Η συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ Κύπρου-Λιβάνου δεν είναι μια τυπική διμερής ρύθμιση. Κλείνει μια εκκρεμότητα σχεδόν 20 ετών και διαμορφώνει τον γεωπολιτικό χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου προς όφελος και της Ελλάδας. Κύπρος και Λίβανος επικύρωσαν ουσιαστικά το πλαίσιο του 2007, το οποίο είχε μείνει παγωμένο λόγω της διαμάχης Βηρυτού-Τελ Αβίβ, ολοκληρώνοντας επιτέλους την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών τους.
Ο πρόεδρος της Κύπρου, Νίκος Χριστοδουλίδης, χαρακτήρισε τη συμφωνία «ορόσημο στρατηγικής σημασίας» και μίλησε για ένα ισχυρό πολιτικό μήνυμα υπέρ του Δικαίου της Θάλασσας και των σχέσεων καλής γειτονίας. Για την Αθήνα, αυτό το μήνυμα είναι κρίσιμο: Ένα ακόμη παράκτιο κράτος της Ανατολικής Μεσογείου –και μάλιστα αραβικό– αποδέχεται στην πράξη την αρχιτεκτονική της UNCLOS, πάνω στην οποία στηρίζονται όλες οι ελληνοκυπριακές θέσεις απέναντι στο δόγμα της τουρκικής «Γαλάζιας Πατρίδας».
Think tank, όπως η Royal United Services Institute, και διεθνείς μελέτες για την Ανατολική Μεσόγειο τονίζουν ότι η Άγκυρα επιχειρεί να αμφισβητήσει τα δικαιώματα νησιών σε υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ και να επιβάλει ένα καθεστώς ειδικών περιοχών με μειωμένη επήρεια. Κάθε νέα οριοθέτηση τύπου Κύπρος-Λίβανος, στο πρότυπο Κύπρος-Αίγυπτος, Ελλάδα-Αίγυπτος και Ελλάδα-Ιταλία ενισχύει ένα «μπλοκ νομιμότητας» (Ελλάδα-Κύπρος-Αίγυπτος-Ισραήλ-Λίβανος-Ιταλία) που λειτουργεί ως αντιστάθμισμα στις μονομερείς και παράνομες χαράξεις, όπως αυτή του τουρκολιβυκού μνημονίου.
Επιπλέον, η συμφωνία ξεκλειδώνει εν δυνάμει σημαντικούς ενεργειακούς πόρους. Αναλύσεις από Arab Center DC, Policy Center και CSIS υπογραμμίζουν ότι το κλειδί για την αξιοποίηση του φυσικού αερίου της Αν. Μεσογείου είναι η νομική ασφάλεια στις θαλάσσιες ζώνες, ώστε να προχωρήσουν γεωτρήσεις, αγωγοί και ηλεκτρικές διασυνδέσεις που θα τροφοδοτούν μια Ευρώπη που ψάχνει απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο. Η οριστική χάραξη Κύπρου-Λιβάνου προσθέτει ένα ακόμη σταθερό κρίκο σε αυτό το δίκτυο, στον ίδιο άξονα όπου κινούνται ο EastMed, οι πλωτές υποδομές LNG και οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ.
Ακόμα, Κύπρος και Λίβανος συμφώνησαν να εξετάσουν και την ηλεκτρική διασύνδεση με τη δημιουργία τεχνικών ομάδων. Αυτό ανοίγει την προοπτική μιας μελλοντικής ενεργειακής «γέφυρας Λιβάνου» προς την ΕΕ μέσω Κύπρου και –κατ’ επέκταση– της Ελλάδας. Για την Αθήνα, που επενδύει συστηματικά στον ρόλο της ως κόμβου μεταφοράς ενέργειας προς την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, κάθε νέα διαδρομή που «κλειδώνει» πάνω σε κυπριακό και όχι σε τουρκικό έδαφος είναι στρατηγικό κέρδος!
Τέλος, η συμφωνία Κύπρου-Λιβάνου ενισχύει την εικόνα ότι οι θαλάσσιες διαφορές στην περιοχή λύνονται με διαπραγμάτευση βάσει του διεθνούς δικαίου –όπως έγινε και με τη χάραξη Λιβάνου και Ισραήλ το 2022– και όχι με πειρατικές γεωτρήσεις και παράνομες NAVTEX. Αυτό διαφοροποιεί περαιτέρω Κύπρο και Ελλάδα ως αξιόπιστους εταίρους της Δύσης σε μια ταραγμένη γειτονιά, την ώρα που η Τουρκία εμφανίζεται όλο και πιο απομονωμένη στα νέα ενεργειακά projects!
