Η παρέμβαση του Αλέξη Τσίπρα από το βήμα της εκδήλωσης του Ινστιτούτο που φέρει το όνομά του, μετατράπηκε σε ένα ακόμα επεισόδιο πολιτικής αμετροέπειας, άσκοπης ρητορικής υπερβολής και ανησυχητικής απομάκρυνσης από την πραγματικότητα. Σύμφωνα με πολιτικούς παρατηρητές, ο πρώην πρωθυπουργός, αντί να προσφέρει γόνιμο προβληματισμό, αυτοκριτική ή αναφορά στα πεπραγμένα του, προτίμησε να κινηθεί στον γνώριμο και πλέον φθαρμένο μονοπάτι των κούφιων υποσχέσεων.
Ο κ. Τσίπρας εμφανίστηκε –για άλλη μια φορά– ως ο ρήτορας που παίζει με τις λέξεις, όμως χωρίς αυτές να έχουν ουσία. Επανέλαβε τις ίδιες, μάλλον ξεπερασμένες, διακηρύξεις για «δίκαιη ανάπτυξη», «προοδευτική διακυβέρνηση» και «ανατροπή των κατεστημένων δομών», αγνοώντας πλήρως το γεγονός ότι ο ίδιος υπήρξε επικεφαλής κυβέρνησης επί τεσσεράμισι χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων συνέχισε και παγίωσε πολλά από τα ίδια κατεστημένα στα οποία σήμερα αναφέρεται. Το πολιτικό του αφήγημα ακούστηκε ως ένας καθαρός αναχρονισμός: ένας πρώην ηγέτης που αν και κυβέρνησε, συνεχίζει να μιλάει σαν σταθερή αντιπολίτευση.
Μόνο κούφια λόγια
Η ομιλία του χαρακτηρίστηκε από πολυλογία, ηθελημένες ασάφειες και βαρύγδουπους όρους που δεν συνοδεύονταν από συγκεκριμένες προτάσεις ή λύσεις. Επένδυσε στον πολιτικό συναισθηματισμό και κλείνοντας τη λέξη πατριωτισμός σε όλες τις πτώσεις, επιχείρησε να κινητοποιήσει νοσταλγικά ένστικτα, αντί να απαντήσει στις πραγματικές προκλήσεις τού σήμερα. Ενας λόγος περισσότερο θεατρικός παρά πολιτικός – γοητευτικός ίσως για τους όποιους οπαδούς του, αλλά κενός για τους σκεπτόμενους πολίτες.
Η αμετροέπεια του Αλέξη Τσίπρα δεν περιορίστηκε μόνο στο περιεχόμενο της ομιλίας, αλλά και στο ύφος της, αφού παρουσίασε εαυτόν ως ηθικό και ιδεολογικό σημείο αναφοράς της σύγχρονης Αριστεράς στην Ελλάδα, ξεχνώντας (ή επιλέγοντας να ξεχνά) τις σοβαρές πολιτικές αντιφάσεις και τακτικισμούς που χαρακτήρισαν τη διακυβέρνησή του.
Αναφέρθηκε στους «αγώνες κατά της λιτότητας», λες και δεν ήταν αυτός που εφάρμοσε το πιο αυστηρό τρίτο μνημόνιο. Μίλησε για «αντιστασιακό πνεύμα» ενάντια στο σύστημα, ενώ υπήρξε ο πρώτος που συνέπλευσε με το βαθύ κράτος της γραφειοκρατίας και έφτασε στο σημείο να συγκυβερνήσει με τους ΑΝΕΛ για να διατηρηθεί στην εξουσία όσο περισσότερο μπορούσε. Μίλησε για «ελπίδα», ξεχνώντας πόσο γρήγορα αυτή μετατράπηκε σε απογοήτευση και παραίτηση για εκατομμύρια Ελληνες.
