Μια νέα εποχή ξεκινά για τη δικαιοσύνη με την επικείμενη εφαρμογή του ηλεκτρονικού φακέλου δικογραφίας, μιας καινοτόμου μεταρρύθμισης που φιλοδοξεί να εκσυγχρονίσει πλήρως τη λειτουργία των δικαστηρίων και να προσφέρει ταχύτερη και πιο αποτελεσματική εξυπηρέτηση στους πολίτες.
Η πιλοτική εφαρμογή του ηλεκτρονικού φακέλου δικογραφίας θα ξεκινήσει μέχρι τα τέλη του 2025, με πρώτο πεδίο εφαρμογής τις κτηματολογικές διαφορές, σε συνεργασία με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Χάρη στην ψηφιοποίηση των αρχείων του Κτηματολογίου και των δικαστηρίων της χώρας, οι δικαστές θα μπορούν, με τη χρήση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης και διαλειτουργικότητας, να αντλούν πληροφορίες και δεδομένα από τα ψηφιοποιημένα έγγραφα της ειδικής πλατφόρμας του Κτηματολογίου.
Με αυτόν τον τρόπο θα επιτευχθεί σημαντική μείωση του χρόνου μελέτης των μεγάλων φακέλων και, κατά συνέπεια, ταχύτερη έκδοση δικαστικών αποφάσεων.
Ο υφυπουργός Δικαιοσύνης Ιωάννης Μπούγας, σε συνέντευξή του, αναφέρθηκε στην πιλοτική εφαρμογή του έργου, η οποία αναμένεται να ξεκινήσει στα τέλη του 2025, αρχικά στις κτηματολογικές διαφορές και στη συνέχεια στα δικαστήρια των μεγάλων πόλεων.
Όπως επισήμανε, «δεν πρόκειται για μια θεωρητική ή αφηρημένη έννοια, αλλά για ένα θεσμικά κατοχυρωμένο εργαλείο», τονίζοντας ότι πρόκειται για ένα έργο που αναβαθμίζει ουσιαστικά τη λειτουργία των δικαστηρίων, προσφέροντας πολλαπλά οφέλη στους δικαστικούς λειτουργούς, τον νομικό κόσμο και, κυρίως, στους πολίτες.
Ο κ. Μπούγας εξήγησε ότι στον ηλεκτρονικό φάκελο δικογραφίας θα συγκεντρώνεται σε έναν ενιαίο, ψηφιακό χώρο ολόκληρη η δικογραφία, εξασφαλίζοντας πληρότητα, ασφάλεια και άμεση πρόσβαση για όλους τους εμπλεκόμενους σε μια δικαστική υπόθεση.
Οι δικηγόροι θα μπορούν από το γραφείο τους να καταθέτουν ηλεκτρονικά όλα τα έγγραφα και να παρακολουθούν την εξέλιξη της υπόθεσης, από το Πρωτοδικείο έως και την έκδοση απόφασης από τον Άρειο Πάγο.
Η μεταρρύθμιση και το θεσμικό της πλαίσιο
Ο ηλεκτρονικός φάκελος δικογραφίας αποτελεί μία από τις σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο του ψηφιακού μετασχηματισμού της Δικαιοσύνης. Σύμφωνα με τον κ. Μπούγα, η δημιουργία του θεσμοθετήθηκε με τον νόμο 5221/2025, και θα εφαρμοστεί σταδιακά σε πολιτικές, ποινικές και διοικητικές διαδικασίες, με την κατάθεση του εισαγωγικού δικογράφου.
Σε περιπτώσεις ενδίκων μέσων, ο φάκελος θα μεταβιβάζεται ψηφιακά στο ανώτερο δικαστήριο, δηλαδή στο Εφετείο και, εφόσον χρειάζεται, στον Άρειο Πάγο. Έτσι, η Δικαιοσύνη γίνεται πιο αποτελεσματική, διαφανής και φιλική προς τον πολίτη, ενώ η διαδικασία απονομής δικαίου επιταχύνεται και οι γραφειοκρατικές καθυστερήσεις σχεδόν εξαλείφονται.
Πεδίο εφαρμογής και περιεχόμενο του φακέλου
Σύμφωνα με το άρθρο 119 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, που αποτελεί το θεσμικό υπόβαθρο για τον ηλεκτρονικό φάκελο δικογραφίας, στο Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων Πολιτικής και Ποινικής Δικαιοσύνης (ΟΣΔΔΥ-ΠΠ) θα δημιουργείται ψηφιακός φάκελος για κάθε υπόθεση.
Ο φάκελος αυτός θα περιλαμβάνει:
- Δικόγραφα (αγωγές, εφέσεις, ανακοπές, αιτήσεις αναίρεσης κ.ά.),
- Προτάσεις, προσθήκες και αξιολογήσεις μαρτυρικών καταθέσεων,
- Πληρεξούσια, γραμμάτια προείσπραξης, δικαστικό ένσημο και νομιμοποιητικά έγγραφα,
- Ένορκες βεβαιώσεις, εκθέσεις πραγματογνωμοσύνης και αυτοψίας,
- Έγγραφα διαμεσολάβησης, σχετική νομολογία, διατάξεις και αποφάσεις της υπόθεσης.
Έτσι, σε έναν ενιαίο ψηφιακό χώρο, συγκεντρώνεται το σύνολο της δικογραφίας, εξασφαλίζοντας πληρότητα, ασφάλεια και πρόσβαση για κάθε εμπλεκόμενο μέρος.
Πλεονεκτήματα για δικαστές, δικηγόρους και πολίτες
Η νέα αυτή ρύθμιση φέρνει περιορισμό της έντυπης διακίνησης εγγράφων, με θετικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Οι δικαστές θα έχουν άμεση και πλήρη πρόσβαση σε όλα τα στοιχεία της υπόθεσης, χωρίς εκτυπώσεις και καθυστερήσεις, ενώ οι δικηγόροι θα μπορούν να καταθέτουν δικόγραφα ηλεκτρονικά και να παρακολουθούν ψηφιακά την πορεία της υπόθεσης.
Για τους πολίτες, ο ηλεκτρονικός φάκελος σημαίνει γρηγορότερη, οικονομικότερη και ευκολότερη πρόσβαση στη δικαιοσύνη, χωρίς ανάγκη φυσικής παρουσίας στα δικαστήρια. Ενισχύεται παράλληλα η διαφάνεια, η αξιοπιστία και η εμπιστοσύνη στους θεσμούς, χάρη στη ψηφιακή καταγραφή κάθε ενέργειας.
Επιπλέον, μέσω του ηλεκτρονικού φακέλου θα μπορούν να συλλέγονται ανωνυμοποιημένα στατιστικά στοιχεία, επιτρέποντας στο υπουργείο Δικαιοσύνης να αξιολογεί αντικειμενικά την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα του δικαστικού έργου.
