Για ακόμα ένα καλοκαίρι η χώρα μας αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα πυρκαγιών, από τα τουριστικά νησιά μέχρι τα δάση της και από κατοικημένες περιοχές μέχρι στρατόπεδα. Το τι πρέπει να γίνει για να λυθεί αυτό το πρόβλημα το διαβάζουμε και το ακούμε καθημερινά από πολλές και διάφορες πλευρές, οι οποίες όμως συχνά διαφωνούν μεταξύ τους. Κοινώς, ο καθένας λέει περίπου ό,τι του κατέβει για το τι πήγε στραβά, για το τι έγινε σωστά και για το τι πρέπει να γίνει από εδώ και πέρα.
Επειδή όμως δεν είμαστε όλοι ειδικοί στα δάση και τις πυρκαγιές, μάλλον θα έπρεπε να πιάσουμε το ζήτημα από διαφορετική αφετηρία. Για την ακρίβεια, μάλλον θα έπρεπε να το πιάσουμε από την ανάποδη και να συμφωνήσουμε τουλάχιστον στο τι δεν πρέπει να γίνει από εδώ και πέρα. Ειδάλλως, μπορεί να μη φτάσουμε ποτέ σε εκείνο το ελάχιστο επίπεδο συνεννόησης που θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για πραγματικές λύσεις. Τι δεν πρέπει, λοιπόν, να γίνει:
Κατ’ αρχάς, δεν πρέπει να γίνουν μπαλάκι οι ευθύνες. Το έχουμε δει πολλές φορές αυτό το έργο στην Ελλάδα. Η μία υπηρεσία δείχνει την άλλη, μέσα σε ένα γαϊτανάκι επικαλυπτόμενων αρμοδιοτήτων όπου φταίνε όλοι από λίγο, με αποτέλεσμα στο τέλος να μη φταίει κανένας. Εν προκειμένω, η κατάσταση στη Μαγνησία προσφέρεται για αυτό το φαινόμενο και το τελευταίο που πρέπει να δούμε είναι τον στρατό να δείχνει την Πυροσβεστική ή τη Δασική Υπηρεσία, την Πυροσβεστική να δείχνει τη Δασική Υπηρεσία ή τον στρατό κ.ο.κ. Σε κάθε περίπτωση, ό,τι κι αν γίνει, όποιος κι αν φταίει πραγματικά, δεν πρέπει να υπάρξει αυτή η εικόνα.
Δεύτερον, δεν πρέπει να ακουστούν συνωμοσιολογίες από θεσμικά χείλη, είτε μιλάμε για πολιτικούς είτε για προϊσταμένους υπηρεσιών. Τουλάχιστον όχι χωρίς αδιάσειστα στοιχεία. Στην Ελλάδα έχουμε κάθε χρόνο πυρκαγιές και δεν φταίνε κάποια σκοτεινά ξένα κέντρα για αυτό. Πριν από τα ξένα κέντρα υπάρχουν ο καύσωνας, τα πεύκα, η κλιματική αλλαγή, οι αμελείς συμπολίτες μας και ένα σωρό πυρομανείς. Αλλά και να φταίνε κάποια ξένα κέντρα, έχει αλήθεια τόση σημασία ως προς την αντιμετώπιση των πυρκαγιών; Σημασία έχει τι κάνουμε εμείς ως κοινωνία και κράτος για να τις προλάβουμε ή να τις αντιμετωπίσουμε. Δηλαδή, πόσο διαφορετικά από έναν πυρομανή θα ενεργήσει ένας ξένος πράκτορας που θέλει να βάλει μία φωτιά;
Τρίτον, δεν πρέπει να υπάρχει εφησυχασμός. Ναι, οι πυρκαγιές είναι φυσικό φαινόμενο και έχουμε τέτοιο κλίμα ως χώρα που δεν τις γλιτώνουμε. Και ειδικά μέσα σε πυκνά δάση είναι σχεδόν αδύνατο να τις σταματήσουμε άπαξ και ξεκινήσουν. Για αυτόν ακριβώς το λόγο, λοιπόν, δεν πρέπει να περιμένουμε να ξεκινήσουν για να τις αντιμετωπίσουμε. Με άλλα λόγια, αν υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης στο θέμα της πρόληψης, είναι σκόπιμο να τα εξαντλήσουμε. Με περισσότερες ή μεγαλύτερες αντιπυρικές ζώνες; Με νέες τεχνολογίες παρακολούθησης (drones, κάμερες, αισθητήρες κτλ.); Με εξαντλητικές ποινές στους φταίχτες; Είπαμε, αυτό δεν θα το λύσουμε εμείς εδώ. Το μόνο που λέμε είναι να μην περιμένουμε μέχρι το επόμενο καλοκαίρι για να ενεργοποιηθούμε...
Τέλος, δεν πρέπει να διαμαρτυρόμαστε μονίμως με το αιώνιο «τι κάνει το κράτος;». Αν σε όλο το προηγούμενο κείμενο μιλάμε για το τι δεν πρέπει να κάνει η πολιτεία, εδώ μιλάμε για το τι δεν πρέπει να κάνουμε εμείς, οι πολίτες. Δεν γίνεται να έχουμε γεμίσει όλη την επικράτεια με αυθαίρετους οικισμούς μέσα σε δάση και πάνω σε ρέματα και μετά να κατηγορούμε το κράτος για φωτιές που καίνε σπίτια και για πλημμύρες που κλείνουν δρόμους. Κάπου φταίμε κι εμείς και αν θέλουμε το κράτος να μας σώσει, πρέπει πρώτα να καταλάβουμε ότι προηγουμένως ξοδέψαμε δεκαετίες ολόκληρες για να το ευνουχίσουμε. Το άλλο που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι πρώτα αλλάζουν οι άνθρωποι και μετά το κράτος τους. Όχι το ανάποδο.
