Επισήμως εγκρίθηκε σήμερα, 27 Μαΐου 2025, στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο Κανονισμός Δράσης για την Ασφάλεια για την Ευρώπη (SAFE). Διπλωματικές πηγές διευκρινίζουν τι πραγματικά ισχύει, «αποκαθιστώντας την εικόνα» όπως τονίζουν σε πέντε κρίσιμα σημεία.
Πρόκειται για ένα τετραετές χρηματοδοτικό εργαλείο με στόχο την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας της ΕΕ, το οποίο υιοθετήθηκε με ευρεία συναίνεση από τα κράτη-μέλη. Παρά την επίσημη υιοθέτηση, δημοσιεύθηκαν από διάφορους φορείς και πρόσωπα ερμηνείες που απέχουν σημαντικά από την πραγματικότητα.
Τα 5 κρίσιμα σημεία:
1. Μόνιμη συμμετοχή τρίτων χωρών στα εξοπλιστικά προγράμματα της ΕΕ;
Ανακριβές. Ο SAFE είναι ένα συγκεκριμένο και περιορισμένης διάρκειας (τεσσάρων ετών) χρηματοδοτικό εργαλείο. Δεν εισάγει ούτε θεσμοθετεί μόνιμο μηχανισμό για συμμετοχή τρίτων χωρών.
2. Μπορούσε η Ελλάδα να μπλοκάρει την υιοθέτηση του Κανονισμού;
Ανακριβές. Ο Κανονισμός εγκρίθηκε με ειδική πλειοψηφία (qualified majority), με 26 από τα 27 κράτη-μέλη να συναινούν – μεταξύ αυτών και η Κύπρος. Δεν υφίστατο δυνατότητα μονομερούς μπλοκαρίσματος από την Ελλάδα.
3. Απέτυχε η Ελλάδα να επιφέρει βελτιώσεις;
Ανακριβές. Οι ελληνικές παρεμβάσεις ενίσχυσαν νομικά και πολιτικά τις εγγυήσεις για την προστασία των εθνικών συμφερόντων. Ο Κανονισμός, στην τελική του μορφή, ενσωματώνει κρίσιμες αλλαγές που προέκυψαν ύστερα από ελληνικές προτάσεις, ενώ αρχικά υπήρχε πρόθεση υιοθέτησης χωρίς καμία τροποποίηση.
4. Η συμμετοχή τρίτων χωρών είναι αυτόματη;
Ανακριβές. Η συμμετοχή τρίτων χωρών προϋποθέτει ξεχωριστές διμερείς συμφωνίες με την ΕΕ. Και αυτές, όπως διασφαλίστηκε με ελληνική παρέμβαση, απαιτούν ομοφωνία των κρατών-μελών, σύμφωνα με τα άρθρα 212 και 218 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της ΕΕ. Αυτό επιβεβαιώνεται και στην αιτιολογική σκέψη 23 του Κανονισμού και στη σχετική δήλωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (COREPER II, 18 Μαΐου 2025).
5. Δεν ελήφθησαν υπόψη τα ελληνικά συμφέροντα;
Ανακριβές. Στο άρθρο 16 του Κανονισμού SAFE εντάχθηκε, με ελληνική επιμονή, διάταξη που προβλέπει ότι η συμμετοχή εταιρειών και οντοτήτων τρίτων χωρών υπόκειται σε αξιολόγηση που λαμβάνει υπόψη τα συμφέροντα ασφαλείας και άμυνας τόσο της ΕΕ όσο και των κρατών-μελών.
Η υιοθέτηση του Κανονισμού SAFE συνοδεύτηκε από θεσμικές εγγυήσεις και νομικές πρόνοιες που διασφαλίζουν τα εθνικά συμφέροντα της Ελλάδας. Η διαδικασία προώθησης και υιοθέτησής του ήταν πολυεπίπεδη και απαιτητική – και δεν προσφέρεται για πρόχειρες ή παραπλανητικές αναγνώσεις.
«Τα σύνθετα ζητήματα της ευρωπαϊκής ασφάλειας και εξωτερικής πολιτικής απαιτούν σοβαρότητα, γνώση και υπευθυνότητα, ανάλογη της σημασίας τους. Ο δημόσιος διάλογος οφείλει να εδράζεται στα πραγματικά δεδομένα – και όχι σε αυθαίρετες ερμηνείες ή πολιτική εκμετάλλευση.» καταλήγουν οι διπλωματικές πηγές.
