Στις πολιτικές της χώρας για τη διαχείριση του μεταναστευτικού, στη σημασία της νόμιμης μετανάστευσης αλλά και την άνοδο της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη με όχημα το προσφυγικό, μιλά στη συνέντευξη της στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Σοφία Βούλτεψη, υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου αρμόδια για την ένταξη, τους ευάλωτους και τους ασυνόδευτους ανήλικους.
Η κ. Βούλτεψη αναφέρει ακόμα ότι «η προστασία των συνόρων είναι απαραίτητη όχι μόνο επειδή το μεταναστευτικό είναι ζήτημα εθνικής κυριαρχίας και εθνικής ασφάλειας, αλλά και επειδή όταν επικρατεί χάος δεν μπορείς να βοηθήσεις αυτούς που πραγματικά έχουν ανάγκη». Αναφέρει επίσης, ότι η Ευρώπη άργησε στη διαχείριση του μεταναστευτικού ζητήματος, αφήνοντας χώρο «για να αναπτυχθούν διάφορες θεωρίες συνωμοσίας και να ανεβάσουν τα ποσοστά τους οι λαϊκιστές και δημαγωγοί της Ακροδεξιάς».
Η συνέντευξη της υφυπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου Σοφίας Βούλτεψη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και στη δημοσιογράφο Φαίη Δουλγκέρη έχει ως εξής:
ΕΡ: Αναμένετε αύξηση των μεταναστευτικών ροών στη χώρα μας λόγω των εξελίξεων στη Μέση Ανατολή;
ΑΠ: Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι κάθε νέα γεωπολιτική αναταραχή, κάθε νέος πόλεμος «χτυπάει» στο μεταναστευτικό/προσφυγικό. Γύρω μας υπάρχουν τρεις ενεργοί πόλεμοι (Συρία, Ουκρανία, Μέση Ανατολή), πραξικοπήματα και εμφύλιοι σε μια πλήρως αποσταθεροποιημένη Αφρική, υβριδικές και τρομοκρατικές απειλές, επικράτηση του τζιχαντισμού στη ζώνη του Σαχέλ, κλιματική κρίση με μεγάλους καύσωνες και καταστροφικές πλημμύρες. Όλα αυτά διώχνουν τους ανθρώπους από τις εστίες τους και υπάρχουν εκατομμύρια εσωτερικά εκτοπισμένοι. Μερικά εκατομμύρια από αυτούς μεταφέρονται στις γειτονικές χώρες, όπου συναντούν τον επόμενο εμφύλιο και την επόμενη ξηρασία. Με τον τρόπο αυτό, πιέζεται η Αίγυπτος (χώρα με μεγάλα οικονομικά προβλήματα) που δέχεται από την μία πλευρά την πίεση από τις γειτονικές αφρικανικές χώρες και από την άλλη, την πίεση από τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή. Αυτή η ζοφερή κατάσταση προφανώς και δημιουργεί πρόβλημα στις χώρες πρώτης υποδοχής, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Πολύ περισσότερο που έχει δημιουργηθεί μια «κουλτούρα διακίνησης» και έχουν αυξηθεί η «ζήτηση» και η «προσφορά». Και πολύ περισσότερο που διάφορες ΜΚΟ μεταφέρουν με δικά τους πλοία μετανάστες στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου. Είναι σημαντικό ότι η ΕΕ πρόσφερε ένα σημαντικό ποσό (7,4 δισ. ευρώ) στην Αίγυπτο, κατά την πρόσφατη επίσκεψη της κ. Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν με ηγέτες ευρωπαϊκών χωρών, μεταξύ των οποίων και ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Τα χρήματα αυτά θα βοηθήσουν την Αίγυπτο – γενικά και όχι μόνο για την φύλαξη των συνόρων της - και ήδη βλέπουμε θετικά αποτελέσματα με την μείωση των ροών από τις αιγυπτιακές ακτές. Τέτοιες κινήσεις επιτόπιας βοήθειας, σε συνδυασμό με την φύλαξη των συνόρων, εξασφαλίζουν μια βελτίωση της κατάστασης.
