Το Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, που έριξε αυλαία, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί όχι ως μια πολιτική αναγέννηση ή ένα βήμα προς την ανασυγκρότηση της Αριστεράς στην Ελλάδα αλλά ως ένα πολιτικό μνημόσυνο.
Μνημόσυνο όχι μόνο για τον παλιό, ριζοσπαστικό ΣΥΡΙΖΑ αλλά και για την ίδια την πολιτική αξιοπιστία του κόμματος, που εδώ και χρόνια έχει πληγεί από αλλεπάλληλες αποτυχίες, εσωτερικές διχόνοιες καθώς και από την αδυναμία του να επαναπροσδιορίσει τον ρόλο του στην κοινωνία και την πολιτική σκηνή της χώρας.
Η ραγδαία άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ το 2012-2015 βασίστηκε στην υπόσχεση για ρήξη με τα μνημόνια, κοινωνική δικαιοσύνη και ανατροπή του παλιού πολιτικού κατεστημένου. Ωστόσο, η διακυβέρνησή του από το 2015 έως το 2019 απέδειξε το αντίθετο: υποχωρήσεις, μνημονιακή συνθηκολόγηση και βαθμιαία ενσωμάτωση σε ένα σύστημα που υποτίθεται θα γκρέμιζε.
Αυτή η πολιτική μετάλλαξη δεν συγχωρέθηκε ποτέ πραγματικά από την εκλογική του βάση. Το αποτέλεσμα ήταν μια συνεχής εκλογική φθορά, αποκορύφωμα της οποίας ήταν η πανωλεθρία στις εκλογές του 2023 και η διάλυση σχεδόν του κόμματος μετά την εκλογή Κασσελάκη.
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μοιάζει πια με κόμμα Αριστεράς, αλλά με έναν άδειο πολιτικό φορέα, χωρίς σαφή ιδεολογική ταυτότητα και χωρίς πολιτικό στίγμα.
Το 5ο Συνέδριο διεξήχθη μέσα σε ένα κλίμα αποσύνθεσης, τόσο οργανωτικής όσο και πολιτικής.
Το ζητούμενο σήμερα δεν είναι απλώς η επιβίωση του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι αν υπάρχει πλέον το παραμικρό πολιτικό περιεχόμενο για να επιβιώσει. Οταν ένα κόμμα χάνει την ψυχή του δεν του μένει παρά να παριστάνει τον ζωντανό οργανισμό, ενώ έχει ήδη νεκρωθεί. Κι αυτό το Συνέδριο, για όσους το παρακολούθησαν προσεκτικά, ήταν η τελετουργία αυτής της νέκρωσης.
Η κατάντια του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι απλώς εκλογική. Είναι υπαρξιακή. Και από αυτή τη διάλυση δύσκολα αναγεννιέται κάτι αληθινά νέο – χωρίς να έχει προχωρήσει σε ρήξεις, σε αυτοκριτική και σε αλλαγή πορείας. Οχι προσώπων, αλλά ουσίας.
Πάντως οι κινήσεις εσωκομματικών συμβιβασμών και διευθετήσεων ακόμα και σ’ αυτό το μικρό κόμμα είναι κυρίαρχες και μετά το Συνέδριο.
Στην πράξη εξελίχθηκε σε βήμα τοποθέτησης –αρνητικής και μη– των συνέδρων απέναντι στην «πολιτική πρωτοβουλία» που έχει προαναγγείλει ο πρώην πρωθυπουργός και πρώην πρόεδρος του κόμματος, Αλέξης Τσίπρας, επισκιάζοντας τη συνεδριακή διαδικασία.
Αν και ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας έδωσε το παρών στην έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου, υπογραμμίζοντας για μια ακόμη φορά με τη φυσική παρουσία του τους δεσμούς του με την Κουμουνδούρου, η υποδοχή που του επιφύλαξαν ορισμένα από τα κορυφαία στελέχη και άλλοτε υπουργοί της διακυβέρνησής του πόλωσε το κλίμα.
«Οι επιλογές διάσπασης και αποχώρησης αποδοκιμάζονται από τον προοδευτικό κόσμο της χώρας. Οσο συντηρείται μια συζήτηση που δεν καταλήγει πουθενά, θα φθείρεται και ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και θα φθειρόμαστε όλοι», ανέφερε ενώπιον του κ. Τσίπρα ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ, Σωκράτης Φάμελλος, από την έναρξη κιόλας του 5ου Συνεδρίου, ενώ αιχμές κατά της «πρωτοβουλίας» του πρώην πρωθυπουργού άφησαν ακόμη από βήματος οι Κώστας Αρβανίτης, Δημήτρης Χατζησωκράτης, Νίκος Παππάς και Παύλος Πολάκης.
