Εάν η διαδικασία των εμβολιασμών ήταν ένα ποδοσφαιρικό παιχνίδι, θα μπορούσε κανείς να πει ότι… έχει χαθεί η μπάλα. Οχι μάλιστα από τις περίτεχνες ενέργειες των παικτών, αλλά επειδή δεν μπορούν να αλλάξουν ούτε μία σωστή πάσα, ενώ αντί για γκολ βάζουν διαρκώς αυτογκόλ.
Εδώ όμως δεν πρόκειται για παιχνίδι. Διότι η υπόθεση των εμβολίων μπορεί να αποδειχθεί καθοριστική για τη ζωή εκατοντάδων εκατομμυρίων Ευρωπαίων, αλλά και για την επιβίωση χιλιάδων επιχειρήσεων, που κυριολεκτικά έχουν ποντάρει τα ρέστα τους εκεί προκειμένου να είναι παρούσες και την επόμενη ημέρα.
Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που η κόντρα ανάμεσα στην Κομισιόν και σε αρκετά κράτη – μέλη είναι σοβαρή και προκαλεί εύλογα ερωτήματα: Υπάρχει συγκεκριμένο σχέδιο; Είναι επαρκές και αποτελεσματικό; Ποιος τελικά κάνει κουμάντο στην ΕΕ και ποιος αποφασίζει τι θα γίνει και πώς;
Η Γερμανία μοιάζει να δείχνει τον δρόμο, προχωρώντας σε ανεξάρτητες διαπραγματεύσεις και παραγγελίες. Για να αποδείξει, έτσι, για μία ακόμη φορά εμπράκτως ότι διατηρεί το δικαίωμα να αποφασίζει και να δρα ανεξάρτητα από τις αποφάσεις που λαμβάνονται στις Βρυξέλλες.
Ορισμένοι σπεύδουν να τη μιμηθούν. «Δεν είναι θέμα της ΕΕ. Η ουσία είναι τα οποιαδήποτε εμβόλια να είναι εγκεκριμένα από την ΕΕ», δήλωσε στην εφημερίδα «Πολίτης» ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης. Επιβεβαίωσε, έτσι, την πληροφορία ότι έχει ζητήσει από το Ισραήλ και προσωπικά τον Νετανιάχου την προμήθεια επιπλέον εμβολίων – ενώ αρνήθηκε ότι αυτό συνιστά πρόβλημα για την ΕΕ.
Η αλήθεια είναι πως θεωρητικά δεν θα έπρεπε να υπάρχει πρόβλημα. Οι δύο δισεκατομμύρια δόσεις που έχει «κλειδώσει» η Κομισιόν με τις διάφορες εταιρείες επαρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες των 27. Ειδικά μετά και τις 300 εκατομμύρια επιπλέον δόσεις του εμβολίου των Pfizer/BioNTech (συνολικά 600 εκατ. πλέον) που διασφάλισε την Παρασκευή, καθώς έτσι φαίνεται πως καλύπτεται η «τρύπα» την οποία έχουν δημιουργήσει οι «αστοχίες» της AstraZeneca και του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.
Υπάρχει, επίσης, το γεγονός ότι αρκετοί από τους εταίρους (και η Γερμανία) δεν έχουν ακόμη καταφέρει να διαθέσουν τις δόσεις που έχουν ήδη παραλάβει. Κάτι που σημαίνει, πρακτικά, ότι το έλλειμμα δεν έχει γίνει ακόμη εμφανές, ενώ η όποια καθυστέρηση οφείλεται είτε στις εταιρείες είτε σε πολιτικές αποφάσεις και προβλήματα που ανακύπτουν σε εθνικό επίπεδο – όπως στις περιπτώσεις Γαλλίας και Ολλανδίας.
Τίποτε από τα παραπάνω, όμως, δεν αποδεικνύεται αρκετό για να εκτονώσει την γκρίνια και τις αντιπαραθέσεις στους κόλπους της ΕΕ. Διότι, πολύ απλά, ορισμένοι εξακολουθούν να αισθάνονται και να συμπεριφέρονται ως πιο… ίσοι από τους ίσους. Αφήνοντας να εννοηθεί ότι για τους υπόλοιπους ισχύει το «γαία πυρί μιχθήτω». «Οταν πρόκειται για αλληλεγγύη στο θέμα των εμβολίων, η Γερμανία φροντίζει ώστε να έχει και τη δική της πίτα και να τη φάει όλη», ήταν το καυστικό σχόλιο του «Politico», υπό τον εξίσου αιχμηρό τίτλο «Οι μεγάλες τσέπες της επιτρέπουν στη Γερμανία να καπαρώσει περισσότερα εμβόλια».
