Οι συνομιλίες για τερματισμό του πολέμου μπαίνουν στην πιο κρίσιμη φάση, με εδαφικά ζητήματα και τον πυρηνικό σταθμό Ζαπορίζια στο επίκεντρο.
Η Μόσχα, η Ουάσινγκτον και το Κίεβο παραδέχονται πλέον ότι η προσπάθεια για τον τερματισμό του τετραετούς πολέμου πλησιάζει στο κρίσιμο σημείο.
Ωστόσο, όπως αναγνώρισε ο Ντόναλντ Τραμπ, δύο μείζονα «πολύ δύσκολα και επώδυνα ζητήματα» εξακολουθούν να εμποδίζουν την ολοκλήρωση της συμφωνίας: το εδαφικό καθεστώς στο Ντονμπάς και το μέλλον του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια.
Το Κρεμλίνο δηλώνει ότι οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται «στο τελικό στάδιο», με το επόμενο βήμα να είναι η καθοριστική συνάντηση του Βολοντίμιρ Ζελένσκι με Ευρωπαίους ηγέτες στη Γαλλία στις 6 Ιανουαρίου.
Το Ντονμπάς παραμένει η μεγάλη «κόκκινη γραμμή»
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν επιμένει ότι η Ρωσία δεν θα παραιτηθεί από την απαίτησή της για το σύνολο της βιομηχανικής περιοχής του Ντονμπάς, περιλαμβανομένων των πόλεων Σλοβιάνσκ και Κραματόρσκ. Αν και οι ρωσικές δυνάμεις ελέγχουν το μεγαλύτερο μέρος του Λουγκάνσκ και περίπου το 75% του Ντονέτσκ, ο Ρώσος πρόεδρος αξιώνει πλήρη επικράτηση.
Ο Ζελένσκι, από την άλλη, έχει προτείνει αποχώρηση στρατευμάτων και δημιουργία αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης υπό διεθνή επιτήρηση, αλλά αποκλείει ρητά την εκχώρηση ουκρανικών πόλεων: «Δεν μπορούμε να χάσουμε 300.000 ανθρώπους που ζουν εκεί», υπογράμμισε.
Ο πυρηνικός σταθμός της Ζαπορίζια ως «δεύτερο μέτωπο» των διαπραγματεύσεων
Ο σταθμός της Ζαπορίζια, ο μεγαλύτερος πυρηνικός της Ευρώπης, αποτελεί ακόμη έναν κρίσιμο κόμβο. Παρά το γεγονός ότι δεν λειτουργεί από το 2022 και βρίσκεται υπό ρωσικό έλεγχο, θεωρείται καθοριστικός για την ενεργειακή ασφάλεια της Ουκρανίας.
Οι ΗΠΑ φέρεται να έχουν προτείνει τριμερή διαχείριση, αλλά το Κίεβο απορρίπτει συνεργασία με τη Ρωσία και προτείνει μοντέλο ΗΠΑ-Ουκρανία 50-50. Η Μόσχα, μέσω της Rosatom, δηλώνει ότι μόνο η Ρωσία μπορεί να εγγυηθεί λειτουργική και πυρηνική ασφάλεια.
Συνομιλίες χωρίς εμπιστοσύνη
Παρά την αισιοδοξία για «τελικό στάδιο», η αμοιβαία δυσπιστία παραμένει αμετακίνητη.
Ο Ζελένσκι τονίζει ότι «δεν εμπιστεύεται τον Πούτιν», ενώ η Μόσχα κατηγορεί το Κίεβο –χωρίς αποδείξεις– για επιθέσεις drones κατά προεδρικών εγκαταστάσεων. Το Κίεβο απορρίπτει κάθε κατηγορία, κάνοντας λόγο για προσχήματα κλιμάκωσης.
ΝΑΤΟ, ασφάλεια, αποζημιώσεις και «σπάσιμο» του αδιεξόδου
Πέρα από το εδαφικό και τον πυρηνικό σταθμό, η συμφωνία σκοντάφτει σε μια σειρά θεμάτων:
- εγγυήσεις ασφαλείας τύπου NATO για την Ουκρανία,
- αποζημιώσεις, με την καταστροφή να εκτιμάται στα 800 δισ. δολάρια,
- πιθανή χρήση δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στην Ευρώπη (210 δισ. ευρώ) για χρηματοδότηση,
- την επιμονή της Ουκρανίας στην ευρωπαϊκή της προοπτική.
Το δημοψήφισμα που απειλεί να «φρενάρει» τη διαδικασία
Ο Ζελένσκι υποστηρίζει ότι καμία συμφωνία δεν μπορεί να επιβληθεί χωρίς την έγκριση του ουκρανικού λαού, προτείνοντας δημοψήφισμα με 60ήμερη εκεχειρία. Το Κρεμλίνο απορρίπτει την ιδέα, υποστηρίζοντας ότι θα επιτρέψει στην Ουκρανία να ανασυνταχθεί.
