Ο Τζoρτζ Στεφανόπουλος έθεσε στον Τζο Μπάιντεν, ανάμεσα στα άλλα θέματα που συζητήθηκαν κατά την πρόσφατη συνέντευξη που παραχώρησε ο Αμερικανός πρόεδρος, το ζήτημα του γνωστικού τεστ, το οποίο έχει ζητήσει κατ’ επανάληψη ο Ντόναλντ Τραμπ να χορηγηθεί στον αντίπαλό του για τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, όπως είχε χορηγηθεί και στον ίδιο (με δική του πρωτοβουλία) τον Ιανουάριο του 2018. Ο ελληνικής καταγωγής δημοσιογράφος ρώτησε τον πρόεδρο Μπάιντεν εάν θα ήταν έτοιμος να υποβληθεί σε τέτοιου είδους αξιολόγηση. Ο Αμερικανός πρόεδρος απάντησε πως η άσκηση των καθηκόντων του ισοδυναμεί με γνωστικό τεστ στο οποίο υποβάλλεται καθημερινά.
«Οι ηγέτες μας κρατούν τη ζωή μας στα χέρια τους. Πολύ συχνά, τα χέρια αυτά και ο νους που τα ελέγχει γίνονται ανίκανα να λάβουν αποφάσεις. Υπάρχουν διαδικασίες που διασφαλίζουν ότι τα υψηλόβαθμα στελέχη στο εμπόριο, στις επιχειρήσεις, και στις Ενοπλες Δυνάμεις λειτουργούν στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους. Καιρός είναι τα δημοκρατικά κράτη να ζητήσουν το ίδιο και για τους κυβερνώντες τους». Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει ο λόρδος Οουεν στο βιβλίο του «Ασθενείς Ηγέτες στην Εξουσία», αναφερόμενος στη σχέση της ψυχικής, διανοητικής και σωματικής υγείας γνωστών πολιτικών ηγετών με την ικανότητα ενάσκησης των καθηκόντων τους. Με τον Ρόναλντ Ρέιγκαν και τη Μάργκαρετ Θάτσερ να έχουν προσβληθεί από τη νόσο του Alzheimer (για τον πρώτο, μάλιστα, υπάρχουν και ενδείξεις πως τα αρχικά συμπτώματα της νόσου ήταν ήδη εμφανή κατά τα τελευταία χρόνια της θητείας του), με τον Φρανσουά Μιτεράν να αποκρύπτει επί μία δεκαετία και πλέον τον καρκίνο του προστάτη του και με τον Τόνι Μπλερ να πάσχει από καρδιακή νόσο, αλλά και από το «Σύνδρομο της Υβρεως» (σύμφωνα, πάλι, με τον David Owen), αυξάνονται οι δημοκρατικές απαιτήσεις για κατοχύρωση μιας δικλίδας ασφαλείας, η οποία, με διαφανή και δεοντολογικώς ορθό τρόπο, θα προστατεύει τη λειτουργία και την αποτελεσματικότητα του πολιτεύματος από την ανεπάρκεια, την αναποφασιστικότητα ή την αυθαιρεσία ενός ασθενούντος ηγέτη.
Για πρώτη, όμως, φορά στα παγκόσμια πολιτικά χρονικά το αίτημα αυτό καλύφθηκε από έναν από τους πλέον συντηρητικούς και αμφιλεγόμενους προέδρους των Ηνωμένων Πολιτειών. Τον Ιανουάριο του 2018, ο Ντόναλντ Τραμπ όχι μόνον δέχθηκε να υποβληθεί στο Montreal Cognitive Assessment –γνωστό επί το συντομότερον ως MoCA τεστ–, σε ένα σύντομο, δηλαδή, εργαλείο αξιολόγησης της νοητικής του επάρκειας, αλλά και δημοσιοποίησε, διά του –τότε– γιατρού του Λευκού Οίκου, τα αποτελέσματα, καθώς και γενικότερες πληροφορίες για τη συνολική κατάσταση της υγείας του. Πρόκειται για το ίδιο τεστ στο οποίο ο Ντόναλντ Τραμπ ζητεί να υποβληθεί ο διάδοχός του στο προεδρικό αξίωμα, Τζο Μπάιντεν.
