό, υπογραμμίζεται ότι η αστυνομία και γενικότερα οι δυνάμεις ασφαλείας της Τουρκίας προβαίνουν σε βασανιστήρια –περιλαμβανομένων ξυλοδαρμών αλλά και σεξουαλικής βίας– ιδίως σε υποθέσεις που αφορούν το PKK ή το Κίνημα Γκιουλέν (το οποίο η Αγκυρα θεωρεί τρομοκρατική οργάνωση). Περιλαμβάνεται, επίσης, καταγγελία για κακοποίηση παιδιών που κατηγορήθηκαν για «συμπάθεια» προς το Κίνημα Γκιουλέν.
Οι 34 σελίδες για την Τουρκία ομοιάζουν με «μαύρη βίβλο» και περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, απαγωγές και επαναπροωθήσεις στο εξωτερικό ατόμων που θεωρούνται μέλη του Κινήματος Γκιουλέν, συνεργασία με χώρες της Κεντρικής Ασίας για την καταστολή αντιφρονούντων, ακτιβιστών και δημοσιογράφων, καθώς και καταστολή της κουρδικής πολιτιστικής έκφρασης. Από την πλευρά του το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών απέρριψε ως «αβάσιμα και ανεδαφικά» τα όσα περιλαμβάνονται στην έκθεση.
Μόνο καλά λόγια
Στον αντίποδα, η αμερικανική έκθεση για την Ελλάδα υπογραμμίζει ότι «δεν υπήρξαν σημαντικές αλλαγές στην κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του έτους», ενώ προσθέτει ότι στις όποιες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων καταγγέλθηκαν, η κυβέρνηση «έλαβε τακτικά μέτρα για τη διερεύνηση, τη δίωξη και την τιμωρία αξιωματούχων που τα διέπραξαν».
Ειδικότερα, αναφέρεται ότι η κυβέρνηση δεν λογόκρινε τα μέσα ενημέρωσης και σεβάστηκε την ελευθερία του Τύπου και της έκφρασης. «Τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης, μια αποτελεσματική δικαστική εξουσία και ένα λειτουργικό δημοκρατικό πολιτικό σύστημα συνδυάστηκαν για να προωθήσουν την ελευθερία της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένων των μελών των μέσων ενημέρωσης», υπογραμμίζεται. Παράλληλα, επισημαίνεται ότι τον Μάρτιο η κυβέρνηση υιοθέτησε τον Ευρωπαϊκό Νόμο για την Ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης, με στόχο τη διασφάλιση της ελευθερίας, του πλουραλισμού και της συντακτικής ανεξαρτησίας των ΜΜΕ.
Υπενθυμίζεται ότι στα μέσα του περασμένου Ιουνίου υπερψηφίστηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο για την «Ενίσχυση της δημοσιότητας και της διαφάνειας στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο», το οποίο έφερε την υπογραφή του κυβερνητικού εκπροσώπου και υφυπουργού Παρά τω Πρωθυπουργώ (αρμόδιου για τον Τύπο), Παύλου Μαρινάκη.
Επιτελείς του Μεγάρου Μαξίμου, σχολιάζοντας την αμερικανική έκθεση, παρέπεμπαν στην πρόσφατη έκθεση για το κράτος δικαίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, υπογραμμίζοντας ότι η τελευταία αποτελεί μια λογική συνέχεια της προγενέστερης. Η εν λόγω ευρωπαϊκή έκθεση ήταν η πιο θετική των τελευταίων ετών για την Ελλάδα και σε αυτήν καταγράφηκαν σημαντικά βήματα προόδου για τη χώρα μας σε διάφορους τομείς. «Αυτές οι εκθέσεις είναι οδηγός για τις χώρες της ΕΕ», σημείωναν οι ίδιες πηγές.
Σημειώνεται ότι στις 21 Ιουνίου ο υπουργός Επικρατείας, Ακης Σκέρτσος, συναντήθηκε με τα στελέχη της Επιτροπής κατά των Βασανιστηρίων (CPT) του Συμβουλίου της Ευρώπης, στους οποίους παρουσίασε το πενταετές σχέδιο δράσης της κυβέρνησης για τη μεταρρύθμιση και την ανάκαμψη του σωφρονιστικού συστήματος. Το σχέδιο προβλέπει, μεταξύ άλλων, στοχευμένες παρεμβάσεις στη διαχείριση του υπερπληθυσμού, στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και της λειτουργίας των φυλακών, στην αντιμετώπιση της υποστελέχωσης και στην εκπαίδευση του προσωπικού, στην αναβάθμιση των υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης, καθώς και στη διευκόλυνση της κοινωνικής επανένταξης των κρατουμένων.
