Η χρήση κινητών τηλεφώνων κατά την οδήγηση έχει εξελιχθεί σε μία από τις μεγαλύτερες απειλές για την οδική ασφάλεια. Η απόσπαση της προσοχής του οδηγού, ακόμη και για λίγα δευτερόλεπτα, μπορεί να προκαλέσει σοβαρά τροχαία ατυχήματα με ανυπολόγιστες συνέπειες. Παρά τις τεχνολογικές εξελίξεις, όπως τα συστήματα συνδεσιμότητας Android Auto και Apple CarPlay, πολλοί οδηγοί συνεχίζουν να παραμελούν τη βασική τους ευθύνη: την πλήρη προσοχή στο δρόμο.
Ειδικότερα, τα τροχαία δυστυχήματα αναδεικνύονται σε μάστιγα για την χώρα. Παράγοντες όπως η μέθη, η υπερβολική ταχύτητα και η απόσπαση προσοχής, η οποία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό από την χρήση κινητών τηλεφώνων και οθονών κατά την οδήγηση.
Παρά την τεχνολογική πρόοδο που προσφέρουν τα σύγχρονα αυτοκίνητα, με τα προηγμένα συστήματα πολυμέσων, που επιδρούν εργονομικά με την σύνδεση του multimedia system με τα κινητά τηλέφωνα μέσω Android Auto, και Apple CarPlay. Πολλοί οδηγοί συνεχίζουν να κοιτάνε το τηλέφωνο αντί για τον δρόμο. Μία κακή οδηγική συνήθεια που την βλέπουμε σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ειδικότερα, πρόσφατη έρευνα που πραγματοποίησε η Wakefield Research, αποδεικνύει την τραγική αλήθεια, καθώς το συντριπτικό ποσοστό των οδηγών αποσπάται από τα κινητά τηλέφωνα την ώρα της οδήγησης.
Η έρευνα
Τα υψηλά επίπεδα απόσπασης της προσοχής των οδηγών συνδέονται κυρίως με τη χρήση κινητών τηλεφώνων, τα οποία απομακρύνουν το βλέμμα των οδηγών από το δρόμο. Το 76% των οδηγών, ανεξαρτήτως ηλικίας, παραδέχτηκαν ότι η προσοχή τους αποσπάστηκε λόγω της χρήσης του κινητού τους τηλεφώνου, είτε για την ανάγνωση ή αποστολή μηνυμάτων, για τηλεφωνικές κλήσεις ή για να ελέγξουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Επιπλέον, το 79% των οδηγών ανέφερε ότι είχαν βιώσει μια επικίνδυνη εμπειρία τον τελευταίο χρόνο, λόγω απόσπασης της προσοχής τους. Το πρόβλημα αυτό είναι σοβαρό και έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις σε πολλές χώρες. Η έρευνα δείχνει ότι πάνω από το 75% των χρηστών κινητού τηλεφώνου εν ώρα οδήγησης το χρησιμοποιούν για επαγγελματικούς λόγους. Επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι η χρήση του κινητού κατά τη διάρκεια της οδήγησης αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο ατυχήματος.
Η έρευνα της Wakefield Research, που διεξήχθη σε 1500 οδηγούς από τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Μεξικό, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιρλανδία, τη Γαλλία, τη Γερμανία και τον Καναδά, συγκέντρωσε πολύτιμα δεδομένα για τον τρόπο χρήσης του κινητού κατά την οδήγηση, ενώ ταυτόχρονα καταγράφηκαν προτάσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Οι συμμετέχοντες πρότειναν πέντε βασικούς τρόπους για να μειωθεί ο κίνδυνος απόσπασης της προσοχής από το κινητό. Συγκεκριμένα, ζήτησαν τη βελτίωση των συστημάτων επικοινωνίας, ώστε οι οδηγοί να λαμβάνουν λιγότερες κλήσεις και μηνύματα που σχετίζονται με την εργασία τους, τη βελτίωση της τεχνολογίας για ευκολότερη πλοήγηση, την εφαρμογή πολιτικών που προτεραιοποιούν την ασφάλεια έναντι της ταχύτητας, την εκπαίδευση των οδηγών, και τη θέσπιση απαγορεύσεων χρήσης κινητού κατά την εργασία.
Η τεχνητή νοημοσύνη ενδέχεται να προσφέρει λύση στο πρόβλημα, συνδυάζοντας κάμερες μέσα στο όχημα, ανιχνευτές και μηχανική μάθηση για να εντοπίζει πότε ο οδηγός χρησιμοποιεί το κινητό του. Όταν το σύστημα εντοπίζει περιστατικά αποσπασμένης προσοχής, μπορεί να στέλνει ειδοποιήσεις για να επαναφέρει την προσοχή του οδηγού στην οδήγηση.
