«Η Βουλή των Αντιπροσώπων της Λιβύης προχωρά προς την ομόφωνη επικύρωση της “Ναυτιλιακής Συμφωνίας Λιβύης-Τουρκίας” του 2019. Η συμφωνία θα μπορούσε να εγκριθεί και να ψηφιστεί κατά τη διάρκεια επίσημης συνεδρίασης αυτή την εβδομάδα», ανέφερε την περασμένη Κυριακή στο Χ η ενημερωτική ιστοσελίδα The Libya Observer.
Το ενδεχόμενο επικύρωσης του τουρκολιβυκού μνημονίου αποτελεί συνέπεια της συγκρότησης τεχνικής επιτροπής από τη λιβυκή Βουλή (ελέγχεται από την κυβέρνηση της Βεγγάζης) που θα μελετούσε τη συμφωνία στις αρχές Ιουνίου.
Διπλωματικό τρίγωνο
Η είδηση περί πιθανής επικύρωσης έρχεται σε περίοδο που στο τρίγωνο Ελλάδας-Τουρκίας-Λιβύης εξελίσσεται μια σκληρή διελκυστίνδα σε επίπεδο δημόσιας διπλωματίας –μέχρι στιγμής– για το τουρκολιβυκό η πρώτη καταδεικνύει την ακυρότητά του τόσο σε ευρωπαϊκό πεδίο όσο και μέσω προκήρυξης διεθνούς διαγωνισμού για έρευνες σε θαλάσσιες περιοχές νοτίως της Κρήτης, ενώ τόσο η Άγκυρα όσο και οι δύο λιβυκές κυβερνήσεις το υπερασπίζονται σθεναρά.
Ενδεικτικές ήταν και οι αναφορές του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, κατά τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, που έκανε λόγο για το «λεγόμενο τουρκολιβυκό μνημόνιο» και «ένα παράνομο κείμενο μεταξύ Τουρκίας και κάποιων αρχών της Λιβύης».
«Δεν υφίσταται καμία επίδραση, όσοι και να το υπογράψουν, όσοι και να το κυρώσουν», υπογράμμισε χθες ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, απαντώντας σε σχετική επίκαιρη ερώτηση στη Βουλή, σημειώνοντας ότι το μνημόνιο είναι αντίθετο «στην ουσία του Διεθνούς Δικαίου».
Ειδικότερα, κατά τον επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας, το άκυρο και ανυπόστατο του τουρκολιβυκού μνημονίου δεν σχετίζεται με την αναγνώρισή του από τη λιβυκή Βουλή. «Η Βουλή τους έπραξε το σωστό, αφιστάμενη», είπε.
«Το τουρκολιβυκό», πρόσθεσε, «δεν έχει κανένα έρεισμα στο Διεθνές Δίκαιο. Λιβύη και Τουρκία δεν έχουν αντικείμενες ακτές, άρα δεν μπορούν να οριοθετήσουν θαλάσσιες ζώνες και ΑΟΖ».
Ανώτεροι διπλωματικοί αξιωματούχοι, μιλώντας στο «Μανιφέστο», εξέφρασαν την άποψη ότι δεν πρόκειται να κυρωθεί άμεσα το τουρκολιβυκό από τη λιβυκή Βουλή. «Οι Λίβυοι το σκέφτονται, οι άλλοι (σ.σ.: Τούρκοι) τους πιέζουν με μεγάλα οικονομικά ανταλλάγματα και για αυτό η Ελλάδα ενέπλεξε την ΕΕ», εξήγησαν οι ίδιες πηγές. Είναι προφανές, πάντως, ότι πιθανή επικύρωση του μνημονίου δεν θα συνιστά θετική εξέλιξη για την Ελλάδα, η οποία χρησιμοποιούσε ως ένα από τα επιχειρήματά της μετά τη συνομολόγησή του (Νοέμβριος 2019) το ότι δεν έχει επικυρωθεί.
