Την ύπαρξη αντισημιτικών στοιχείων στην Ελλάδα την επιβεβαιώνουν όλες οι έρευνες των τελευταίων δεκαετιών αλλά και η ίδια η ιστορία. Ωστόσο, η αντισημιτική στάση πολλών Ελλήνων σήμερα ερμηνεύεται κυρίως από τα σημεία των καιρών. Αντρειώνεται και θεριεύει με την... επιμελή φροντίδα του πολιτικού καιροσκοπισμού. Κομματικών σχηματισμών, στα άκρα του πολιτικού φάσματος, που επενδύουν στο χάος, στο μπάχαλο και στην τοξικότητα. Για την Ακροδεξιά, ιστορικά οι Εβραίοι είναι ανεπιθύμητοι. Ο σύγχρονος αντισημιτισμός, όμως, ο οποίος έγκειται στην απονομιμοποίηση του δικαιώματος ύπαρξης του κράτους του Ισραήλ, καλλιεργείται από την Άκρα Αριστερά.
Και ασφαλώς, το να κρίνει κανείς το Ισραήλ για τις πολιτικές του στη Γάζα ή τους εποικισμούς στη Δυτική Όχθη δεν είναι αντισημιτική στάση. Όπως δεν είναι αντισημιτικές οι συγκεντρώσεις υπέρ των Παλαιστινίων, αλλά όταν το σύνθημα είναι «από τον Ιορδάνη ποταμό μέχρι τη θάλασσα», καλώντας σε καταστροφή του κράτους του Ισραήλ, έχουν ρίξει ήδη τον σπόρο του μίσους.
Στην Ελλάδα ο αντισημιτισμός εκφράστηκε κατά κύριο λόγο στη μεσοπολεμική Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο του οικονομικού ανταγωνισμού ανάμεσα στους Εβραίους της πόλης και τους πρόσφυγες. Η εφημερίδα «Μακεδονία» το 1931 πρωταγωνιστεί στις αντισημιτικές δράσεις που οδήγησαν στον εμπρησμό του συνοικισμού Κάμπελ στη Θεσσαλονίκη. Ο αντισημιτισμός «συναντάται» με τον αντικομμουνισμό και παίρνει χαρακτηριστικά πολιτικών διώξεων και εκκαθαρίσεων. Στην Ευρώπη αναπτύσσονται... αντισημιτικοί μύθοι. Η ροπή των Εβραίων προς το έγκλημα, η συνωμοσία κατά του έθνους, ο εύκολος πλουτισμός και η άποψη ότι όποια πέτρα και αν σηκώσεις θα βρεις έναν Εβραίο κ.λπ. Οι Έλληνες αντισημίτες παρουσιάζουν τους Εβραίους ως πολιτισμικά ξένους, ως επικίνδυνους για το έθνος και ως ραδιούργους.
Οι παράμετροι αυτές συνθέτουν τον... παραδοσιακό αντισημιτισμό στην Ελλάδα, ο οποίος βασίζεται σε στερεότυπα περί πλούτου και κυριαρχίας των Εβραίων. Στο πέρασμα των χρόνων, ο αντισημιτισμός μεταλλάσσεται και υιοθετείται –με την ίδια θέρμη– από την Ακροδεξιά και την Άκρα Αριστερά.
Ο αντισημιτισμός στη χώρα μας –όπου ζουν περίπου 5.000 Εβραίοι– εκφράζεται με περιστατικά κυρίως λεκτικής βίας, βεβηλώσεων και καταστροφών, επιβεβαιώνοντας ότι η Ελλάδα δεν είναι αντισημιτική χώρα, αλλά μια χώρα στην οποία υπάρχουν αντισημιτικά στερεότυπα. Τα περιστατικά κατά εβραϊκών μνημείων ανέρχονται σε περίπου δέκα ετησίως, με μια σημαντική έξαρση, όταν η Χρυσή Αυγή ήταν στις δόξες της, αντίστοιχης με αυτή των ημερών μας, στο πλαίσιο των διαμαρτυριών για τον πόλεμο στη Γάζα.
Θρέφουν το μίσος...