ΕΡ: Η πολιτική της χώρας στο μεταναστευτικό το τελευταίο διάστημα δίνει μεγάλη βαρύτητα στη νόμιμη μετανάστευση αλλά και την ένταξη εκτός από την αυστηρή φύλαξη των συνόρων. Πόσο σημαντική θεωρείτε ότι είναι η ένταξη των μεταναστών στην ελληνική κοινωνία και ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο;
ΑΠ: Πολιτική της χώρας υπήρξε από την αρχή, με εντολή του πρωθυπουργού, η παράλληλη προστασία των συνόρων και των ανθρώπων. Η προστασία των συνόρων είναι απαραίτητη όχι μόνο επειδή το μεταναστευτικό είναι ζήτημα εθνικής κυριαρχίας και εθνικής ασφάλειας, αλλά και επειδή όταν επικρατεί χάος δεν μπορείς να βοηθήσεις αυτούς που πραγματικά έχουν ανάγκη. Αυτούς που πληρούν τις προϋποθέσεις και έχουν δικαίωμα να βρίσκονται στη χώρα και στους οποίους η Ελλάδα προσφέρει την διεθνή προστασία της. Η νόμιμη μετανάστευση είναι σημαντική γιατί εξασφαλίζει νόμιμη και σταθερή εργασία, καταβολή φόρων και ασφαλιστικών εισφορών και αύξηση της παραγωγής, ειδικά σε τομείς της ελληνικής οικονομίας που παρουσιάζουν έλλειψη σε εργαζομένους. Από την άλλη πλευρά, στη χώρα μας ζουν αναγνωρισμένοι πρόσφυγες που όχι μόνο έχουν δικαίωμα στην εκπαίδευση και στην εργασία, αλλά επίσης μπορούν να εξασφαλίζουν την ανεξάρτητη διαβίωσή τους, χωρίς το κράτος να επιβαρύνεται με την καταβολή κάθε λογής επιδομάτων. Συγχρόνως, με την ένταξή τους μπορούν να προσφέρουν στην ανάπτυξη της οικονομίας, στη δημιουργία πλούτου για τη χώρα, στην αύξηση του ΑΕΠ. Η αύξηση πλούτου οδηγεί σε ακόμη μεγαλύτερη ανάπτυξη και δίνει στο Κράτος την δυνατότητα για αύξηση των εισοδημάτων όλων των Ελληνίδων και όλων των Ελλήνων. Κάτι τέτοιο θα μετατρέψει σε βάθος χρόνου το brain drain σε brain gain και θα βοηθήσουν τους νέους που έφυγαν στο εξωτερικό να επιστρέψουν στην πατρίδα, να δημιουργήσουν εδώ και να φτιάξουν εδώ τις οικογένειές τους.
