Τα απόνερα της απόφασης που εξέδωσε η αιγυπτιακή Δικαιοσύνη την 28η Μαΐου όσον αφορά το καθεστώς της Μονής Αγίας Αικατερίνης Σινά γίνονται αισθητά τόσο στην εσωτερική πολιτική όσο και στις ελληνοαιγυπτιακές σχέσεις.
Παρότι από την κυβέρνηση χαρακτηρίζουν «βαθύτατα προβληματική» την κριτική της αντιπολίτευσης υπογραμμίζοντας ότι ορισμένοι εξ αυτής «δεν γνωρίζουν ούτε πού πέφτει η μονή», το ζήτημα που ανέκυψε κατόπιν αιγυπτιακής υπαιτιότητας είναι σοβαρό και επηρεάζει τις σχέσεις των δύο κρατών παρά την ελληνική προσπάθεια για διαχωρισμό του από τα διμερή.
Γι’ αυτό, ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, μεταβαίνει αύριο στην Αίγυπτο όπου θα συναντηθεί με τον ομόλογό του, Μπαντρ Αμπντελάτι. Τον κ. Γεραπετρίτη θα συνοδεύσει ο Γιώργος Καλαντζής, ο επί 14 χρόνια επικεφαλής της Γενικής Γραμματείας Θρησκευμάτων του υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού.
Μετά το ξέσπασμα της κρίσης, είχε προγραμματιστεί για χθες επίσκεψη τεχνικής αντιπροσωπείας στην αραβική χώρα η οποία ακυρώθηκε όταν οριστικοποιήθηκε η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών και λόγω της αιγυπτιακής βούλησης να λυθεί το ζήτημα στο ανώτερο πολιτικό επίπεδο. Υπ' αυτό το πρίσμα, τις προηγούμενες ημέρες επικοινώνησαν δις οι υπουργοί Εξωτερικών, ενώ οι ηγέτες των δύο χωρών, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, και ο πρόεδρος, Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, είχαν τηλεφωνική επικοινωνία.
Ζωτική συνεργασία
Για την Αθήνα η διαχείριση της κρίσης που αφορά τη μονή αποτελεί μια δύσκολη άσκηση ισορροπιών. Και τούτο διότι επιδιώκει να διασφαλίσει συγκεκριμένα ζητήματα όσον αφορά τη μονή (διασφάλιση ελληνορθόδοξου χαρακτήρα, απρόσκοπτη συνέχισή της ως προσκυνηματικός χώρος κ.λπ.) και ταυτόχρονα να προστατεύσει τις σχέσεις της με το Κάιρο, τις οποίες ανώτεροι διπλωματικοί αξιωματούχοι περιέγραφαν ως «ζωτικής σημασίας» για την Ελλάδα.
Παρ’ όλα αυτά, η συγκυρία και το περιεχόμενο της δικαστικής απόφασης αλλά και η στάση της αιγυπτιακής κυβέρνησης (η οποία δεν ενημέρωσε την ελληνική για την απόφαση) εγείρουν σοβαρά ερωτήματα για το αν η Αίγυπτος επιχείρησε να δημιουργήσει τετελεσμένα προκειμένου να αναιρέσει όσα είχαν συμφωνήσει τα δύο μέρη.
Τον περασμένο Δεκέμβριο, όπως έγραψε η «Καθημερινή», ο έπαρχος του Νοτίου Σινά και ο αρχιεπίσκοπος Δαμιανός (εκπροσωπώντας το μοναστήρι) κατέληξαν σε ένα κείμενο συμφωνίας με το οποίο τερματίζονταν οι διεκδικήσεις σε βάρος της μονής.
Στο άρθρο 3, σύμφωνα με την εφημερίδα, γινόταν αναφορά στο ιδιοκτησιακό καθεστώς: «Τα μέρη συμφωνούν ότι, σύμφωνα με την εγγραφή του Μοναστηρίου της Αγίας Αικατερίνης στη Λίστα Παγκόσμιας Κληρονομιάς, το μοναστήρι, τα κτήριά του, τα οικόπεδά του, οι εκκλησίες και τα συναφή κτήρια που αναφέρονται στο συνημμένο και υπογεγραμμένο έγγραφο από τα μέρη αποτελούν ιδιοκτησία του μοναστηριού που ανήκει στο ελληνορθόδοξο δόγμα».
Σε αυτήν τη συμφωνία είχαν αναφερθεί οι κ. Μητσοτάκης και Σίσι την 7η Μαΐου μετά την ολοκλήρωση της συνεδρίασης του πρώτου διμερούς Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας. Σημειώνεται, δε, ότι και στην επίσημη αίτηση καταχώρισης της μονής στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, η Αίγυπτος αναγνώρισε τη μονή ως τον νόμιμο ιδιοκτήτη της περιουσίας της.
Ωστόσο πριν την υπογραφή της συμφωνίας εξεδόθη η δικαστική απόφαση των 160 σελίδων που, σύμφωνα με αρμόδιους αξιωματούχους, έχει αρκετά «θολά» και περίπλοκα σημεία.
Μεταξύ των «γκρίζων» σημείων συγκαταλέγεται το σκέλος που αναγνωρίζει τη νόμιμη κατοχή όλων των λατρευτικών χώρων από τη μονή (και το εσαεί δικαίωμα εγκαταβίωσης ορθοδόξων μοναχών) χωρίς ωστόσο να γίνεται καμία αναφορά σε δικαίωμα ιδιοκτησίας της μονής επί των λατρευτικών χώρων. Ακόμα, στην απόφαση αναφέρεται ότι η μονή δεν έχει ιδιοκτησία στους μη λατρευτικούς χώρους πέριξ αυτής (μεγάλες εκτάσεις κ.λπ.), κάτι που ενισχύει τις υποψίες ότι το αιγυπτιακό κράτος αποπειράθηκε την ωμή υφαρπαγή της ανεκτίμητης αξίας ακίνητης περιουσίας της μονής.
«Θεσμική μόνιμη λύση»
Στην αυριανή «δύσκολη» και «σύνθετη», σύμφωνα με ανώτερους διπλωματικούς αξιωματούχους, διαπραγμάτευση η ελληνική πλευρά θα έχει βασικό επιχείρημα το λατινικό ρητό pacta sunt servanda, δηλαδή ότι «οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται».
«Η Ελλάδα υποστηρίζει το από αιώνων διαμορφωθέν πάγιο καθεστώς της μονής και θα επιδιώξει την ολοκλήρωση της συμφωνίας με την αιγυπτιακή πλευρά στη βάση όλων όσων συζητήθηκαν και ανακοινώθηκαν στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας των δύο χωρών με γνώμονα τη διαφύλαξη του χαρακτήρα της μονής», τόνισε χθες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης. «Διεκδικούμε μια θεσμική μόνιμη λύση, ώστε να μην υπάρχει αβεβαιότητα και αμφιβολία», πρόσθεσε ο ίδιος.
Τόσο η Αθήνα όσο και το Κάιρο φέρονται να επιθυμούν την άμεση επίλυση του ζητήματος της Μονής της Αγίας Αικατερίνης Σινά. Αυτό που υπογράμμιζαν έμπειροι παρατηρητές των τεκταινομένων της ελληνικής διπλωματίας είναι ότι σε περιπτώσεις που τα ανακύπτοντα ζητήματα διευθετούνται με «ζέση», βιασύνη και σε ανώτερο πολιτικό επίπεδο, ελλοχεύει ο κίνδυνος να απεμποληθούν ουσιώδεις πτυχές προκειμένου να επέλθει συμφωνία.
