Η ακύρωση της συνάντησης Μητσοτάκη-Ερντογάν στη Νέα Υόρκη δεν ήταν απλά μια «διπλωματική αστοχία». Ήταν μια σκόπιμη κίνηση της Άγκυρας, μια ελεγχόμενη πρόκληση που σηματοδότησε την επιστροφή της διμερούς ατζέντας από τα «ήρεμα νερά» στα γνώριμα για εκείνη «ταραγμένα νερά». Η Τουρκία, μέσω της προεδρίας και τουρκικών μέσων όπως η «Milliyet», επιχείρησε να μετατρέψει την ακύρωση σε επικοινωνιακό παιχνίδι, διαρρέοντας ότι η συνάντηση «δεν είχε οριστικοποιηθεί» και κατηγορώντας την Αθήνα για «πρόωρη ανακοίνωσή της».
Το περιστατικό αυτό έρχεται σε μια στιγμή που η Άγκυρα κλιμακώνει ξανά στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι πρόσφατες κινήσεις της συνδέονται άμεσα με το μέτωπο της Λιβύης, όπου επιδιώκει να νομιμοποιήσει το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Αυτή η στρατηγική δεν είναι τυχαία. Η Τουρκία επιλέγει να συντηρεί μια «υποβόσκουσα χαμηλή ένταση» –και όχι μια ανοιχτή σύγκρουση– για να αποσπάσει ανταλλάγματα από ΗΠΑ και ΕΕ, ενώ ταυτόχρονα πιέζει Αθήνα και Λευκωσία.
Σύμφωνα με αναλύσεις του Council on Foreign Relations, η Τουρκία έχει επιστρέψει δυναμικά στην αναθεωρητική ατζέντα της στην Ανατολική Μεσόγειο, χρησιμοποιώντας κάθε διπλωματικό ή συμβολικό μέσο. Η ακύρωση μιας συνάντησης είναι μια συμβολική κίνηση, σχεδιασμένη να διαταράξει το κλίμα «εξομάλυνσης» που επιδιώκει η Ελλάδα και να επιβάλει τους δικούς της όρους συζήτησης.
Το δίλημμα για την Αθήνα παραμένει το ίδιο. «Ταραγμένα νερά» ή «ελεγχόμενη ένταση». Η εμπειρία έχει δείξει ότι κάθε περίοδος «ηρεμίας» με την Τουρκία καταρρέει μόλις τεθούν επί τάπητος ζητήματα κυριαρχικών δικαιωμάτων. Η Άγκυρα δεν αναζητά συμβιβασμό αλλά αναθεώρηση του διεθνούς δικαίου προς όφελός της. Γι’ αυτό η ελληνική πολιτική σκηνή και οι αναλύσεις προειδοποιούν για τον κίνδυνο της αφέλειας και της υπεραισιοδοξίας.
Η απάντηση της Ελλάδας δεν πρέπει να είναι η είσοδος στα «ταραγμένα νερά», που επιθυμεί η Τουρκία, αλλά η διατήρηση μιας «ελεγχόμενης έντασης» με τρεις σταθερές:
1. Αποτρεπτική ετοιμότητα: Αδιάκοπη ενίσχυση της αποτρεπτικής ισχύος και πιστή εφαρμογή των κανόνων στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο ώστε να μην επιτρέπονται «τετελεσμένα».
2. Επιθετική διπλωματία συμμαχιών: Εμβάθυνση της στρατηγικής συνεργασίας με χώρες όπως η Αίγυπτος, το Ισραήλ και η Κύπρος, με συγκεκριμένα έργα και νομικά δεσμευτικές συμφωνίες, όπως η οριοθέτηση ΑΟΖ.
3. Διαρκής ανάδειξη της παραβατικότητας: Συνεχής ενημέρωση των διεθνών και ευρωατλαντικών φόρα για την τουρκική παραβατικότητα, ιδίως όσον αφορά το Λιβυκό, το Κυπριακό και τη ρητορική της «Γαλάζιας Πατρίδας».
Μόνο έτσι το «ελεγχόμενη ένταση» θα μείνει ελεγχόμενη και δεν θα ξαναγίνουμε φόντο σε τουρκικές σκηνοθεσίες ακυρώσεων!
