Οι τελευταίες εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ θυμίζουν περισσότερο θίασο σε κρίση, μεταξύ του ηθοποιών και του θιασάρχη, παρά ένα οργανωμένο πολιτικό κόμμα που επιχειρεί να ανακάμψει. Η παραίτηση του διευθυντή της «Αυγής», Σπύρου Σουρμελίδη, έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία και δημιούργησε μια νέα εστία εσωστρέφειας. Άλλοι μίλησαν για «εσωκομματική τάξη και πειθαρχία», άλλοι για «ξεκάθαρη καρατόμηση». Όπως και να το δει κανείς, η εικόνα προς τα έξω είναι μία: το «μεγάλο τσίρκο του ΣΥΡΙΖΑ» συνεχίζεται, ακόμα και μ’ αυτή την περιορισμένη πολιτική απήχηση.
Η κρίση πυροδοτήθηκε από ένα πρωτοσέλιδο της «Αυγής» που θεωρήθηκε εκτός γραμμής. Το δημοσίευμα φέρεται να υπονόησε ότι η παρουσία του Αλέξη Τσίπρα στο Παλλάς και η προσπάθειά του να ξαναχτίσει δημόσιο προφίλ δεν συμβαδίζουν με τη στρατηγική του σημερινού ΣΥΡΙΖΑ υπό τη νέα ηγεσία.
Όμως, αντί να ανοίξει ο διάλογος, ξέσπασε θύελλα. Σε ένα κόμμα που ήδη δυσκολεύεται να διαχειριστεί την εσωτερική του κρίση, το πρωτοσέλιδο λειτούργησε σαν σπίθα σε ξερόχορτα. Η Κουμουνδούρου αντέδρασε άμεσα: το δημοσίευμα «δεν απηχεί τις θέσεις μας». Η φράση αυτή, που σε άλλη συγκυρία θα περνούσε σχεδόν απαρατήρητη, αυτή τη φορά μετατράπηκε σε καταδίκη. Ο διευθυντής της εφημερίδας βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα. Και λίγες ώρες αργότερα, υπέβαλε την παραίτησή του.
Από εκείνο το σημείο, η παραίτηση άρχισε να διαβάζεται ως καρατόμηση. Διότι όταν ένα κομματικό μέσο δέχεται τέτοιου είδους πίεση για ένα πολιτικό πρωτοσέλιδο, πολλά ερωτήματα γεννιούνται: Υπάρχει ελευθερία έκφρασης στο κόμμα της Αριστεράς; Επιπλέον, ποιος χαράζει τη δημοσιογραφική γραμμή σε μια ιστορική αριστερή εφημερίδα και, το κυριότερο, ποιος είναι ο ρόλος των δημοσιογράφων;
Για πολλούς, η διαδικασία έμοιαζε με βίαιη επιβολή κομματικής πειθαρχίας – γι’ αυτό και δεν άργησαν οι χαρακτηρισμοί περί «σταλινικών πρακτικών», εκφράσεις που φυσικά δεν περιγράφουν πραγματικές διώξεις, αλλά την πολιτική αίσθηση αυταρχισμού που δημιουργήθηκε.
Στην πραγματικότητα, όλη η αναταραχή έχει ως κεντρικό σημείο αναφοράς τον Αλέξη Τσίπρα. Το επικοινωνιακό comeback του –η «Ιθάκη», η παρουσίαση στο Παλλάς– επανέφερε στο προσκήνιο ένα ζήτημα που ποτέ δεν έφυγε: ποιος είναι ο πραγματικός πολιτικός ρόλος του ΣΥΡΙΖΑ σήμερα;
Για ένα μέρος της αριστερής βάσης, ο Α. Τσίπρας εξακολουθεί να αποτελεί σημείο αναφοράς, ίσως και το μοναδικό πρόσωπο με την ικανότητα να επανασυσπειρώσει. Για τη νέα ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ όμως, η δυναμική επιστροφή του μάλλον δημιουργεί καινούργια διλήμματα.
Το πρωτοσέλιδο της «Αυγής» άφησε να εννοηθεί ότι οι πορείες κόμματος και πρώην αρχηγού δεν ταυτίζονται πλέον. Τελικά, η άποψη αυτή δεν ήταν ανεκτή.
Η εφημερίδα «Αυγή» του Λεωνίδα Κύρκου, του Γρηγόρη Γιάνναρου και τόσων άλλων ιστορικά λειτουργούσε ως χώρος ελευθερίας για την αριστερή σκέψη. Με το πέρασμα των χρόνων, πολλές φορές φιλοξένησε διαφορετικές οπτικές, ακόμη και κριτικές προς το κόμμα. Αυτό που συνέβη τώρα όμως, δείχνει μια κομματική δομή που επιθυμεί απόλυτο έλεγχο της επικοινωνίας, έστω και αυτής της αμελητέας που έχει σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ, μέσω του κομματικού εντύπου.