Στο υπουργείο Εξωτερικών εκτιμούν ότι η Ελλάδα «κόμισε μεγάλο όφελος» από τα πρόσφατα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στα οποία η ΕΕ (επαναλαμβάνοντας το λεκτικό του 2019) καταδικάζει το τουρκολιβυκό μνημόνιο υπογραμμίζοντας ότι «παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συνάδει με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να παραγάγει έννομες συνέπειες για τρίτα κράτη».
«Η ΕΕ είναι πίσω από την Ελλάδα στο ζήτημα του τουρκολιβυκού», σημείωσε στη Βουλή ο κ. Γεραπετρίτης, ο οποίος σε επαναλαμβανόμενη ερώτηση για το τι θα πράξει η Ελλάδα σε περίπτωση επικύρωσής του, απάντησε: «Η ελληνική εξωτερική πολιτική έχει ένα αυτάρκες, μεγάλο διπλωματικό κεφάλαιο και για οτιδήποτε υπάρξει έχουμε μια έτοιμη, αποτελεσματική και ωφέλιμη αντίδραση».
Μολαταύτα, ο υπουργός Εξωτερικών –ο οποίος αναμένεται να επισκεφτεί και τις δύο πλευρές της Λιβύης στις 7 Ιουλίου– απηύθυνε κάλεσμα στη βορειοαφρικανική χώρα (δίχως να προσδιορίσει σε ποια από τις δύο κυβερνήσεις αναφέρεται) για οριοθέτηση των διμερών θαλασσίων ζωνών. «Η Ελλάδα τάσσεται ρητά και διαχρονικά υπέρ των καλών σχέσεων γειτονίας με τη Λιβύη. Την καλέσαμε να ξεκινήσουμε οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών. Επιδίωξή μας είναι υπάρχει οριοθέτηση που θα βασίζεται στο Δίκαιο της Θάλασσας», συμπλήρωσε.
Διαχρονικά, οι ελληνολιβυκές συζητήσεις για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών έχουν δυσκολίες. Αυτές ξεκίνησαν από τη δεκαετία του 1970 όταν η Τρίπολη έκλεισε τον Κόλπο της Σύρτης (ενέργεια που δεν αναγνώρισε ποτέ η Ελλάδα), ενώ οι δυσκολίες αποτυπώθηκαν και στις διμερείς συζητήσεις την περίοδο 2006-2010 υπό την ηγεσία του πρέσβη ε.τ., Γιώργου Σαββαΐδη.
Απέλαση ή φυλακή
Εν τω μεταξύ, ο κ. Γεραπετρίτης συναντάται σήμερα με τον επίτροπο Μετανάστευσης, Μάγκνους Μπρούνερ. Ο κ. Μπρούνερ θα συναντηθεί με τον κ. Μητσοτάκη αλλά και με τον νέο υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου, Θάνο Πλεύρη.
Με τον τελευταίο, αλλά και τους ομολόγους του από Ιταλία και Μάλτα, ο Ευρωπαίος επίτροπος επισκέπτεται στις 8 Ιουλίου τη Λιβύη, όπου θα πραγματοποιήσει επαφές με αξιωματούχους και των δύο κυβερνήσεων με επίκεντρο τις ιδιαίτερα αυξημένες μεταναστευτικές ροές προς την Κρήτη.
Από την πλευρά του, ο κ. Πλεύρης επιχείρησε να εκπέμψει ένα ισχυρό μήνυμα προς τους διακινητές και τους λαθρομετανάστες που σκέφτονται να έρθουν παράνομα στη χώρα.
«Όποιος μετανάστης έρχεται παράνομα στην Ελλάδα, είτε θα επιστρέφει στη χώρα προέλευσής του είτε θα μπαίνει στη φυλακή», τόνισε, χθες, κατά την παραλαβή του χαρτοφυλακίου του.
