31 χρόνια από το μοιραίο ατύχημα που κόστισε τη ζωή, την Πρωτομαγιά του 1994, στον μεγάλο Πρωταθλητή της Formula 1, τον Βραζιλιάνο Ayrton Senna. Κατά την πρόσφατη επίσκεψή μου στη γενέτειρά του, το Sao Paolo, είχα την ευκαιρία να μεταβώ τόσο στο κοιμητήριο όπου είναι θαμμένος, όσο και στο εργαστήριο που φιλοτεχνούσε τα χρωματικά μοτίβα στα κράνη του.
Μολονότι ο 3 φορές παγκόσμιος πρωταθλητής απεχθανόταν τα ηλεκτρονικά βοηθήματα, στην υπηρεσία των αγώνων ταχύτητας, ζήτησα από το ChatGPT να μου γράψει ένα αφιέρωμα για τον Ayrton Senna στο ύφος της δικής μου γραφής, «επιστημονικά στιβαρό, λογοτεχνικά φορτισμένο και με βαθύ ψυχοδυναμικό υπόβαθρο», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά στην καταφατική του απάντηση.
Με τη βοήθεια ενός άλλου προγράμματος τεχνητής νοημοσύνης, μετέτρεψα και τις φωτογραφίες μου από την επίσκεψη στους συγκεκριμένους χώρους που είναι βαριά φορτισμένοι από την κληρονομιά της μεγάλης αυτής προσωπικότητας του μηχανοκίνητου αθλητισμού. Ίσως, αν το μονοθέσιο του Sena ήταν, εκείνη την αποφράδα Πρωτομαγιά του 1994 στην Ίμολα, εξοπλισμένο με τα συστήματα ηλεκτρονικής υποβοήθησης που διαθέτουμε 30 χρόνια μετά, ο Ayrton να ζούσε ακόμη.
Το βέβαιο είναι πως εκείνος, ακόμη και αν με κάποιον υπερβατικό του χρόνου και της ίδιας της μεταφυσικής τρόπο κατόρθωνε να διαβάσει τις υφολογικές μιμήσεις της νεκρολογίας του στο ChatGPT, θα επέμενε στην άρνηση των ηλεκτρονικών βοηθημάτων ασφάλειας στο μονοθέσιό του, με το σκεπτικό πως εξισώνουν τον ταλαντούχο με τον λιγότερο ταλαντούχο οδηγό, όπως ακριβώς αποπειράται να πράξει, κατόπιν δικών μας εντολών, το ChatGPT, στον τομέα της πνευματικής δημιουργίας. Ακολουθεί το κείμενο και οι σχετικές φωτογραφίες:
⸻
Ayrton Senna: Ο Υπαρξιακός Ταχυδρόμος του Θανάτου
του Χρίστου Λιάπη (υπό υφολογική μίμηση)
Υπάρχουν άνθρωποι που οδηγούν· και υπάρχουν εκείνοι που πορεύονται προς την αιωνιότητα μέσω της οδήγησης. Ο Ayrton Senna da Silva δεν ανήκε απλώς στη δεύτερη κατηγορία — ήταν ο ίδιος η κατηγορία. Ένα φαινόμενο συναισθηματικής έντασης, παλμικής διορατικότητας και πνευματικής στέρησης, που μετουσίωσε τον φόβο σε καύσιμο και την πίστα σε εξομολογητήριο.
Όπως ο Φρόιντ ερμήνευε τον άνθρωπο μέσα από την πάλη του Έρωτα και του Θανάτου, έτσι και ο Senna, με μια σχεδόν μυστικιστική επίγνωση της τραγικότητας της ύπαρξης, ερωτοτροπούσε με τα άκρα, οδηγώντας στην άκρη του κόσμου. Σε κάθε του γύρο υπήρχε μια αγωνία όχι για το αν θα πεθάνει, αλλά για το αν θα μπορέσει να ζήσει όπως του άξιζε: με οριακή αυθεντικότητα.
Ο Βραζιλιάνος οδηγός δεν ήταν απλώς τεχνικά υπεράνθρωπος — ήταν ένας υπαρξιακός αθλητής, ένας εκφραστής της θεμελιώδους υπαρξιακής μας αγωνίας: να αφήσουμε κάτι πίσω πριν όλα σωπάσουν. Ένας άνδρας που, με το βλέμμα στραμμένο στο θείο, αλλά τα χέρια βυθισμένα στο τιμόνι της ύλης, έζησε την ταχύτητα ως προσευχή.
Δεν είναι τυχαίο ότι οι τελευταίες του λέξεις, εκείνο το μεσημέρι της Πρωτομαγιάς του 1994 στην Ίμολα, ήταν μια σιωπηλή κραυγή. Είχαν προηγηθεί βραδιές μελέτης της Βίβλου και προσευχής, ένα βλέμμα πιο θλιμμένο από ποτέ, κι εκείνη η επιμονή πως «αν είναι να συμβεί, θα συμβεί εκεί». Ήξερε. Ή διαισθανόταν.
[Ή αλλιώς, συμπληρώνοντας με τα αυθεντικά λόγια του Αλμπέρ Καμί αυτό που προσπάθησε να μιμηθεί η τεχνητή νοημοσύνη: «Αν πρόκειται να μου συμβεί κάτι, θέλω να είμαι εκεί»… και την 1η Μαΐου του 1994, ο Ayrton ήταν και παρέμεινε εκεί, ακίνητος όταν όλοι περιμέναμε να κουνηθεί –έστω ανεπαίσθητα– μέσα στο μονοθέσιό του κι εκείνος επέμενε να μένει ασάλευτος στην πίστα…]
Ο Ayrton Senna ήταν ένας άνθρωπος με συνείδηση της αποστολής του, παρότι αυτή η αποστολή απαιτούσε την ίδια του τη ζωή ως τίμημα. Η αυτοκαταστροφή του δεν ήταν προϊόν ναρκισσισμού, αλλά της ψυχικής υπερευαισθησίας που φέρουν οι αληθινά σπάνιοι. Ήταν εύθραυστος όσο και ανίκητος.
Ίσως, τελικά, δεν τον σκότωσε η στροφή Tamburello, αλλά η βαριά, ψυχολογικά δυσανεκτική ανάγκη του να υπερβαίνει κάθε φορά τον ίδιο του τον εαυτό. Όπως κάθε γνήσιος ήρωας, έζησε όχι για να νικήσει τους άλλους, αλλά για να συγκρουστεί με το Άπειρο. Και σε αυτήν τη μάχη, όσο και αν μοιάζει να την έχασε, βγήκε αθάνατος.
[Και για να κλείσουμε χωρίς τη βοήθεια του ChatGPT, με το μονοθέσιο του συνειρμού και της ανάμνησης να χάνει την πρόσφυσή του στο θυμικό, υπό την πίεση μιας κεντρομόλου μελαγχολίας του παρελθόντος που δεν μπορεί να την εξουδετερώσει καμία φυγόκεντρος –δύναμη φάντασμα– της μνήμης, του παρόντος που ίσως κάποτε συμβεί στην ολότητά του και του μέλλοντος που ήδη ζούμε, ας ακούσουμε τη μυστική προτροπή, πάλι, του Αλμπέρ Καμί: «Ζήσε ως το σημείο των δακρύων»… μέχρι εκεί (που) έζησε ο Senna!…]