Παρά τις επιμέρους εσωκομματικές διαφορές τους, η σύμπνοια ανάμεσα στον Σωκράτη Φάμελλο και τους Παύλο Πολάκη και Νίκο Παππά ξεδιπλώθηκε δημόσια μάλλον για να οριοθετηθούν τα «κεκτημένα» της Κουμουνδούρου.
Την ίδια στιγμή, Γιώργος Βασιλειάδης, Χρήστος Σπίρτζης και Διονύσης Τεμπονέρας γνωστοποίησαν πως δεν θα θέσουν υποψηφιότητα για την εκλογή νέας Κεντρικής Επιτροπής, στάση που δεν αποκλείεται να τηρήσουν και άλλα στελέχη του κόμματος.
Στο πλαίσιο αυτό ενδεικτική των νέων συσχετισμών προβλέπεται η ψηφοφορία για τη σύνθεση της επόμενης Κεντρικής Επιτροπής στα τέλη Ιουνίου, παρά το γεγονός ότι η σύγκλιση ανάμεσα στους Σωκράτη Φάμελλο και Νίκο Παππά για το θέμα των τραπεζών δεν γνωρίζει κανείς αν θα παγιωθεί.
Στα αξιοπρόσεκτα του Συνεδρίου κάποιος θα επεσήμανε τις απουσίες της Λούκας Κατσέλη και του Νίκου Κοτζιά, ενώ ο Διονύσης Καλαματιανός, γραμματέας της ΚΟ, ήταν μάλλον σιβυλλικός για το μέλλον.
Τέλος την αποχώρησή του από τον ΣΥΡΙΖΑ γνωστοποίησε o Γιώργος Τσίπρας με επιστολή παραίτησης προς την Οργάνωση Μελών Δυτικής Αττικής ανοίγοντας μάλλον νέο χορό αποχωρήσεων.
Στην επιστολή του κάνει λόγο για «κατάντια του ΣΥΡΙΖΑ», υποστηρίζει πως το κόμμα έχει περάσει «από την αναξιοπιστία στην ανυποληψία» και αναφέρει πως το κόμμα την περίοδο 2019-2023 συνέχισε να υπερασπίζεται λάθος επιλογές και αστοχίες της διακυβέρνησης «δίνοντας τροφή στο αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο».
Ο κ. Τσίπρας διατυπώνει βαρύτατες αιχμές για πρωτοκλασάτα στελέχη του κόμματος αναφερόμενος στην περίοδο του Στέφανου Κασσελάκη: «Αποφεύγουν εκκωφαντικά να απαντήσουν στο καίριο ερώτημα, να μιλήσουν για τον μεγάλο ελέφαντα στο δωμάτιο: στο γιατί ο Κασσελάκης παρέμεινε 11 μήνες στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ. Παρέμεινε 11 μήνες γιατί τα μισά και περισσότερα μέλη της Πολιτικής Γραμματείας και του στελεχικού δυναμικού ανέχτηκαν και στήριξαν μια εντελώς αυθαίρετη, αντιδημοκρατική, αντικομματική λειτουργία εποφθαλμιώντας καλύτερη θέση και περισσότερη εξουσία υπό τον πρόεδρο Κασσελάκη. Να υπενθυμίσω ότι πολλές από τις πολιτικές “στραβοτιμονιές” που χρεώθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ επί Κασσελάκη είχαν τη σύμφωνη γνώμη αυτού του στελεχικού δυναμικού που και σήμερα διατηρεί πάνω κάτω τις ίδιες θέσεις», γράφει στην επιστολή του.
Το Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ θα μείνει στην ιστορία – όχι όμως για τις αποφάσεις του ούτε για την προοπτική του. Θα μείνει στην ιστορία ως ένα μνημόσυνο. Μνημόσυνο για την Αριστερά που δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί στις προσδοκίες που η ίδια δημιούργησε.
Μνημόσυνο για ένα πολιτικό κόμμα που ξεκίνησε με αξίες και κατέληξε ένα κενό κέλυφος, προσδεδεμένο σε ευκαιριακές τακτικές και προσωπικές φιλοδοξίες.
