Παρά την ικανοποίηση της απόρριψης του τουρκολιβυκού συμφώνου από την ΕΕ, το Λιβυκό συνεχίζει να αποτελεί γόρδιο δεσμό για την Αθήνα. Τόσο ως προς την ουσία της εκκρεμούς οριοθέτησης, που αναμένεται να εκκινήσει με αφορμή και τις προσεχείς επισκέψεις ανώτερων Λίβυων αξιωματούχων στην Ελλάδα, όσο και λόγω των (διπλωματικών) ακροβασιών που απαιτούνται εξαιτίας της de facto διχοτόμησης της βορειοαφρικανικής χώρας. Ταυτόχρονα, το νέο σήμα αποστασιοποίησης της Λευκωσίας από την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου ενόχλησε την Αθήνα, η οποία απαίτησε ξεκάθαρη θέση από την κυπριακή κυβέρνηση.
Ειδικότερα, την ελληνική πρωτεύουσα επισκέπτονται στις 8 Σεπτεμβρίου ο Μπελκασέμ Χαφτάρ και στις 15 του ίδιου μήνα ο Ταχέρ Αλ Μπαούρ, υπουργός Εξωτερικών της Λιβύης. Αμφότεροι θα έχουν συνάντηση με τον υπουργό Εξωτερικών, Γιώργο Γεραπετρίτη, ενώ ο Χαφτάρ θα συναντηθεί και με τον υφυπουργό Εξωτερικών, Χάρη Θεοχάρη, προκειμένου να συζητήσουν για την επικείμενη επιχειρηματική αποστολή στη Βεγγάζη.
Στο επίκεντρο των συζητήσεων του κ. Γεραπετρίτη με τους Λίβυους αξιωματούχους θα βρίσκεται η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών. Υπό αυτό το πρίσμα, το «Μανιφέστο» ρώτησε χθες την εκπρόσωπο Τύπου του υπουργείου Εξωτερικών, Λάνα Ζωχιού, για το φορμάτ των συζητήσεων. Η Αθήνα θα συζητήσει με τη (διεθνώς αναγνωρισμένη) κυβέρνηση της Τρίπολης, θα συζητήσει με την κατ’ όνομα «κυβέρνηση» της Βεγγάζης, θα μιλήσει και με τις δύο πλευρές ξεχωριστά ή θα υπάρξει μία ελληνική και μία (μεικτή αλλά ενιαία) λιβυκή επιτροπή;
Σύμφωνα, λοιπόν, με την κ. Ζωχιού, η Αθήνα θα πραγματοποιήσει διακριτές επαφές με την κάθε πλευρά. Επικεφαλής της ελληνικής τεχνικής επιτροπής είναι η υφυπουργός Εξωτερικών, πρέσβης Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, ενώ και η Τρίπολη έχει συγκροτήσει τη δική της τεχνική επιτροπή. Η έναρξη των συγκεκριμένων «διερευνητικών επαφών» θα εκκινήσει ύστερα από πρόσκληση της Τρίπολης. Η ίδια λογική θα ακολουθηθεί και με τη Βεγγάζη, δίχως ωστόσο να υπάρχει ακόμη κάτι απτό (τεχνικές επιτροπές, χρονοδιαγράμματα κ.λπ.).
Προβληματισμοί
Διπλωματικοί κύκλοι εξέφραζαν τον προβληματισμό τους για την ελληνική προσέγγιση, διερωτώμενοι πώς η Αθήνα θα συνομιλήσει για ζητήματα οριοθέτησης με μια μη διεθνώς αναγνωρισμένη αρχή, όπως το καθεστώς Χαφτάρ.
Οι ίδιοι κύκλοι υπογράμμιζαν ότι το λιβυκό Κοινοβούλιο βρίσκεται στα ανατολικά της χώρας γεωγραφικά και όχι πολιτικά (παρότι δεν έχει σχέση με την κυβέρνηση της Τρίπολης), ενώ εξέφραζαν την απορία: «Αν η λιβυκή Βουλή επικυρώσει –όπως ακούγεται– το τουρκολιβυκό σύμφωνο, εμείς θα συνεχίσουμε τις συνομιλίες οριοθέτησης μαζί τους;». Τα ερωτήματα ερείδονται στην πρόσφατη επίσκεψη του επικεφαλής των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών, Ιμπραήμ Καλίν, στη Βεγγάζη αλλά και στα δημοσιεύματα περί προγραμματισμένης επίσκεψης του στρατάρχη Χαφτάρ στην Αγκυρα.
