Μια προκλητική αναθεωρητική προσέγγιση της Τουρκίας απέναντι στα ζητήματα θαλάσσιας κυριαρχίας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο αποτυπώνεται στον χάρτη που κοινοποίησε η Άγκυρα στην αρμόδια υπηρεσία της UNESCO, στο πλαίσιο του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού (MSP).
Η κίνηση αυτή έρχεται ως έμμεση απάντηση στην ολοκλήρωση του αντίστοιχου ελληνικού σχεδιασμού, επιχειρώντας να ενισχύσει τις μακροχρόνιες τουρκικές θέσεις περί θαλάσσιων ζωνών.
Ο χάρτης, ο οποίος σχεδιάστηκε από το Πανεπιστήμιο της Άγκυρας, παρουσιάζει μια διαμελισμένη εικόνα του Αιγαίου, κόβοντάς το στη μέση και προβάλλοντας την πάγια τουρκική άποψη περί «μέσης γραμμής» μεταξύ ηπειρωτικής Ελλάδας και Τουρκίας, μη αναγνωρίζοντας την πλήρη επήρεια των ελληνικών νησιών — με εξαίρεση την περιορισμένη αιγιαλίτιδα ζώνη των 6 ναυτικών μιλίων.
Κεντρικό στοιχείο του χάρτη αποτελεί μια κόκκινη γραμμή που ξεκινά από τις εκβολές του Έβρου και εκτείνεται μέχρι τα Δωδεκάνησα, τόσο βόρεια όσο και νότια αυτών. Η γραμμή αυτή συμβολίζει την τουρκική θέση για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, υποστηρίζοντας ότι τα νησιά δεν διαθέτουν δικαιώματα υφαλοκρηπίδας ή Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), πέραν των 6 ν.μ. των χωρικών τους υδάτων.
Στην Ανατολική Μεσόγειο, ο χάρτης παρουσιάζει με διαγώνιες γραμμές τις περιοχές στις οποίες έχουν χορηγηθεί άδειες στην Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίου (TPAO) για έρευνες υδρογονανθράκων. Ταυτόχρονα, ροζ χρωματισμένες ζώνες υποδεικνύουν τα μόνιμα πεδία βολής που έχει ανακηρύξει η Άγκυρα, στο πλαίσιο στρατιωτικών ασκήσεων, καταδεικνύοντας τη στρατιωτική διάσταση της τουρκικής στρατηγικής.
Επιπλέον, στον ίδιο χάρτη εμφανίζεται μια μαύρη γραμμή, η οποία περνά βόρεια της Κρήτης και διασχίζει το Αιγαίο μέσω διεθνών υδάτων, καταλήγοντας στα Στενά. Η γραμμή αυτή χαρακτηρίζεται από την τουρκική πλευρά ως «καλώδιο», πιθανόν υπονοώντας καλωδιακή διασύνδεση ή θαλάσσιο αγωγό — στοιχείο που προσθέτει μια ακόμα τεχνική πτυχή στις ήδη φορτισμένες γεωπολιτικές εντάσεις.
Η Άγκυρα χαρακτήρισε τη δημοσιοποίηση του χάρτη ως «ορόσημο», σημειώνοντας ότι συνιστά την επίσημη αναγνώριση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού της Τουρκίας.
Αυστηρή αντίδραση ΥΠΕΞ στην τουρκική πρόκληση
Με αυστηρή ανακοίνωσή του αντέδρασε το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών στον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό που δημοσιοποίησε η Τουρκία, χαρακτηρίζοντας τον προκλητικό και αναθεωρητικό.
Ο εν λόγω χάρτης, που παρουσιάστηκε στην UNESCO, επιχειρεί να εμφανίσει περιοχές ελληνικής κυριαρχίας και δικαιοδοσίας ως τουρκικές, χωρίς κανένα νομικό ή πραγματολογικό έρεισμα στο διεθνές δίκαιο.
Όπως επισημαίνουν διπλωματικές πηγές, η συγκεκριμένη κίνηση αποτελεί αντανακλαστική και πολιτικά κενή ενέργεια, δεδομένου ότι:
- Δεν έχει καμία διεθνή αναγνώριση,
- Δεν κατατέθηκε σε διεθνή οργανισμό αρμόδιο για το Δίκαιο της Θάλασσας,
- Δεν δημιουργεί οποιοδήποτε έννομο αποτέλεσμα.
Αντιθέτως, ο ελληνικός θαλάσσιος σχεδιασμός, τον οποίο επικαλείται η Τουρκία ως αφορμή, αποτελεί μέρος του ευρωπαϊκού κεκτημένου και εδράζεται απολύτως στο Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS).
Το Υπουργείο Εξωτερικών τονίζει πως η Ελλάδα θα συνεχίσει να ασκεί υπεύθυνη και αρχών εξωτερική πολιτική, βασισμένη στη νομιμότητα και το σεβασμό των διεθνών συνθηκών, και προειδοποιεί την Άγκυρα να μην προβάλλει μαξιμαλιστικούς ισχυρισμούς που εξυπηρετούν εσωτερική κατανάλωση και υπονομεύουν τη σταθερότητα στην περιοχή.
Αναλυτικά η ανακοίνωση του Υπουργείου Εξωτερικών:
Η Τουρκία δημοσιοποίησε σήμερα θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό σε απάντηση του Ελληνικού σχεδιασμού, που ήδη αποτελεί μέρος του ευρωπαϊκού κεκτημένου.
Η διαφορά είναι ότι ο τουρκικός χάρτης δεν έχει έρεισμα στο διεθνές δίκαιο, καθώς επιχειρεί να σφετεριστεί περιοχές ελληνικής δικαιοδοσίας, και δεν απευθύνεται σε διεθνή οργανισμό που επιβάλλει υποχρέωση ανάρτησης σχετικών χαρτών.
Κατά τούτο, δεν παράγει οποιοδήποτε έννομο αποτέλεσμα και αποτελεί απλά μια αντανακλαστική αντίδραση κενή περιεχομένου.
Η Ελλάδα θα επιμείνει στην πολιτική αρχών που εφαρμόζει και καλεί την Τουρκία να μην προβάλλει μαξιμαλιστικούς ισχυρισμούς που ο καθένας καταλαβαίνει ότι είναι για εσωτερική χρήση και μόνο.
Η Ελλάδα θα προβεί στις δέουσες ενέργειες σε όλα τα διεθνή φόρα.
