Σε έναν κόσμο όπου το πρώτο παιχνίδι είναι πλέον ψηφιακό και το πρώτο βλέμμα ενός παιδιού πέφτει πάνω σε οθόνη, η ευθύνη μας απέναντί τους δεν μπορεί να είναι θεωρητική. Πρέπει να είναι πράξη. Και πράξη σημαίνει πρόληψη, παιδεία, προστασία, δικαιοσύνη.
Στις πρόσφατες δηλώσεις του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε στο κέντρο της πολιτικής ατζέντας ένα θέμα που συχνά ξεχνάμε: τα παιδιά και οι κίνδυνοι που τα απειλούν στην ψηφιακή εποχή. Δεν πρόκειται για θεωρητικό προβληματισμό. Πρόκειται για το πώς θωρακίζεις μια γενιά που μεγαλώνει ανάμεσα σε οθόνες, αλγόριθμους και απειλές που δεν φαίνονται με γυμνό μάτι.
Μια ασπίδα για τα παιδιά του σήμερα
Το ψηφιακό περιβάλλον είναι ταυτόχρονα ευκαιρία και παγίδα. Και τα παιδιά είναι οι πιο ευάλωτοι χρήστες του. Ο εθισμός, η έκθεση σε ακατάλληλο περιεχόμενο, η διαδικτυακή βία, το grooming - δεν είναι σενάρια επιστημονικής φαντασίας αλλά πραγματικότητα. Και σε αυτήν την πραγματικότητα, η Πολιτεία δεν έχει απλώς ρόλο. Έχει χρέος.
Η πρωτοβουλία για μια εθνική στρατηγική ψηφιακής προστασίας ανηλίκων, όπως ανακοινώθηκε, είναι μια πρώτη πράξη ευθύνης. Εργαλεία όπως το KidsWallet, που επιτρέπουν στους γονείς να παρακολουθούν τη χρήση του κινητού, δεν καταργούν την ελευθερία. Καθιερώνουν μια νέα μορφή συνειδητής γονεϊκότητας. Δεν είναι λογοκρισία. Είναι φροντίδα.
Και ακόμα πιο σημαντικό: η πρόταση για ευρωπαϊκό όριο ψηφιακής ενηλικίωσης – ένα θεσμοθετημένο όριο κάτω από το οποίο κανένα παιδί δεν θα μπορεί να χρησιμοποιεί ψηφιακές πλατφόρμες χωρίς γονική συναίνεση – δείχνει ότι μπορούμε ως κοινωνία να πούμε «φτάνει». Φτάνει στην αυθαιρεσία των εταιρειών που απευθύνονται σε παιδιά χωρίς καμία ευθύνη. Φτάνει στην κανονικοποίηση της ψηφιακής εξάρτησης.
Τα παιδιά δεν γεννιούνται παραβατικά
Ένα από τα λιγότερο προβεβλημένα αλλά ίσως πιο ουσιαστικά σημεία της κυβερνητικής παρέμβασης είναι η ένταξη ανηλίκων με ήπια παραβατικότητα σε πολιτιστικές δράσεις και η ίδρυση επαγγελματικού λυκείου μέσα σε σωφρονιστικό κατάστημα. Γιατί ναι, τα παιδιά μπορεί να κάνουν λάθη. Αλλά δεν είναι τα λάθη τους η ταυτότητά τους. Είναι η αρχή μιας άλλης διαδρομής – αν τους δώσεις το χέρι.
Δεν μπορείς να μιλάς για κράτος δικαίου, αν αφήνεις ένα 16χρονο να χαθεί στο περιθώριο. Δεν μπορείς να μιλάς για ισότητα ευκαιριών, αν δεν επενδύεις στην επανένταξη. Το σχολείο μέσα στη φυλακή, το θέατρο ως λύτρωση, η τέχνη ως γλώσσα συγγνώμης – αυτά είναι σημάδια πολιτισμένης χώρας.
Τα παιδιά δεν είναι το αύριο. Είναι το σήμερα.
Δεν χρειαζόμαστε ευχολόγια για το μέλλον. Χρειαζόμαστε πολιτικές που να φροντίζουν τα παιδιά τώρα. Να τα προστατεύουν πριν πέσουν. Να τα μορφώνουν πριν εθιστούν. Να τα ακούνε πριν ξεσπάσουν.
Η κυβέρνηση κάνει βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Και είναι σημαντικό να αναγνωρίζονται. Όχι γιατί «ανήκουμε» σε κάποιο κόμμα. Αλλά γιατί ανήκουμε σε μια κοινωνία που οφείλει να νοιάζεται. Μια κοινωνία που δεν θέλει να δει την παιδική ηλικία να χάνεται πίσω από μια οθόνη, ούτε την αθωότητα να μετατρέπεται σε στατιστική εγκληματικότητας.
Όσο η πολιτική σκέφτεται με όρους παιδιού, υπάρχει ελπίδα.
