Σε μια υψηλού συμβολισμού κίνηση -ανήμερα την Μεγάλη Τετάρτη- η οποία αποτυπώνει με ευκρίνεια τα δυνητικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, προχώρησε η κυβέρνηση, με τη δημοσίευση του χάρτη με τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό στο Αιγαίο και ουσιαστικά για πρώτη φορά η Ελλάδα αποτυπώνει τις διεκδικήσεις της επί της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ βάσει του Δικαίου της Θάλασσας, δίνοντας την πιο έγκυρη απάντηση στη μονομερή προσπάθεια της Τουρκίας να επιβάλει τετελεσμένα.
«Το ότι λύνουμε εκκρεμότητες δεν σημαίνει ότι δεν θέλουμε θετικό κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις» ανέφεραν κυβερνητικές πηγές. «Ο χάρτης βρίσκεται στη μέση γραμμή μέχρι τη σύναψη συμφωνιών οριοθέτησης με γειτονικά κράτη και ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός (ΘΧΣ) αποτελεί τον οδικό χάρτη αξιοποίησης των θαλασσίων πόρων ως τμήμα του ευρωπαϊκού κεκτημένου».
Σε απάντηση η τουρκική εφημερίδα Μιλλιέτ δημοσίευσε χάρτη, που διχοτομεί το Αιγαίο, ενώ το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών χαρακτήρισε τις ενέργειες της Αθήνας «μονομερείς», . Ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης απάντησε ότι η Ελλάδα θα ασκήσει τα δικαιώματά της, που πηγάζουν από το διεθνές δίκαιο.
Η ανακοίνωση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού
Ο χάρτης του ΘΧΣ αποτυπώνει την οριοθετημένη ΑΟΖ με τις δύο συμφωνίες με την Ιταλία και με τη συμφωνία μερικής οριοθέτησης με την Αίγυπτο, ενώ σε όλες τις άλλες περιοχές παρουσιάζεται η δυνητική ΑΟΖ, όπως ορίζεται βάσει του Ν. 4001/2011, ο οποίος καθορίζει το εξωτερικό όριο της ΑΟΖ στη μέση γραμμή με χώρες με τις οποίες δεν έχει υπάρξει συμφωνία οριοθέτησης.
Με τον χάρτη που εγκρίθηκε και δόθηκε στη δημοσιότητα, ουσιαστικά για πρώτη φορά η Ελλάδα αποτυπώνει τις διεκδικήσεις της επί της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ βάσει του Δικαίου της Θάλασσας. Αυτό αποτελεί κι την πιο έγκυρη απάντηση στη μονομερή προσπάθεια της Τουρκίας να επιβάλει τετελεσμένα με την κατάθεση στον ΟΗΕ των «εξωτερικών ορίων» της ΑΟΖ της, τα οποία υπολόγισε βάσει του Τουρκολιβυκού Μνημονίου, αμφισβητώντας και τη συμφωνία οριοθέτησης της Ελλάδας με την Αίγυπτο.
«Η εθνική στρατηγική και ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός είναι μια πολύ σημαντική πρωτοβουλία για την χώρα μας» τόνισε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, μιλώντας στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του ΑΝΤ1 το βράδυ της Μεγάλης Τετάρτης (16/4).
Η αντίδραση του τουρκικού ΥΠΕΞ
Ανακοίνωση για το θέμα με τον χάρτη του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, που παρουσίασε σήμερα η Ελλάδα, εξέδωσε το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας.
Σε αυτήν, το τουρκικό υπουργείο χαρακτηρίζει τις ενέργειες της Αθήνας «μονομερείς», οι οποίες «παραβιάζουν τις περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας της Τουρκίας τόσο στο Αιγαίο Πέλαγος όσο και στην Ανατολική Μεσόγειο», ενώ επισημαίνει πως η Άγκυρα «θα υποβάλει το δικό της Σxέδιο στην UNESCO και στους αρμόδιους φορείς των Ηνωμένων Εθνών».
Γεραπετρίτης: Η Ελλάδα θα ασκήσει τα δικαιώματά της
Για μια σημαντική ημέρα για την Ελλάδα καθώς για πρώτη φορά καταγράφονται σε χάρτη τα απώτατα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, έκανε λόγο ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, μιλώντας στο δελτίο ειδήσεων του ΣΚΑΪ και τη Σία Κοσιώνη για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό.