Τη δυσκολία του όλου εγχειρήματος παραδέχονταν και ανώτεροι αξιωματούχοι του υπουργείου Εξωτερικών, εκτιμώντας ότι δεν πρέπει να θεωρούνται απίθανες και εσωτερικές εξελίξεις στη Λιβύη όπως η οριστική διχοτόμηση, κάτι που ενδεχομένως να περιέπλεκε περαιτέρω την κατάσταση. Σημειώνεται ότι το επόμενο διάστημα θα λειτουργήσει η αεροπορική σύνδεση Αθήνας-Τρίπολης.
Ζητούνται διευκρινίσεις
Η δεύτερη διαδοχική αμφισβήτηση της βιωσιμότητας του έργου ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου από τον Κύπριο υπουργό Οικονομικών, Μάκη Κεραυνό, προκάλεσε την αντίδραση της Αθήνας. Αν και από το υπουργείο Εξωτερικών σημείωναν ότι «το έργο θα προχωρήσει βάσει του προγραμματισμού της εταιρείας», χωρίς να επιρρίπτουν ευθύνες στην Αγκυρα για τις παρενοχλήσεις επί του πεδίου ή στη Λευκωσία για το οικονομικό ζήτημα, από το Μέγαρο Μαξίμου η κατεύθυνση ήταν σαφής.
Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Κωστής Χατζηδάκης, τόνισε ότι η Λευκωσία πρέπει να «ξεκαθαρίσει» και να «αποσαφηνίσει» τη στάση της, υπογραμμίζοντας ότι η δέσμευση της Αθήνας είναι δεδομένη. Πρόσθεσε δε ότι το έργο δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί αποκλειστικά από τους Ελληνες φορολογούμενους.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο βουλευτής και εκ των στενότερων συνεργατών του πρωθυπουργού, Τάσος Χατζηβασιλείου, υποστηρίζοντας ότι δεδομένης της κυπριακής αμφιθυμίας η Ελλάδα δεν μπορεί «να επενδύει αυτή τη στιγμή γεωπολιτικό και οικονομικό κεφάλαιο, γιατί είναι κοστοβόρο έργο».
Από την πλευρά του, ο Νίκος Χριστοδουλίδης πέταξε το μπαλάκι στον ΑΔΜΗΕ, υπογραμμίζοντας ότι δεν υπάρχουν διαφορές με την ελληνική κυβέρνηση, αλλά «υπάρχουν υποχρεώσεις που έχει αναλάβει ο ΑΔΜΗΕ και για να είναι βιώσιμο το έργο πρέπει να τις υλοποιήσει».
Επιπλέον, ο Κύπριος πρόεδρος έκανε λόγο ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία αρχίζει έρευνα σε σχέση με πιθανά ποινικά αδικήματα για το καλώδιο, ωστόσο ανέφερε ότι δεν γνωρίζει ποιους αφορά αυτή. Στο παρασκήνιο, πηγές από τη Λευκωσία σημείωναν ότι θα βρεθεί λύση για το οικονομικό, επισημαίνοντας ότι το μείζον ζήτημα είναι γεωπολιτικό, δηλαδή η τουρκική απειλή.
Για οποιονδήποτε λόγο κι αν δεν προχωρήσει η ηλεκτρική διασύνδεση, πρακτικά θα έχει επικρατήσει η αναθεωρητική και παράνομη «αντίληψη» που επιχειρεί να επιβάλει η Αγκυρα στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, σύμφωνα με την οποία πρέπει να δίνει τη συγκατάθεσή της σε κάθε έργο ή πρωτοβουλία στην ευρύτερη περιοχή. Οπωσδήποτε, το καλώδιο θα απασχολήσει και το τρίτο ΑΣΣ Ελλάδας-Κύπρου, που θα πραγματοποιηθεί τον προσεχή Νοέμβριο στην Αθήνα.