Αυτή η διαρκής αυτοηρωοποίηση, σε συνδυασμό με την παντελή έλλειψη αυτογνωσίας, φανερώνει πολιτικό που είτε δεν μπορεί είτε δεν θέλει να αναμετρηθεί με την αλήθεια της διαδρομής του. Η αμετροέπειά του δεν είναι απλώς προσωπικό χαρακτηριστικό, αλλά αναδεικνύεται πλέον ως στρατηγική αποφυγής της ευθύνης.
Σύμφωνα με τους ίδιους παρατηρητές, ίσως το πλέον ανησυχητικό στοιχείο της εμφάνισης του Αλέξη Τσίπρα είναι η έντονη διάθεση να πιστέψει ότι απευθύνεται σε... λωτοφάγους, επενδύοντας σε μια επιλεκτική, εξωραϊσμένη αφήγηση της διακυβέρνησής του που καμία σχέση δεν έχει με τη συλλογική μνήμη. Γι’ αυτό και μιλάει ακόμα σαν να μην υπήρξε ποτέ η περίοδος 2015-2019, με τις παλινωδίες, τα capital controls, την «ηρωική» διαπραγμάτευση με τους Θεσμούς, την υπαναχώρηση από το δημοψήφισμα, την υπερφορολόγηση της μεσαίας τάξης, τη στήριξη σε πρόσωπα και μηχανισμούς που πολεμούσε στο παρελθόν.
Όμως, το κρίσιμο ερώτημα είναι αν ο κ. Τσίπρας έχει κάτι νέο να προσφέρει. Η απάντηση με βάση την ομιλία του –σύμφωνα με τους ίδιους παρατηρητές– είναι απογοητευτική. Καμία ουσιαστική τομή, κανένα ρεαλιστικό όραμα, παρά μόνο αναμασήματα παλαιών συνταγών, τις οποίες ντύνει με νέα ρητορικά σχήματα.
Έτσι, η πολιτική του αφήγηση απευθύνεται περισσότερο σε ένα στενό πυρήνα στελεχών, το οποίο ψάχνει τη δική του κοινοβουλευτική επιβίωση, παρά στην ευρύτερη κοινωνία που αναζητά απαντήσεις για την ακρίβεια, τη δημογραφική κρίση, την πράσινη μετάβαση, την ψηφιακή ανισότητα και τα εθνικά θέματα. Εξάλλου, η αποξένωση Τσίπρα από την πραγματικότητα ίσως εξηγεί γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ, υπό την ηγεσία του, οδηγήθηκε σε εκλογική κατάρρευση το 2023 και στη συνέχεια σε παρατεταμένη κρίση ταυτότητας.
«Στο ψιλό» ο Πολάκης
Με λίγα λόγια, η εμφάνιση του πρώην πρωθυπουργού φανερώνει έναν πολιτικό που αρνείται να αποσυρθεί με αξιοπρέπεια ή να επανεμφανιστεί προσφέροντας ανανέωση. Ο πολιτικός χρόνος δεν συγχωρεί. Και ο κ. Τσίπρας μοιάζει να επέλεξε να μείνει στάσιμος, εγκλωβισμένος στο 2015, περιμένοντας να επιστρέψει μια εποχή που δύσκολα θα υπάρξει πάλι.
Θυμίζοντας πόσο ωραία είναι η ατμόσφαιρα στην Αριστερά, ο Παύλος Πολάκης, αναρτώντας φωτογραφία του με φόντο τον Αρη Βελουχιώτη, σχολίασε: «Τον λαό τον καίει να φύγει ο Μητσοτάκης τώρα ή στις επόμενες εκλογές. Το ίδιο και μένα προφανώς! Γι’ αυτό πρέπει να υπάρξει ορατή αριστερή προοδευτική εναλλακτική λύση άμεσα! Όχι σε ορίζοντα πενταετίας... Τα υπόλοιπα στο Συνέδριο… Υγ.: Η φωτό με έναν που απελευθέρωσε την πατρίδα!»