ΕΡ: Ποιες είναι οι βασικές πολιτικές της Ελλάδας για την ένταξη;
ΑΠ: Μετά το 2019 δημιουργήσαμε νέες Εθνικές Στρατηγικές τόσο για την Ένταξη, όσο και για τα Ασυνόδευτα Ανήλικα. Στρατηγικές που αποβλέπουν στην πραγματική Ένταξη. Περιλαμβάνουν όχι μόνο ελληνομάθεια, αλλά και εξοικείωση με τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής, τους δημοκρατικούς θεσμούς και το κοινοβουλευτικό πολίτευμα, την ισότητα των φύλων και την αποτροπή κάθε μορφής βίας και της εμπορίας ανθρώπων (τράφικινγκ). Το σημαντικό είναι ότι μέσω της στρατηγικής της, η Ελλάδα αποφεύγει την δημιουργία γκέτο και παράλληλων κοινωνικών συστημάτων και αποτρέπει την εργαλειοποίηση από το οργανωμένο έγκλημα και τη ριζοσπαστικοποίηση. Ο ισχυρισμός ότι δεν υπάρχει ένταξη στην χώρα είναι μύθος. Υπάρχουν δεκάδες προγράμματα του υπουργείου μέσω των Ευρωπαϊκών Ταμείων, ξένων χωρών, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των Διεθνών Οργανισμών και ΜΚΟ. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι στην τελευταία Έκθεση του αμερικανικού υπουργείου των Εξωτερικών (State Department), υπάρχουν πολλές θετικές αναφορές, τόσο για την Ένταξη, όσο και για την προστασία των Ευάλωτων και των Ασυνόδευτων Ανηλίκων. Ανάμεσά τους τα προγράμματα για την ένταξη στην εργασία, την κατάργηση της λεγόμενης «προστατευτικής φύλαξης» των ασυνόδευτων ανηλίκων στα αστυνομικά τμήματα, την στενή συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης και άλλες οργανώσεις, τη νομοθεσία που συνδέει την παραμονή στη χώρα με την εργασία και την εκπαίδευση. Οι «Ημέρες Καριέρας» με την στήριξη της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ και την παρουσία ελληνικών επιχειρήσεων από τον αγροτικό, τουριστικό, κατασκευαστικό, μεταποιητικό τομέα σημειώνουν μεγάλη επιτυχία.
ΕΡ: Πόσοι είναι οι ασυνόδευτοι ανήλικοι στην Ελλάδα και ποιες είναι οι πολιτικές που εφαρμόζονται για αυτούς και με ποια προοπτική;
ΑΠ: Σήμερα, στην Ελλάδα φιλοξενούμε περί τους 2.500 ασυνόδευτους ανήλικους. Η Ελλάδα είναι πρωταθλήτρια στην προστασία των παιδιών και αυτό αποδεικνύει πόσο σοφή ήταν η απόφαση και εντολή του Κυριάκου Μητσοτάκη, το 2020, να βρεθούν και να προστατευτούν όλοι οι ανήλικοι που ζούσαν στη ζούγκλα της Μόριας, στις φαβέλες της Σάμου, στους δρόμους της ενδοχώρας και στα αστυνομικά τμήματα. Πραγματοποιήθηκε τότε η μεγαλύτερη επιχείρηση εντοπισμού ασυνόδευτων ανηλίκων και βρέθηκαν 5.500 παιδιά που μεταφέρθηκαν σε ασφαλείς δομές. Γνωρίζουμε όλοι, το βλέπουμε και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες – στη Σουηδία χρειάστηκε να κατέβει ο Στρατός για να αντιμετωπίσει τις συμμορίες ανηλίκων – ότι το οργανωμένο έγκλημα και η ριζοσπαστικοποίηση βρίσκουν τον τέλειο στόχο τους στους ανήλικους, που τους εργαλειοποιούν και τους μετατρέπουν σε όργανά τους έναντι ενός πιάτου φαγητού και ενός κρεβατιού για να ξεκουραστούν. Το οργανωμένο έγκλημα χρησιμοποιεί τους ανηλίκους για κάθε είδους εγκληματική δραστηριότητα (μεταφορά ναρκωτικών, εξαναγκαστική εργασία, «σεξεργασία» κλπ) και η ριζοσπαστικοποίηση τους μετατρέπει σε φορείς εξτρεμιστικών ιδεών. Φροντίζουμε πάντα να προλαμβάνουμε και, με την βοήθεια της Αστυνομίας και του Λιμενικού, να προτεραιοποιούμε τους ανηλίκους κατά την άφιξή τους, αφαιρώντας έτσι όπλα από τους εγκληματίες και τους τρομοκράτες και συμβάλλοντας στην κοινωνική ειρήνη και στην κοινωνική συνοχή. Πριν από έναν χρόνο μάλιστα προσφέραμε δεκαετή άδεια διαμονής στους πρώην ασυνόδευτους ανηλίκους εφόσον έχουν επιτυχώς ολοκληρώσει μέχρι τα 23 τους χρόνια τρία χρόνια φοίτησης στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Μπορούν έτσι τα παιδιά είτε να γίνουν δεκτά στο πανεπιστήμιο (έχουμε αρκετές επιτυχίες σ’ αυτόν τον τομέα), είτε να εκπαιδευτούν σε κάποια τέχνη.