Τα δεδομένα που καταγράφονται από τις κάμερες μπορούν να χρησιμοποιηθούν επίσης για να καθοδηγήσουν και να εκπαιδεύσουν τους οδηγούς. Το 93% των οδηγών δήλωσε ότι η παρακολούθηση από την κάμερα του αυτοκινήτου είχε θετικό αντίκτυπο στην αποφυγή της απόσπασης της προσοχής κατά την οδήγηση, ενώ το 60% ανέφερε ότι μετά τη χρήση των καμερών τροποποίησαν τις οδηγικές τους συνήθειες.
Οι αυτοκινητοβιομηχανίες
Οι αυτοκινητοβιομηχανίες εξελίσσουν συστήματα ADAS, (ηλεκτροκνικά συστήματα υποβοήθησης του οδηγού), τα οποία αντιλαμβάνονται την απόσπαση προσοχής από τον δρόμο με ανάλογη δόνηση και ηχητική προειδοποίηση. Παράλληλα, τα συστήματα πολυμέσων συντελούν ώστε βασικές κλήσεις να γίνονται από αυτά, ενώ η χρήση τους είναι εργονομική, ώστε ο οδηγός να αποσπάται από τον δρόμο. Αρκετά σύγχρονα αυτοκίνητα, έχουν κρυφές θήκες για το κινητό, ώστε ο οδηγός να μην έχει οπτική επαφή με την συσκευή.
Αναμφίβολα, η χρήση των κινητών τηλεφώνων είνα ένας σημαντικός παράγοντας πρόκλησης τροχαίων δυστυχημάτων και ειδικά με την ραγδαία αύξησης των Social Media τα οποία δημιουργούν μία επικίνδυνη εξάρτηση.
Το χρονικό όριο αντίδρασης
Μελέτες έχουν δείξει ότι η χρήση του κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση μπορεί να αποσπάσει την προσοχή του οδηγού για 3-5 δευτερόλεπτα. Ακόμα και αυτός ο σύντομος χρόνος μπορεί να είναι αρκετός για να προκαλέσει ατύχημα. Στην πραγματικότητα, ο χρόνος που χρειάζεται για να αντιδράσει ο οδηγός και να αντιληφθεί μια επικίνδυνη κατάσταση στην πορεία του είναι αρκετά μικρός. Ανάλογα με την ταχύτητα, η απόσταση που διανύει το αυτοκίνητο σε 3-5 δευτερόλεπτα μπορεί να είναι αρκετή για να προκαλέσει σοβαρό ατύχημα.
Για παράδειγμα, αν κινείσαι με ταχύτητα 50 χλμ/ώρα, το όχημα μπορεί να διανύσει περίπου 14 μέτρα σε 1 δευτερόλεπτο. Οπότε σε 3-5 δευτερόλεπτα, μπορείς να διανύσεις από 42 μέχρι 70 μέτρα, χωρίς να αντιληφθείς πιθανές αλλαγές στο δρόμο ή απρόβλεπτες καταστάσεις.
Η απόσπαση προσοχής λόγω κινητού τηλεφώνου (είτε μιλάς, είτε στέλνεις μήνυμα) μειώνει την ικανότητα του οδηγού να αντιδράσει εγκαίρως σε επικίνδυνες καταστάσεις, γεγονός που καθιστά την οδήγηση ιδιαίτερα επικίνδυνη.
Τι ζητούν οι οδηγοί
Οι συμμετέχοντες στην έρευνα κατέθεσαν 5 βασικές προτάσεις για την αντιμετώπιση του φαινομένου:
1. Μείωση των επαγγελματικών κλήσεων και μηνυμάτων εν ώρα οδήγησης.
2. Βελτίωση των συστημάτων πλοήγησης και φωνητικής εντολής.
3. Ενίσχυση των πολιτικών που δίνουν προτεραιότητα στην ασφάλεια.
4. Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των οδηγών.
5. Θέσπιση αυστηρών κανόνων για χρήση κινητού κατά την εργασία.
Το ζητούμενο: Συνείδηση και τεχνολογία
Η αυτοκινητοβιομηχανία κάνει την τεχνολογία πιο έξυπνη και φιλική προς την ασφάλεια. Όμως η τελική ευθύνη ανήκει στον οδηγό. Η χρήση κινητού ενώ οδηγούμε δεν είναι απλώς μια κακή συνήθεια — είναι ένα ρίσκο που μπορεί να κοστίσει ζωές. Η επόμενη γενιά συστημάτων οδήγησης ίσως φτάσει στο σημείο να αποτρέπει πλήρως την χρήση κινητού. Μέχρι τότε, η λύση είναι στο χέρι μας — ή, μάλλον, εκτός χεριού μας.
