Ο άλλοτε φιλόδοξος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Στέφανος Κασσελάκης, βρίσκεται αντιμέτωπος με μία ακόμα δύσκολη φάση της σύντομης πολιτικής διαδρομής του. Το Κίνημα Δημοκρατίας, που ιδρύθηκε με στόχο «να επαναφέρει την αξιοπρέπεια και τη λογική στην πολιτική», δεν κατάφερε ποτέ να αποκτήσει ουσιαστική πολιτική υπόσταση. Παρά τις φιλόδοξες δηλώσεις για μια νέα μορφή συμμετοχικής δημοκρατίας και έναν πολιτικό χώρο πέρα από τα παλιά κόμματα, η πραγματικότητα ήταν σκληρή.
Οι δημοσκοπήσεις των τελευταίων μηνών δείχνουν το κόμμα να κινείται κάτω από το 3%, και από κάποιες εταιρείες εντάσσεται στις «λοιπές δυνάμεις». Η κοινωνική απήχηση είναι μηδαμινή, ενώ τα μέσα ενημέρωσης αντιμετωπίζουν τον φορέα με επιφυλακτικότητα.
Η πολιτική του απομόνωση είναι εμφανής: πρώην συνεργάτες του από τον ΣΥΡΙΖΑ τον έχουν αποκηρύξει, ενώ πρόσωπα που τον στήριξαν στις εσωκομματικές εκλογές έχουν πλέον αποστασιοποιηθεί πλήρως. Ο Κασσελάκης, άλλοτε «επικοινωνιακός μαγνήτης», δείχνει να έχει χάσει το κοινό του.
Από την ενασχόλησή του με την πολιτική έχει μείνει και η καταδίκη του.
Η απόφαση βγήκε στις 8 Μαΐου 2025 για παράβαση του νόμου περί πόθεν έσχες και σηματοδότησε ένα σημείο καμπής – όχι μόνο για τον ίδιο, αλλά και για το νέο του πολιτικό εγχείρημα, το Κίνημα Δημοκρατίας.
Τότε, το Μονομελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών επέβαλε στον Στέφανο Κασσελάκη ποινή φυλάκισης 30 μηνών με αναστολή και χρηματικό πρόστιμο 50.000 ευρώ, κρίνοντάς τον ένοχο για παράβαση του νόμου περί δήλωσης περιουσιακής κατάστασης (πόθεν έσχες). Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, ο Κασσελάκης φέρεται να διατηρούσε εξωχώρια εταιρεία στο όνομά του, γεγονός που δεν δήλωσε όπως όριζε η νομοθεσία για τα δημόσια πρόσωπα.
Η καταδίκη του, αν και πρωτόδικη και με δικαίωμα έφεσης, προκάλεσε σεισμό στην πολιτική σκηνή. Ο ΣΥΡΙΖΑ, από τον οποίο είχε αποχωρήσει λίγους μήνες νωρίτερα, εξέδωσε αυστηρή ανακοίνωση την ίδια ημέρα, αναφέροντας:
«Η καταδίκη του κ. Κασσελάκη σε ποινή φυλάκισης και πρόστιμο για παραβίαση του νόμου περί πόθεν έσχες, επειδή διατηρούσε εξωχώρια εταιρεία, συνιστά μια πικρή δικαίωση για τον ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία και μια ηχηρή απάντηση σε όσους υποτίμησαν τη σημασία της διαφάνειας στην πολιτική ζωή».
Η δήλωση αυτή λειτούργησε σαν πολιτικό προπέτασμα καπνού, που επισφράγισε τον χωρισμό του Σ. Κασσελάκη από το κόμμα που τον ανέδειξε. Η καταδίκη ανέτρεψε κάθε προσπάθεια πολιτικής αναγέννησης, ενώ δημιούργησε ισχυρό στίγμα αξιοπιστίας για το πρόσωπό του.
Ο ίδιος, εμφανώς ενοχλημένος, είχε κάνει μια λιτή δήλωση μέσω των κοινωνικών δικτύων:
«Σέβομαι τη Δικαιοσύνη, αν και διαφωνώ με την απόφαση. Η αλήθεια θα αποκαλυφθεί στο Εφετείο. Συνεχίζω να υπηρετώ την προοδευτική παράταξη με καθαρή συνείδηση».
Η πολιτική διαδρομή του Κασσελάκη ήταν εξαρχής ασυνήθιστη. Από επιχειρηματίας στις Ηνωμένες Πολιτείες, στη θέση του προέδρου της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην Ελλάδα μέσα σε λίγους μήνες – η άνοδός του ήταν εντυπωσιακή, μα και ασταθής. Η εικόνα του νέου, φρέσκου, κοσμοπολίτη πολιτικού που θα φέρει τον αέρα της Αμερικής στην ελληνική πολιτική, έμοιαζε να συγκινεί ένα τμήμα των πολιτών που αναζητούσε κάτι διαφορετικό.
