Όταν ένα κύμα τυφλής βίας –όπως το τρομοκρατικό χτύπημα της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου 2023– πυροδοτεί ένα ευρύτερο πόλεμο στη Μέση Ανατολή, δεν είναι απλώς οι μεγάλες δυνάμεις που ανασχηματίζουν τον χάρτη, είναι οι λαοί, οι οποίοι για δεκαετίες καταπιέζονταν σιωπηρά και τώρα σηκώνουν κεφάλι! Οι Κούρδοι της Συρίας, οι Δρούζοι, οι Αλαουίτες και άλλες εθνοθρησκευτικές κοινότητες δεν ζητούν πια «λίγο καλύτερο στάτους» εντός ενός κράτους που τους θεωρούσε πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Ζητούν εξουσία, αυτονομία, δικαιοσύνη!
Και είναι καιρός να σταματήσει η λογική που επιτρέπει σε αυταρχικά και επεκτατικά καθεστώτα να ποδοπατούν λαούς με το πρόσχημα της «σταθερότητας» μιας περιοχής!
Στη Βόρεια και Ανατολική Συρία έχει ήδη αναπτυχθεί μια de facto αυτόνομη δομή –η Δημοκρατική Αυτοδιοίκηση Βορρά και Ανατολικής Συρίας (DAANES, γνωστή και ως Rojava)– όπου, παρά τις συνεχιζόμενες επιθέσεις και τις απόπειρες αποδόμησης, οι κουρδικές και μειονοτικές δυνάμεις επιμένουν στην αυτοδιοίκηση και στην ομοσπονδιακή δομή της νέας Συρίας.
Η Τουρκία, όμως, ορθώνει απέναντί τους έναν εκφοβισμό ακραίου τύπου. Η Άγκυρα θεωρεί τέτοιες διεκδικήσεις ως απειλή προς τη δική της εσωτερική συνοχή, φοβούμενη ότι κάθε νομιμοποιημένη παραχώρηση προς τους Κούρδους στη Συρία θα ενίσχυε τις αυτονομιστικές τάσεις στη Νοτιοανατολική Τουρκία. Αυτή η πολιτική εκδηλώνεται με στρατιωτικές επεμβάσεις και απειλές, με σκοπό να καταστρέψει εν τη γενέσει της κάθε μορφή αυτοδιοίκησης έστω και στα χαρτιά.
Οι Δρούζοι στη Σουέιντα και στις γύρω περιοχές, που στηρίζονται από το Ισραήλ, έχουν ήδη διαδηλώσει μαζικά, απαιτώντας αυτοδιάθεση ή τουλάχιστον κάποιο βαθμό αυτοδιοίκησης, μετά από χρόνια καταπίεσης και βίας. Οι Αλαουίτες, που έχουν παραδοσιακά υποστήριξη από τη Ρωσία, δεν μπορούν να θεωρηθούν «πρόθυμοι υποτελείς» και οι δικές τους ανάγκες για επιβίωση και πολιτικό χώρο είναι πραγματικές.
Γιατί, λοιπόν, η Τουρκία αντιστέκεται σφοδρά σε κάθε μορφή αυτοδιάθεσης; Διότι φοβάται τον πολλαπλασιασμό των χώρων ελευθερίας, όπου οι μειονότητες δεν θα ζητιανεύουν κάποια «δικαιώματα», αλλά θα αποφασίζουν εκείνες. Το τουρκικό κράτος δεν επιθυμεί να παραχωρήσει ούτε ένα χιλιοστό εδάφους ή εξουσίας σε ένα σχήμα που θα εξελιχθεί σε μοντέλο για το δικό του εσωτερικό πρόβλημα.
Αλλά, ας μην πέσουμε στην παγίδα της «εθνικής ακεραιότητας» ως προμετωπίδα επιβολής. Η ελευθερία δεν καταστρέφει κράτη, τα κράτη που καταρρέουν είναι εκείνα που δεν μπορούν να προσαρμοστούν στο πολυφωνικό εσωτερικό τους. Η αυτοδιάθεση δεν είναι δώρο, είναι αίτημα για ιστορική δικαιοσύνη. Κανένα κράτος, καμία εξωτερική δύναμη δεν έχει το δικαίωμα να κρατά λαούς όμηρους. Είναι ώρα να σταματήσει η λογική της ισχύος και να αρχίσει η λογική της δημοκρατίας! Μια Συρία που δεν φοβάται τις μειονότητες, αλλά τις αναγνωρίζει και τις ενσωματώνει ελεύθερα και ισότιμα!
