Τις τελευταίες εβδομάδες –και κυρίως τα τελευταία εικοσιτετράωρα– η γεωπολιτική εικόνα στην Ανατολική Μεσόγειο αλλάζει με ρυθμό που η Άγκυρα δυσκολεύεται πλέον να παρακολουθήσει. Η πρόσφατη ανάλυση του Washington Institute for Near East Policy αποτυπώνει κάτι που στην Αθήνα έχει γίνει ήδη αντιληπτό: Οι ΗΠΑ μετακινούν το κέντρο βάρους της πολιτικής τους από την Τουρκία προς την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ, αναβαθμίζοντας τους τρεις αυτούς παίκτες σε στρατηγικό τρίγωνο σταθερότητας. Και αυτό δεν οφείλεται σε «φιλελληνισμό», αλλά στην υποβάθμιση της αξιοπιστίας της Τουρκίας.
Η επίσκεψη Φιντάν στην Ουάσιγκτον επιβεβαίωσε ακριβώς αυτό… Παρά τις προσπάθειες της Άγκυρας να προβληθεί η συνάντηση ως «στρατηγικός διάλογος», αμερικανικές πηγές, που επικαλείται το AL-Monitor, κάνουν λόγο για μια συζήτηση στην οποία οι ΗΠΑ ζήτησαν εξηγήσεις για τη διπλή γλώσσα της Τουρκίας: Από τη μία παρουσιάζεται ως εγγυήτρια της εκεχειρίας στη Γάζα και από την άλλη στηρίζει δυνάμεις που επιδιώκουν τη συνέχιση της αποσταθεροποίησης. Η Ουάσιγκτον δεν βλέπει πια την Τουρκία ως αξιόπιστο διαμεσολαβητή και αυτό είναι ίσως το πιο σημαντικό σημείο της συγκυρίας.
Την ίδια στιγμή, η ενεργειακή κινητικότητα στην Αθήνα δείχνει το νέο περιφερειακό τοπίο. Η παρουσία τριών Αμερικανών υπουργών, η ενεργοποίηση του σχήματος 3+1 (Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ + ΗΠΑ) και η επιβεβαίωση των σχεδίων της Exxon στο Ιόνιο δίνουν σάρκα και οστά σε έναν ενεργειακό διάδρομο που δεν χρειάζεται την Τουρκία. Το Bloomberg σημειώνει ότι για πρώτη φορά οι ΗΠΑ θεωρούν πολιτικά «ώριμη» τη δημιουργία νότιας ενεργειακής αρτηρίας προς την Ευρώπη χωρίς τη μεσολάβηση της Άγκυρας, κάτι που ήταν αδιανόητο πριν από λίγα χρόνια.
Στο ίδιο περιβάλλον, η ελληνική πρόταση για το σχήμα «5×5», που θα φέρει στο ίδιο τραπέζι Ελλάδα, Τουρκία, Κύπρο, Αίγυπτο και Λιβύη, λειτουργεί ως ευρωπαϊκό ανάχωμα. Το Washington Institute for Near East Policy υπογραμμίζει ότι μια τέτοια πρωτοβουλία αφαιρεί από την Τουρκία τη δυνατότητα να λειτουργεί μονομερώς και επιτρέπει στην ΕΕ να αποκτήσει λόγο στα θαλάσσια ζητήματα της Μεσογείου. Για πρώτη φορά η Αθήνα μετατρέπει την ανάγκη της σε διεθνή ατζέντα.
Απέναντι σε όλα αυτά, η Τουρκία βρίσκεται εγκλωβισμένη. Οι σχέσεις της με το Ισραήλ βρίσκονται σε ιστορικό ναδίρ, η «Haaretz» γράφει ότι η Άγκυρα έχει αποκλειστεί από την επόμενη ημέρα της Γάζας λόγω των σταθερών δεσμών της με τη Χαμάς. Οι σχέσεις της με τις ΗΠΑ είναι σχέση αμοιβαίας δυσπιστίας. Και στα ενεργειακά, η Τουρκία βλέπει έναν νέο άξονα να διαμορφώνεται χωρίς τη συμμετοχή της.
Ο γεωπολιτικός χάρτης της περιοχής αλλάζει... Όχι με δηλώσεις, αλλά με κινήσεις ισχύος. Και σε αυτόν τον χάρτη η Ελλάδα βρίσκεται για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες στην πλευρά όσων διαμορφώνουν το παιχνίδι, όχι εκείνων που τους επιβάλλεται!