Ερωτηθείς γιατί τώρα και τι σημασία αποδίδει ο ίδιος, ο κ. Γεραπετρίτης ανέφερε ότι «πρόκειται για ένα ζωτικής σημασίας κείμενο για την Ελλάδα και τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα διότι αφενός καθορίζει την ανθρωπογενή δραστηριότητα που συντελείται στον θαλάσσιο χώρο προσδιορίζονται δηλαδή οι ανθρώπινες δράσεις και από την άλλη πλευρά προσδιορίζεται για πρώτη φορά το γεωγραφικό πλαίσιο στο οποίο ασκείται αυτή η δραστηριότητα».
Σε ό,τι αφορά την αντίδραση της Τουρκίας, ο υπουργός Εξωτερικών σημείωσε ότι «υπάρχει μια διαφορετική αφετηρία, η Ελλάδα ασκεί τα δικαιώματά της προς εξυπηρέτηση του εθνικού της συμφέροντος με βάση αποκλειστικά και μόνο το διεθνές δίκαιο. Από την άλλη πλευρά η Τουρκία έχει τη δική της αντίληψη. Η αντίδραση ήταν αναμενόμενη καθώς είναι γνωστές οι θέσεις της Τουρκίας», ενώ ερωτηθείς για το εάν υπήρχε συνεννόηση είπε ότι «ήταν γνωστό ότι υπάρχει μία απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου με βάση την οποία η Ελλάδα θα έπρεπε έως της 27 Απριλίου να εκδώσει τον θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό και έτσι ήταν αναμενόμενο».
Ακολούθως, ο κ. Γεραπετρίτης τόνισε ότι «θέλω να τονίσω ότι εάν αυτή τη στιγμή έχουμε δύο εκδοχές, μία ελληνική και μία τουρκική, υπάρχει μία οδός που θα μπορούσε να το επιλύσει και αυτός είναι ο δρόμος του συνυποσχετικού να επιλυθεί η διαφορά αυτή για τον καθορισμό της ΑΟΖ και αυτό είναι πάντοτε που η Ελλάδα τηρεί».
Παράλληλα, ο ίδιος υπογράμμισε ότι «η Ελλάδα ψηλώνει και μεγαλώνει το διπλωματικό της αποτύπωμα. Για πρώτη φορά βρίσκονται καταγεγραμμένα σε χάρτη τα απώτατα όρια της ελληνικής υφαλοκριπίδας, βεβαίως στη βάση τους διεθνούς δικαίου το οποίο επιβάλλει για τον καθορισμό ΑΟΖ να υπάρχει συμφωνία μεταξύ των κρατών που έχουν ακτές δίπλα ή απέναντι».
«Παραταύτα είναι πολύ σημαντικό ότι στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού κεκτημένου πλέον, στο πλαίσιο ευρωπαϊκής νομοθεσίας, η Ελλάδα καταγράφει τη μέγιστη δυνατότητά της στις θαλάσσιες ζώνες και αυτό πλέον αποτελεί την ελληνική τοποθέτηση πάνω στα ζητήματα θαλασσίων ζωνών» πρόσθεσε.
Γεραπετρίτης στην αντιπολίτευση: Θα περίμενα μικρότερη μικροψυχία
Απαντώντας στην κριτική περί καθυστέρησης, ο κ. Γεραπετρίτης ανέφερε ότι «άκουσα την αντιπολίτευση να μέμφεται την κυβέρνηση για το θέμα της καθυστέρησης. Θα περίμενα μικρότερη μικροψυχία στο ζήτημα αυτό. Πρέπει να αντιλαμβανόμαστε ότι η Ελλάδα δεν είναι μια περίκλειστη χώρα, έχει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην ΕΕ, έχει 8.5 χιλιάδες νησιά, πράγμα που καθιστά εξαιρετικά σύνθετη την άσκηση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού. Αλλά υπάρχει και κάτι επιπλέον, υπήρξαν οι δύο μεγάλες συμφωνίες που έφερε η κυβέρνηση με την Αίγυπτο και την Ιταλία, οι οποίες θα έπρεπε να μεταφερθούν πλέον και στον χάρτη. Η σημερινή μέρα επελέγη πρωτίστως γιατί σήμερα εκδόθηκε και το πρακτικό επεξεργασίας του Συμβουλίου Επικρατείας με το οποίο ενσωματώνεται ουσιαστικά στην ελληνική έννομη τάξη η ελληνοϊταλική συμφωνία και για αυτό τον λόγο δεν θα μπορούσε ούτως ή άλλως να είναι νωρίτερα».