Την αφορμή έδωσε φυσικά το ίδιο το Βερολίνο, καθώς τη Δευτέρα 4 Ιανουάριου ανακοίνωνε τη συμφωνία που είχε συνάψει χιοριστά με τη γερμανική BioNTech για 30 εκατομμύρια δόσεις – ανεξάρτητα από τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις της ΕΕ. Παράλληλα, έγινε γνωστό ότι έχει «κλειδώσει» και 50 από τις 160 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου της Moderna, που εγκρίθηκε από τον ΕΟΦ την περασμένη Τετάρτη, μια ποσότητα πολύ μεγαλύτερη σε σύγκριση με την αναλογία της Γερμανίας από την προμήθεια της ΕΕ από τη συγκεκριμένη εταιρεία. Η κυβέρνηση της Ανγκελα Μέρκελ δεν φάνηκε να έχει αναστολές και εκμεταλλεύτηκε τη ρευστότητα και την επιρροή της για να αγοράσει ό,τι αποφάσισαν να μην πάρουν άλλες χώρες – και επειδή το συγκεκριμένο εμβόλιο είναι πιο ακριβό από τα υπόλοιπα.
Η εικόνα που διαμορφώθηκε προκάλεσε την οργισμένη αντίδραση και της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία, αν και Γερμανίδα, αισθάνθηκε υποχρεωμένη να δικαιολογήσει τον ρόλο και τη θέση της. «Κανένα κράτος – μέλος, με βάση τον υπάρχοντα νομικό καμβά, δεν επιτρέπεται να διαπραγματεύεται ή να συνάπτει συμφωνίες εκ του παραλλήλου», δήλωσε. Το αποτέλεσμα ήταν λίγο αργότερα η Γερμανία να σπεύσει να διαβεβαιώσει πως οι δικές της συμφωνίες σε καμία περίπτωση δεν έχουν προτεραιότητα εκείνων που συνάπτει η ΕΕ ούτε θα προκαλέσουν προβλήματα στον εφοδιασμό των άλλων εταίρων.
Η αλήθεια είναι πως επρόκειτο απλώς για τη σταγόνα η οποία ξεχείλισε το ποτήρι, καθώς είχαν προηγηθεί και άλλες κόντρες. Για του λόγου το αληθές, μιλώντας στην εφημερίδα «Bild» στο φύλλο της Κυριακής 3 Ιανουάριου, ο πρωθυπουργός της Βαυαρίας και εταίρος της Μέρκελ, Μάρκους Ζέντερ, κατηγόρησε ευθέως την Κομισιόν για «υπέρμετρη γραφειοκρατία», με συνέπεια «να παραγγελθούν πολύ λίγα από τα ενδεδειγμένα εμβόλια και οι διαπραγματεύσεις για την τιμή να διαρκέσουν μεγάλο διάστημα». «Είναι δύσκολο να εξηγήσει κανείς γιατί ένα πολύ καλό εμβόλιο αναπτύχθηκε στη Γερμανία, όμως άλλοι εμβολιάζονται γρηγορότερα με αυτό», πρόσθεσε.
Ετσι, έδωσε έναν σαφή τόνο πατριωτισμού στην τοποθέτησή του – χωρίς μάλιστα να είναι ο μόνος. Αλλωστε, είναι γνωστό ότι και το Παρίσι έχει ασκήσει έντονες πιέσεις ώστε να κερδίσει μεγαλύτερο μερίδιο η γαλλική Sanofi, έστω κι αν το εμβόλιό της δεν έχει εγκριθεί ακόμη.
Η Ευρώπη και πάλι δεν είναι στα καλύτερό της. Οπως και ολόκληρος ο κόσμος, μιας και οι πιο πολλές κυβερνήσεις έχουν αποδυθεί σε αγώνα δρόμου για να «καπαρώσουν» όσο περισσότερες δόσεις μπορούν, αδιαφορώντας για τις εκκλήσεις ΟΗΕ, ΠΟΥ και υγειονομικών για ίση και δίκαιη μεταχείριση.
του Γιώργου Παυλόπουλου από Τα Νέα