ΕΡ: Μπορείτε να μας αναφέρετε συγκεκριμένες δράσεις και επιτυχίες της Ελλάδας σ’ αυτούς τους τομείς;
ΑΠ: Ασφαλώς. Σημειώνω ενδεικτικά:
-Έχουν υποβληθεί 8 προγράμματα στο Ταμείο Ανάκαμψης και 23 στο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο.
-Άλλα προγράμματα όπως το HELIOS Junior για πρώην ασυνόδευτους ανήλικους έχουν ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Ταμείο AMIF.
-Από το Πρόγραμμα HELIOS, που υλοποιείται από τον ΔΟΜ, έχουν επωφεληθεί (από το 2019) πάνω από 45.000 άνθρωποι, ενώ στο πρόγραμμα έχουν ενταχθεί και οι Ουκρανοί.
-Από το πρόγραμμα μη τυπικής εκπαίδευσης για ομαλή μετάβαση στην τυπική και το δημόσιο σχολείο (συνεργασία με την UNICEF) έχουν επωφεληθεί 22.500 παιδιά (από τον Σεπτέμβριο του 2021).
-Στις 33 Δομές οι Διοικητές φροντίζουν για νόμιμη εργασία σε παρακείμενες αγροτικά και άλλες επιχειρήσεις.
-Στους Δήμους λειτουργούν «Κέντρα Μεταναστών».
-Σειρά προγραμμάτων χρηματοδοτούνται από τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο και τις κυβερνήσεις Δανίας, Ολλανδίας, Ελβετίας, Τσεχίας, Νορβηγίας, Παιδικά χωριά SOS Αυστρίας και Γερμανίας.
-Σειρά νόμων έχουν διευκολύνει το προστατευτικό πλαίσιο, την ένταξη και την σύνδεση της παραμονής στη χώρα με την εκπαίδευση και την εργασία. (4760/2020, 4960/2022, 5038/2023, 4825/2021, 5078/2023).
Επιπλέον, σειρά προγραμμάτων έχουν βραβευτεί και τύχει ευρωπαϊκής και διεθνούς αναγνώρισης:
-Εθνικός Μηχανισμός Επείγουσας Ανταπόκρισης (NERM-EMEA). Λειτουργεί σε 24ωρη βάση και μέσω της τηλεφωνικής γραμμής που, με προσφορά του ΟΤΕ, θα γίνει πενταψήφια, οι ευάλωτοι επικοινωνούν μαζί μας (με την Γραμματεία Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας, που ανήκει στο χαρτοφυλάκιό μου) και προστατεύονται άμεσα. Ήδη έχουν διασωθεί πάνω από 5.000 έφηβοι. Κάθε άλλο παρά τυχαία ο ΕΜΕΑ βραβεύτηκε τον περασμένο Δεκέμβριο από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Πρόληψης του Εγκλήματος.
-Εκπαίδευση προσφύγων στην αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών με την συμμετοχή του Πυροσβεστικού Σώματος. Εντάχθηκε στα επιτεύγματα της Ένωσης (Achievements of the Union).
-Πρόγραμμα «Όλα τα Παιδιά στην Εκπαίδευση» (All children in Education).
Επωφελήθηκαν 22.500 παιδιά από το 2021. Το 2022 ήταν η καλύτερη εκπαιδευτική χρονιά για παιδιά πρόσφυγες με ρεκόρ εγγραφής και φοίτησης.