Ωστόσο, ο αρχικός ενθουσιασμός αποδείχθηκε σύντομα αβάσιμος. Οι εσωτερικές αντιθέσεις στον ΣΥΡΙΖΑ, οι επιλογές του ίδιου σε επίπεδο επικοινωνίας και οι συχνές αντιφάσεις του άρχισαν να διαβρώνουν τη δημοφιλία του. Η αποχώρησή του από το κόμμα και η ίδρυση του Κινήματος Δημοκρατίας έμοιαζαν με απόπειρα επανεκκίνησης, αλλά η καταδίκη του ήρθε να επισφραγίσει την πτώση.
Η εικόνα του αστακοκαραβοκύρη –ένας όρος που χρησιμοποιείται ειρωνικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να περιγράψει τον πλούτο και τον τρόπο ζωής του Κασσελάκη– έχει παγιωθεί στη συλλογική συνείδηση. Πολιτικοί παρατηρητές πιστεύουν ότι οι πολυτελείς διακοπές, τα γεύματα με θαλασσινά, οι φωτογραφίες σε σκάφη και εξωτικά μέρη, το νέο του σπίτι, έχουν μετατραπεί σε σύμβολα πολιτικής απόστασης από την καθημερινότητα των πολιτών.
Σε μια εποχή που η κοινωνία βιώνει διαχρονικά οικονομική πίεση και ανασφάλεια, η εικόνα ενός πολιτικού που προβάλλει ευμάρεια και επιτυχία φαντάζει σχεδόν προκλητική. Η νομική του εμπλοκή με εξωχώριες εταιρείες ήρθε να ενισχύσει αυτήν ακριβώς την αίσθηση απόστασης και αλαζονείας. Στην πολιτική, η εικόνα μετρά όσο και το περιεχόμενο – και στην περίπτωση του Κασσελάκη, η εικόνα μοιάζει να έχει ήδη καταρρεύσει.
Στις τελευταίες μετρήσεις κοινής γνώμης, το Κίνημα Δημοκρατίας καταγράφεται συνεχώς πτωτικά. Οι ερωτηθέντες είτε δηλώνουν άγνοια για την ύπαρξή του είτε εκφράζουν πλήρη δυσπιστία απέναντι στον ιδρυτή του. Το ρεύμα που κάποτε τον ανέδειξε ως «πολιτικό φαινόμενο» έχει εξαφανιστεί.
Η φράση «στα δημοσκοπικά αζήτητα» δεν αποτελεί υπερβολή: πρόκειται για πολιτική πραγματικότητα. Ο Κασσελάκης βρίσκεται σήμερα εκτός πολιτικού ραντάρ, σε ένα μεταίχμιο μεταξύ δημόσιου προσώπου και περιθωρίου. Για πολλούς αναλυτές, είναι ελάχιστα πιθανό να καταφέρει πολιτική επιστροφή, τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον.
Η πτώση του προέδρου του Κινήματος Δημοκρατίας είναι ταυτόχρονα προσωπική και συμβολική. Αντιπροσωπεύει το τέλος μιας εποχής επικοινωνιακού πολιτικού θεάματος που στηριζόταν περισσότερο στη λάμψη και λιγότερο στην ουσία. Ο Κασσελάκης προσπάθησε να χτίσει ένα προφίλ πέρα από την παραδοσιακή πολιτική, αλλά κατέληξε να συμβολίζει ό,τι ακριβώς επέκρινε: έλλειψη διαφάνειας, αποξένωση από την κοινωνία και υπερβολική προβολή της προσωπικής επιτυχίας.
Για να υπάρξει οποιαδήποτε πιθανότητα επανόδου, θα χρειαστεί ριζική αναθεώρηση της δημόσιας στάσης του, ειλικρινής αυτοκριτική και, κυρίως, πειστική πολιτική ατζέντα. Μέχρι στιγμής, τίποτε απ’ αυτά δεν φαίνεται στον ορίζοντα.
Η ιστορία του δείχνει πως η ταχύτητα της ανόδου μπορεί να είναι αντιστρόφως ανάλογη με τη σταθερότητα της πορείας. Από το «φαινόμενο Κασσελάκης» στο «πρόβλημα Κασσελάκης» η απόσταση αποδείχθηκε μικρή – κι αν κάτι διδάσκει αυτή η υπόθεση, είναι ότι η πολιτική, όπως και η θάλασσα, δεν συγχωρεί όσους νομίζουν ότι μπορούν να πλεύσουν χωρίς πυξίδα.