Τι συζητήθηκε στο ΚΥΣΕΑ για Αιγαίο και Άμυνα
Είχε προηγηθεί ενημέρωση από τους υπουργούς Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη και Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρο Παπασταύρου για την εθνική στρατηγική για τον θαλάσσιο χώρο και την κατάρτιση και εξειδίκευση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού κατά τη συνεδρίαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας ( ΚΥΣΕΑ) υπό την προεδρία του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη στο Μέγαρο Μαξίμου.
Επίσης, συζητήθηκε και εγκρίθηκε ο Μακροπρόθεσμος Προγραμματισμός Αμυντικών Εξοπλισμών των Ενόπλων Δυνάμεων για την περίοδο 2025-2036, σύμφωνα με ανακοίνωση του γραφείου Tύπου του πρωθυπουργού.
Δένδιας: Τα κόμματα είχαν ενημερωθεί για την 4η φρεγάτα
Σε ισχυρισμούς κομμάτων της αντιπολίτευσης πως δεν ενημερώθηκαν για την πρόθεση αγοράς τέταρτης φρεγάτας FDI (Behlarra) από τη Γαλλία, απάντησε ο Νίκος Δένδιας, μετά την ολοκλήρωση του ΚΥΣΕΑ το μεσημέρι της Μεγάλης Τετάρτης.
Με ιδιαίτερη έκπληξη παρατήρησα τις τελευταίες δύο ημέρες ανακοινώσεις των Κομμάτων της Αντιπολίτευσης ότι «δεν έτυχαν ενημέρωσης» ως προς το θέμα της 4ης Φρεγάτας Belharra (FDI).
— Nikos Dendias (@NikosDendias) April 16, 2025
Η υπόθεση της 4ης Φρεγάτας αναγράφεται και περιλαμβάνεται στη Νέα Δομή Δυνάμεων, για την οποία… pic.twitter.com/qamZlsPV6M
Στις δηλώσεις που έκανε, ο υπουργός Άμυνας ανέφερε πως «με ιδιαίτερη έκπληξη παρατήρησα τις τελευταίες δύο μέρες ανακοινώσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης ότι δεν έτυχαν ενημέρωσης ως προς το θέμα της τέταρτης φρεγάτας. Νομίζω ότι στην παρουσία μου τόσο στο Υπουργείο Εξωτερικών όσο και στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας θα μπορούσα ίσως να κατηγορηθώ για υπερβολική ενημέρωση, όχι όμως για μη ενημέρωση».
«Η υπόθεση της τέταρτης φρεγάτας αναγράφεται και περιλαμβάνεται στην δομή δυνάμεων που πέρασε από την αρμόδια επιτροπή της Βουλής των Ελλήνων. Υπάρχει ειδική γραφική παράσταση για το θέμα της φρεγάτας με επίσης πιθανολογούμενη τιμή κόστους. Θα ήθελα, λοιπόν, να παρακαλέσω τα ζητήματα της υπαρξιακής αγωνίας των κομμάτων να μένουν εκτός των θεμάτων της Εθνικής Άμυνας. Η Εθνική Άμυνα είναι κάτι το οποίο πρέπει να ομονοούμε και να συνεννοούμαστε, έχω δηλώσει ξεκάθαρα προς τη Βουλή των Ελλήνων ότι είμαι στη διάθεση οποιουδήποτε, οποτεδήποτε για ενημέρωση. Είτε κόμματος είτε βουλευτή» πρόσθεσε ο κ. Δένδιας.
Σημειώνεται πως βασικό αντικείμενο στη συνεδρίαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Εξωτερικών και Άμυνας (ΚΥΣΕΑ), που πραγματοποιήθηκε σήμερα, ήταν ο εξοπλιστικός σχεδιασμός της χώρας σε βάθος 12ετίας.
Πρόκειται για το πλέον φιλόδοξο πλάνο ενίσχυσης των Ενόπλων Δυνάμεων μετά την κρίση της περασμένης δεκαετίας, το οποίο ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει χαρακτηρίσει ως επένδυση «άνω των 25 δισ. ευρώ», που εισάγει την αμυντική πολιτική σε νέα εποχή και που υπερβαίνει την προμήθεια οπλικών συστημάτων, όπως τα Rafale, οι φρεγάτες Belharra ή τα αμερικανικά μαχητικά πέμπτης γενιάς F-35.
Η ατζέντα περιελάμβανε την αξιολόγηση στρατηγικών επιλογών, όπως η ανάπτυξη του αντιαεροπορικού και αντιdrone θόλου «Ασπίδα του Αχιλλέα», η ενίσχυση των ναυτικών δυνατοτήτων της χώρας, καθώς και η πρόθεση άσκησης της option για την τέταρτη φρεγάτα Belharra.