-Μετεγκαταστήσαμε 1.368 ασυνόδευτα παιδιά σε 13 ευρωπαϊκά κράτη.
-Δομή Φιλοξενίας Ουκρανών προσφύγων στην Ελευσίνα. Πρότυπο για όλη την Ευρώπη.
-Διοργάνωση του μεγαλύτερου κατασκηνωτικού προγράμματος στην Ευρώπη για παιδιά από την Ουκρανία.
-Διάσωση 1.000 γυναικών από το Αφγανιστάν.
-Πρόγραμμα εμβόλια για όλους.
-Εκπαιδεύσεις και ασκήσεις κατά του τράφικινγκ με ισχυρή διεθνή συμμετοχή και αναγνώριση, υπό την αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας.
ΕΡ: Η Ακροδεξιά στην Ευρώπη καταγράφει άνοδο και αναμένεται να κερδίσει περισσότερες έδρες στο Ε.Κ. Βασικό μέρος του αφηγήματος της είναι το μεταναστευτικό. Θεωρείτε ότι Ευρώπη κάνει αρκετά βήματα για την διαχείριση του ζητήματος;
ΑΠ: Η αλήθεια είναι ότι η Ευρώπη καθυστέρησε αρκετά, αφήνοντας χώρο για να αναπτυχθούν διάφορες θεωρίες συνωμοσίας και να ανεβάσουν τα ποσοστά τους οι λαϊκιστές και δημαγωγοί της Ακροδεξιάς. Υποστηρίζουν πως αν βρίσκονταν οι ίδιοι στο τιμόνι το μεταναστευτικό θα είχε λυθεί. Η αλήθεια είναι ότι η Ακροδεξιά – όπως και η Αριστερά – δεν μπορούν να λύσουν τίποτε! Ούτε τα κορδόνια των παπουτσιών τους! Αυτό αποδείχθηκε περίτρανα στην Ιταλία όπου ο Σαλβίνι υποστήριζε πως αν βρισκόταν στην εξουσία δεν θα έμπαινε στη χώρα ούτε κουνούπι. Βρέθηκε στην εξουσία, αλλά το 2023 στη χώρα πέρασαν 145.000 άνθρωποι! Όποιος πιστεύει ότι η Ακροδεξιά θα λύσει το μεταναστευτικό πλανάται πλάνη οικτράν. Το μόνο που θα κάνουν είναι να κλείσουν τα σύνορα των χωρών που δεν βρίσκονται στην πρώτη γραμμή και όλο το βάρος θα το επωμιστούν οι χώρες του νότου. Δυστυχώς, η Αριστερά βρίσκεται στο άλλο άκρο, ζητώντας να ανοίξουν τα σύνορα και τροφοδοτώντας με αυτόν τον τρόπο την Ακροδεξιά. Γι’ αυτό, είναι κρίσιμη η ψήφος μας στις ευρωεκλογές, ώστε να επικρατήσουν οι ψύχραιμες και μετριοπαθείς δυνάμεις που αντιλαμβάνονται πόσο σημαντική είναι η αλληλεγγύη στο μεταναστευτικό. Η Ευρώπη μας έχει προσφέρει πολλά σε όλους τους τομείς και στις ευρωεκλογές δεν πρέπει να επικρατήσει το αντιευρωπαϊκό πνεύμα. Κάτι τέτοιο θα ήταν καταστροφικό. Πρέπει να καταλάβουμε ότι είμαστε 27 και είναι δύσκολο να συμφωνούν όλοι. Στο τέλος της ημέρας, όμως, ο απολογισμός είναι πάντα θετικός. Ειδικά στο Μεταναστευτικό η υπογραφή και επικύρωση του Συμφώνου Μετανάστευσης υπήρξε ένα πρώτο σημαντικό βήμα που ανοίγει δρόμους.
