Στον σεβασμό του διεθνούς δικαίου και στην εδαφική ακεραιότητα της Σομαλίας στάθηκε η μόνιμη αντιπρόσωπος της Ελλάδας στον ΟΗΕ, πρέσβης Άγη Μπαλτά.
Η θέση της Αθήνας στην έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για τη μονομερή αναγνώριση της ανεξαρτησίας της Σομαλιλάνδης από το Ισραήλ, που ξεκίνησε το βράδυ της Δευτέρας (ώρα Ελλάδος), κινήθηκε στο γνωστό πλαίσιο της ελληνικής διπλωματίας, με προσήλωση στις θεμελιώδεις αρχές του διεθνούς δικαίου.
Σύμφωνα με πληροφορίες από το υπουργείο Εξωτερικών, η μόνιμη αντιπρόσωπος της Ελλάδας στον ΟΗΕ, πρέσβης Άγη Μπαλτά, κατά την τοποθέτησή της αναμενόταν να υπογραμμίσει την υποστήριξη της Ελλάδας στην κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Σομαλίας αλλά και στην αρχή της μη επέμβασης στις υποθέσεις τρίτων κρατών.
Επιπλέον, η κ. Μπαλτά επρόκειτο να επικαλεστεί το ψήφισμα 2809 του Συμβουλίου Ασφαλείας, που μεταξύ άλλων αφορά την πολιτική ανεξαρτησία και την ενότητα της Σομαλίας, ενώ θα εξηγούσε ότι η Ελλάδα δεν δύναται να υποστηρίξει ενέργειες που αποσταθεροποιούν την περιοχή του Κέρατος της Αφρικής.
Χαμηλοί τόνοι
Δεδομένου ότι για την Αθήνα το διεθνές δίκαιο αποτελεί θεμέλιο λίθο, η χώρα δεν θα μπορούσε –όπως εξηγούσαν και αρμόδιες πηγές– να έχει διαφορετική τοποθέτηση. Και όλα αυτά δίχως να παραγνωρίζεται ότι η Σομαλία αποτελεί οιονεί κράτος-δορυφόρο της Τουρκίας, η οποία ασκεί μεγάλη επιρροή στη χώρα.
Ωστόσο, δεδομένης της στρατηγικής και ολοένα εμβαθυνόμενης σχέσης με το Ισραήλ, η ελληνική πλευρά (όπως και η κυπριακή) κράτησε χαμηλούς τόνους στο θέμα και επέλεξε το «τερέν» του ΟΗΕ, και δη την ιδιότητά της ως μη μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας, για να εκφράσει τις επίσημες θέσεις της.
Άλλοι στενοί εταίροι του Ισραήλ, όπως η Ινδία, επέλεξαν παρόμοια στάση με την ελληνική περί Σομαλιλάνδης. Η ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών του Αζερμπαϊτζάν ήταν απολύτως ζυγισμένη, χωρίς καμία αιχμή προς την Ιερουσαλήμ, ενώ τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν και το Μαρόκο –τρεις από τις χώρες που συμμετείχαν στις Συμφωνίες του Αβραάμ για την εξομάλυνση των σχέσεών τους με το Ισραήλ– δεν συνυπέγραψαν την καταδικαστική δήλωση των αραβικών, αφρικανικών και ισλαμικών κρατών κατά της αναγνώρισης.
Οι ΗΠΑ, ο πρώτος και σημαντικότερος σύμμαχος του Ισραήλ, ευθύς εξαρχής κράτησαν σαφείς αποστάσεις από την ισραηλινή ενέργεια, τονίζοντας ότι συνεχίζουν να αναγνωρίζουν την εδαφική ακεραιότητα της Σομαλίας, «η οποία περιλαμβάνει το έδαφος της Σομαλιλάνδης». Μάλιστα, ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, διερωτήθηκε αν «γνωρίζει πραγματικά κανείς τι είναι η Σομαλιλάνδη».