Ενδεικτικά είναι τα περιστατικά κατά Ισραηλινών τουριστών στη Ρόδο και τη Σύρο φέτος το καλοκαίρι, ενώ το 2014 στόχος βανδαλισμού έγινε το εβραϊκό μνημείο Ολοκαυτώματος στον Κεραμεικό. Την ίδια χρονιά, βανδαλισμοί σημειώθηκαν και στο Εβραϊκό Νεκροταφείο στη Θεσσαλονίκη. Είχε προηγηθεί η επίθεση στη συναγωγή στην Κρήτη και αντίστοιχα γεγονότα στη Ρόδο, την Κομοτηνή και την Καβάλα. Παράλληλα, ακούγεται με μεγαλύτερη συχνότητα μια αντισημιτική ρητορική από ακραίους πολιτικούς χώρους, που φτάνουν ως και την άρνηση του ίδιου του Ολοκαυτώματος.
Οργανωμένες ομάδες που ποτέ στη ζωή τους δεν ασχολήθηκαν με άλλη ανθρωπιστική κρίση, που σιωπούν ή αδιαφορούν όταν πολύ χειρότερα εγκλήματα πολέμου συμβαίνουν στη γειτονιά μας, που ποτέ δεν τους απασχόλησαν οι Κούρδοι ή ό,τι συνέβη στη Συρία, που ποτέ δεν τους ενόχλησαν τα απάνθρωπα καθεστώτα της Μέσης Ανατολής, σήμερα «αγανακτούν» μονοθεματικά και μονοδιάστατα. Αντιδράσεις οι οποίες δεν απορρέουν κυρίως από το πραγματικό ενδιαφέρον για τους Παλαιστίνιους, αλλά από γνήσιο αντισημιτισμό, όπως αποδεικνύουν η γενικευμένη απόδοση ευθυνών σε όλους τους Εβραίους, η αναπαραγωγή θεωριών συνωμοσίας ακόμη και για το αποτέλεσμα στη Eurovision, η... αυτόχθονη αντισημιτική ρητορική στα κοινωνικά δίκτυα, η διαστρεβλωμένη ματιά στην ιστορία της Μέσης Ανατολής και η εργαλειοποίηση του ανθρωπιστικού δράματος στη Γάζα, με στόχο να δαιμονοποιηθεί οτιδήποτε εβραϊκό.
Κάποιοι απ’ αυτούς ενηλικιώθηκαν υπερασπιζόμενοι ιδεολογίες αυταρχισμού, ενώ κάποιοι άλλοι απλώς αναπαράγουν το γενοκτονικό σύνθημα «από το ποτάμι μέχρι τη θάλασσα», λόγω... κτηνώδους άγνοιας. Και τώρα όλοι αυτοί αισθάνονται πως το Ισραήλ δικαιώνει το μίσος τους.
«Σκοτάδια» στην Ευρώπη
Από το ξεκίνημα του πολέμου στη Μέση Ανατολή στις 7 Οκτωβρίου του 2023, σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες ξυπνούν μνήμες από τις πιο σκοτεινές σελίδες της ευρωπαϊκής ιστορίας. Στη Γαλλία, στο Βέλγιο, στην Ουγγαρία, στη Δανία, στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου παρατηρείται το μεγαλύτερο τμήμα του εβραϊκού πληθυσμού στην Ευρώπη, τα αντισημιτικά κρούσματα αλλά και ο φόβος αυξάνονται. Αντισημιτικά συνθήματα και αστέρια του Δαβίδ στο εξωτερικό κτηρίων στη Γαλλία και τη Γερμανία, παρ’ ολίγον λιντσάρισμα επιβατών πτήσης από το Ισραήλ στο Νταγκεστάν της Ρωσίας, μια 30χρονη Εβραία μαχαιρώθηκε στη Λιόν, όταν ο δράστης είχε σχηματίσει αγκυλωτό σταυρό με σπρέι στην πόρτα της.
Στην Ευρώπη, μέχρι τη δεκαετία του 1980 εκφραζόταν από την Ακροδεξιά, με μπροστάρη τον Ζαν-Μαρί Λεπέν στη Γαλλία – ο οποίος είχε καταδικαστεί για άρνηση του Ολοκαυτώματος. Από τη δεκαετία του ’80 και έπειτα, ο αντισημιτισμός κερδίζει έδαφος και στις τάξεις της ριζοσπαστικής, μαρξιστικής και λενινιστικής Αριστεράς, υπό τον μανδύα του αντισιωνισμού.