Η εικόνα που κυριαρχεί είναι ότι «όποιος δεν συντάσσεται πλήρως με την επίσημη γραμμή, απλώς απομακρύνεται». Είναι λογικό; Είναι λειτουργικό; Ή μήπως οδηγεί σε έναν ΣΥΡΙΖΑ όπου και ο πλουραλισμός θεωρείται απειλή;
Μετά από μεγάλες εκλογικές ήττες και διαρκείς αλλαγές ηγεσίας, ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Θα μπορούσε αυτή την περίοδο να επιδιώκει ενότητα, ανανέωση και ανοιχτή συζήτηση. Αντί γι’ αυτό, παλεύει με σκιές, καχυποψίες, στρατόπεδα και εσωτερικές διαμάχες.
Η υπόθεση Σουρμελίδη είναι απλώς το σύμπτωμα. Το πραγματικό πρόβλημα ίσως είναι πολύ βαθύτερο: Αδυναμία συλλογικής λειτουργίας, έλλειψη σαφούς ταυτότητας, πάλη ανάμεσα σε παλιούς και νέους πόλους εξουσίας, αδυναμία χάραξης σταθερής στρατηγικής.
Η παρουσία του Α. Τσίπρα στο Παλλάς ήταν προσεκτικά σκηνοθετημένη και φορτισμένη. Ένα κόμμα που βρίσκεται σε φάση μετάβασης δυσκολεύεται να αποδεχθεί ότι κάποιος άλλος –πέρα από την επίσημη ηγεσία– εξακολουθεί να επηρεάζει –στον βαθμό που την επηρεάζει– βαθιά την εκλογική βάση.
Σε περιόδους κρίσης, τα κόμματα συχνά προσπαθούν να ελέγξουν την επικοινωνία για να αποφύγουν τη διάλυση του αφηγήματος.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, όμως, φαίνεται να το κάνει με τρόπο που καταλήγει να εντείνει την εντύπωση πανικού. Η απομάκρυνση ενός διευθυντή επειδή «δεν ήταν συμβατός» με την επικοινωνιακή γραμμή δίνει την εικόνα κόμματος που φοβάται τον διάλογο.
Ο εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ, Κώστας Ζαχαριάδης, ανέφερε: «Το ζήτημα της πολιτικής αλλαγής, χωρίς να υποτιμώ την αξία των προσώπων ή του προσώπου, δεν είναι ποτέ υπόθεση του ενός», επισημαίνοντας ότι επείγει να ξεκινήσει ο διάλογος για την ανασύνθεση του προοδευτικού χώρου πάνω σε μια βασική αρχή: «Τα επιμέρους μικρότερα και μεγαλύτερα “εγώ” θα μπουν όλα κάτω από ένα μεγαλύτερο “εμείς”».
«Είχα άψογη συνεργασία με τον κ. Σουρμελίδη για την εφαρμογή του σχεδίου εξυγίανσης των Μέσων και έχω άψογη προσωπική άποψη για τη δημοσιογραφική επάρκειά του», τόνισε το μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ, υπεύθυνος για τα κομματικά μέσα, Γιάννης Μπουλέκος.
«Νομίζω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει απολέσει την αξιοπιστία του πολύ καιρό πριν», τόνισε ο βουλευτής Αλέξανδρος Μεϊκόπουλος. Αναφερόμενος στην παραίτηση του διευθυντή της εφημερίδας «Αυγή» καθώς και στο άρθρο του κ. Μπουλέκου, είπε ότι «είναι άστοχες και οι δύο ενέργειες διότι όποιος παραβρέθηκε στη βιβλιοπαρουσίαση, είτε κάθισε στον εξώστη είτε κάθισε στην πλατεία, το ίδιο πράγμα άκουσε, το θέμα ήταν τι κατάλαβε. Νομίζω ότι ελάχιστα πράγματα κατάλαβαν όσοι γράφουν τέτοια άρθρα ή έχουν τέτοια πρωτοσέλιδα», κατέληξε ο κ. Μεϊκόπουλος.
Μέσα στην εβδομάδα αναμένεται να συνεδριάσουν τα όργανα του ΣΥΡΙΖΑ, η Πολιτική Γραμματεία και η Κοινοβουλευτική Ομάδα.
Η ένταση δύσκολα θα κοπάσει τα επόμενα εικοσιτετράωρα. Και δεν είναι λίγοι εκείνοι στην Κουμουνδούρου που φοβούνται ότι στην προγραμματισμένη για την Τετάρτη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας η κρίση μπορεί να πάρει απρόβλεπτες διαστάσεις.