Ο Ντόναλντ Τραμπ είχε κληθεί, λοιπόν, να ενώσει εναλλάξ γράμματα και αριθμούς από το 1 έως το πέντε και από το Αλφα (Α) έως το Εψιλον (Ε), να αντιγράψει έναν κύβο και να σχεδιάσει ένα ρολόι, βάζοντας τους δείκτες στην ένδειξη «11 και 10», προς αξιολόγηση των οπτικοχωρικών και εκτελεστικών του ικανοτήτων. Εν συνεχεία, κατονόμασε τα σκίτσα ενός λιονταριού, ενός ρινόκερου και μιας καμήλας, επανέλαβε. χωρίς να χάσει ούτε μία, 5 λέξεις που του είχαν αναγνωσθεί προ πέντε λεπτών, επανέλαβε 5 αριθμούς, με βάση τη σειρά εκφώνησής τους, και 3 άλλους αντίστροφα, χτύπησε 11 φορές το χέρι του στο εξεταστικό τραπέζι κάθε φορά που άκουγε το γράμμα Α ανάμεσα σε άλλα 29 γράμματα, αφαίρεσε διαδοχικά το 7 πέντε φορές, ξεκινώντας από το 100, και με την προσοχή του και τη μνήμη του να αξιολογούνται ως απαράβλαπτες, επανέλαβε δύο φράσεις και απεκάλυψε φυσιολογική λεκτική ροή, κληθείς να πει μέσα σε ένα λεπτό όσες περισσότερες λέξεις μπορεί που να αρχίζουν από συγκεκριμένο γράμμα της αλφαβήτου. Τέλος, φανέρωσε την απρόσβλητη από ανοϊκές προσμίξεις αφαιρετική σκέψη του, προσδιορίζοντας τις ομοιότητες ανάμεσα στο τρένο και στο ποδήλατο, στο ρολόι και στον χάρακα, και στον καλό προσανατολισμό του σε χρόνο και τόπο απαντώντας σε ερωτήσεις σχετικά με την ημερομηνία και το μέρος της εξέτασης.
Είναι φανερό πως, τουλάχιστον τον Ιανουάριο του 2018, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν κινδύνευε να διαγνωσθεί με νόσο του Alzheimer, ούτε καν με Ηπια Νοητική Εκπτωση (Mild Cognitive Impairment). Δεν μπορούμε, δυστυχώς, να υποστηρίξουμε με ασφάλεια το ίδιο για την τρέχουσα κατάσταση του Τζο Μπάιντεν.
Επιπροσθέτως, θα πρέπει να αναρωτηθούμε σχετικά με αυτό που ο Μπέρτραντ Ράσελ ονόμαζε «Μέθη της Εξουσίας» και ο Ντέιβιντ Οουεν «Σύνδρομο της Υβρεως».
Για τις αλλαγές, δηλαδή, που φέρνει στην ψυχοσύνθεση και τη συμπεριφορά των πολιτικών η άσκηση απόλυτης εξουσίας. Οπως έγραψε κατά το παρελθόν ο διακεκριμένος αυτός statesman της αγγλικής πολιτικής ζωής, «είναι η προσωπικότητα του Τόνι Μπλερ [και γενικότερα του εκάστοτε ηγέτη] και όχι η υγεία του που συνετέλεσε στην εμφάνιση του “Συνδρόμου της Υβρεως”». Μπορεί οι δείκτες στο ρολόι που σχεδίασε στo MoCA τεστ o Τραμπ να έδειχναν –ορθώς– 11 και 10, όμως ας ελπίσουμε πως, όπως έγραψε, πολλά χρόνια πριν, ο «δικός μας» Μενέλαος Λουντέμης, «Το ρολόι του κόσμου» δεν θα «χτυπήσει μεσάνυχτα», εξαιτίας της αλαζονείας, της έπαρσης, και της υβριστικής ανικανότητας των παγκόσμιων πολιτικών ηγετών ή ακόμη και της διανοητικής έκπτωσης που επιφέρει σε ορισμένους εξ αυτών ο πανδαμάτωρ χρόνος, προϊούσης της ηλικίας τους.