Επικίνδυνο «προηγούμενο»
Σε κάθε περίπτωση, αποτελεί κοινή παραδοχή ότι η μονομερής αναγνώριση της Σομαλιλάνδης ως κράτους από το Ισραήλ εμπεριέχει ευκαιρίες και κινδύνους, στους οποίους περιλαμβάνεται και αυτό που στη διεθνή πολιτική αποκαλείται «προηγούμενο».
Το προηγούμενο, για χώρες όπως η Ελλάδα και η Κύπρος, σχετίζεται με το ενδεχόμενο αναγνώρισης της αποσχιστικής οντότητας στα Κατεχόμενα που είναι γνωστή ως ΤΔΒΚ (Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου). Εν προκειμένω, βέβαια, υπάρχει διαφορά, δεδομένου ότι η Σομαλιλάνδη το 1960 κέρδισε από τη Βρετανία την ανεξαρτησία της και πέντε ημέρες αργότερα αποφάσισε να ενωθεί με τη Σομαλία. Ο «γάμος» διήρκεσε έως το 1991, όταν η πρώτη αποσχίστηκε και κήρυξε μονομερώς την ανεξαρτησία της.
Τους κινδύνους, όπως και τις ευκαιρίες της απόφασής τους, αναγνωρίζουν και οι ίδιοι οι Ισραηλινοί. «Η εξωτερική πολιτική δεν είναι ένας διαγωνισμός δημοτικότητας. Είναι ένας υπολογισμός συμφερόντων, κινδύνων και χρονισμού», υπογράμμιζε σε editorial η «Jerusalem Post», σημειώνοντας ότι το Ισραήλ οφείλει να συνδυάσει την αναγνώριση με αυτοσυγκράτηση και σοβαρή διπλωματία, ώστε να ενισχύσει το στρατηγικό του βάθος και όχι να «μετατρέψει τη Σομαλιλάνδη σε ένα ακόμη πεδίο μάχης δι’ αντιπροσώπων».
Ταυτόχρονα, σε δημοσιεύματα καθώς και σε αναλύσεις ισραηλινών think tanks, υποστηρίζεται ότι το Ισραήλ πρέπει να είναι προετοιμασμένο για μια μακρά εκστρατεία αντιποίνων από τη Σομαλία (1η Ιανουαρίου 2026 αναλαμβάνει την προεδρία του Συμβουλίου Ασφαλείας). Συνιστάται, δε, ότι η Ιερουσαλήμ πρέπει να διατηρήσει σχέσεις με τη Μογκαντίσου, αλλά και να μην τορπιλίσει τους δεσμούς της με έτερα αφρικανικά κράτη.
Στρατηγική τοποθεσία
Αλλά γιατί είναι σημαντική η Σομαλιλάνδη για το Ισραήλ; Διότι διαθέτει στρατηγική τοποθεσία στον Κόλπο του Άντεν, σε εγγύτητα με το στρατηγικό σημείο συμφόρησης Μπαμπ αλ Μαντάμπ, τη στενή πύλη που συνδέει τον Ινδικό Ωκεανό με την Ερυθρά Θάλασσα.
Η περιοχή βρίσκεται δίπλα στο Τζιμπουτί (εκεί υπάρχει κινεζική στρατιωτική βάση) και απέναντι από την Υεμένη, από το έδαφος της οποίας οι Χούθι επιτίθενται στο Ισραήλ αλλά και εναντίον δεξαμενόπλοιων. Επιπλέον, έχει αναφερθεί ως πιθανός προορισμός για κατοίκους της Γάζας.
Κάποτε η Γκάμπια ήταν έτοιμη να αναγνωρίσει τη Σομαλιλάνδη, αλλά κατόπιν παρεμβάσεων τρίτων αναδιπλώθηκε. Η Αιθιοπία παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στην περιοχή της, ενώ ο διευθυντής ανάλυσης πολιτικής στο Middle East Forum, Μάικλ Ρούμπιν, υποστηρίζει ότι ΗΠΑ και Ελλάδα πρέπει άμεσα να ακολουθήσουν το παράδειγμα του Ισραήλ. Ο ασκός του Αιόλου άνοιξε.
