Η εξέγερση εναντίον των τουριστών, που ξεκίνησε από τη Βαρκελώνη, τη Βενετία και το Άμστερνταμ, άργησε αλλά έφτασε και στη χώρα μας, ανοίγοντας το θέμα του υπερτουρισμού και των συνεπειών του.
Η αλήθεια είναι ότι στην Ελλάδα δεν έχουμε δει ακόμη κατοίκους των δημοφιλών προορισμών να πυροβολούν με νεροπίστολα τους τουρίστες που πίνουν αμέριμνοι τον καφέ τους, όπως συνέβη πριν από λίγες εβδομάδες στη Βαρκελώνη, αλλά είναι γεγονός ότι η δυσφορία των πολιτών έχει αρχίσει να εκφράζεται όλο και πιο ανοιχτά.
Αν κάποιος είναι μόνιμος κάτοικος των νησιών-ναυαρχίδες του ελληνικού τουρισμού, όπως η Μύκονος και η Σαντορίνη, διαμαρτύρεται για το γεγονός ότι το μέγεθος και οι υποδομές αυτών των μικρών τόπων επαρκούν μόνο για τις λίγες χιλιάδες ανθρώπων που ζουν σε αυτά και όχι για τους εκατοντάδες χιλιάδες που τους κατακλύζουν τους θερινούς μήνες. Η ανάρτηση δημοτικού συμβούλου της Σαντορίνης, που ζήτησε από τους κατοίκους να μείνουν στα σπίτια τους επειδή η άφιξη 17.000 τουριστών με κρουαζιερόπλοια δεν θα άφηνε χώρο για όλους, προκάλεσε αγανάκτηση και μεγάλες αντιδράσεις από τους νησιώτες, που σε πολλές περιπτώσεις αισθάνονται αιχμάλωτοι στον τόπο τους.
Ακριβή μου κατοικία
Για τους κατοίκους της Αθήνας, η υπαρξιακή απειλή είναι διαφορετικού τύπου. Η πρωτεύουσα είναι αχανής και ο κάτοικος του Χαλανδρίου, για παράδειγμα, δεν αντιλαμβάνεται έντονα την παρουσία των τουριστών. Αυτό είναι ένα πρόβλημα που αφορά περισσότερο τους μόνιμους κατοίκους του κέντρου. Αυτό που αντιλαμβάνεται ο κάτοικος του Χαλανδρίου είναι ότι ο μισθός του δεν είναι αρκετός για να συνεχίσει να νοικιάζει το διαμέρισμά του, καθώς ο συνδυασμός της έλλειψης ακινήτων, της χρήσης χιλιάδων σπιτιών για βραχυχρόνια μίσθωση και της απληστίας που δημιουργεί η προσδοκία μεγαλύτερου κέρδους, έχει οδηγήσει τις τιμές σε παράλογα ύψη.
Όλοι γνωρίζουν ότι ο τουρισμός στην Ελλάδα τείνει να μετατραπεί σε μονοκαλλιέργεια και η διατήρησή του σε υψηλά επίπεδα –δηλαδή στο τοπ 10 παγκοσμίως– είναι κομβική για να συνεχίσει η οικονομία της χώρας να βρίσκεται σε θετικό πρόσημο. Από την άλλη, αναζητείται η χρυσή τομή της ανάπτυξης του τουρισμού και της ποιότητας ζωής των κατοίκων. Είναι μια δύσκολη εξίσωση, αλλά πρέπει να λυθεί διότι οι αριθμοί είναι αμείλικτοι. Χώρες όπως η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία αναπτύχθηκαν με ρυθμό άνω του 2% το 2023 έναντι 0,4% του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό συνέβη κυρίως λόγω του τουρισμού αλλά και σε βάρος της ποιότητας ζωής εκατομμυρίων πολιτών αυτών των χωρών.
Περί κρουαζιέρας
Πρώτος στόχος στην Ελλάδα είναι η διαχείριση της κρουαζιέρας. Όλοι γνωρίζουν ότι οι τουρίστες που έρχονται με κρουαζιερόπλοια δεν αφήνουν χρήματα στους τόπους που επισκέπτονται γιατί δεν διανυκτερεύουν και δεν έχουν χρόνο και κίνητρο να καταναλώσουν. Ετσι, η κυβέρνηση προσανατολίζεται να αυξήσει στα 10 ευρώ την ημέρα –από 2 ευρώ που είναι σήμερα– το τέλος αποβίβασης ανά επιβάτη στη Σαντορίνη και άλλους δημοφιλείς προορισμούς. «Πρόθεση είναι να υπάρξει μια ολιστική παρέμβαση στο θέμα. Είμαστε αυτήν τη στιγμή οι φθηνότεροι, ενώ έχουμε ουσιαστικά τους πιο ελκυστικούς προορισμούς. Αρα είναι, νομίζω, δεδομένο ότι θα πρέπει να αυξήσουμε και τα τέλη», δήλωσε πριν από λίγες ημέρες η υπουργός Τουρισμού Όλγα Κεφαλογιάννη, η οποία πρόσθεσε ότι υπάρχουν σκέψεις να τεθεί ανώτατο όριο στον αριθμό των ατόμων που θα μπορούν να αποβιβάζονται από τα κρουαζιερόπλοια. Περισσότερες λεπτομέρειες θα ανακοινωθούν μετά τον Δεκαπενταύγουστο, όταν θα παρουσιαστεί το πλήρες σχέδιο της κυβέρνησης για την κρουαζιέρα.
Η διεθνής εμπειρία έχει δείξει ότι οι τόποι που έχουν σημαντικά αξιοθέατα ή μοναδική φυσική ομορφιά επωφελούνται από την αύξηση τελών ή την επιβολή έξτρα φορολογίας, καθώς οι επισκέπτες δηλώνουν ότι δεν θα τσιγκουνευτούν κάποια ευρώ παραπάνω για να δουν ένα μνημείο που είναι μοναδικό στον κόσμο.
Κίνητρα για ενοικίαση
Σε ό,τι αφορά τη στεγαστική κρίση, που είναι συνέπεια και της μεγάλης αύξησης του αριθμού των ακινήτων που διατίθενται για βραχυχρόνια μίσθωση, η κυβέρνηση εξετάζει το σενάριο της μείωσης του φορολογικού συντελεστή για τα σπίτια που διατίθενται για μακροχρόνια ενοικίαση και παράλληλη αύξησή του σε όσα ενοικιάζονται μέσα από πλατφόρμες τύπου Airbnb. Σε δεύτερο χρόνο θα εξεταστούν οι παρεμβάσεις για τους χρονικούς κόφτες στις βραχυχρόνιες μισθώσεις και στον αριθμό των ακινήτων που θα υποχρεούνται σε έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας.
