Η χθεσινή τριμερής συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδος-Κύπρου-Ισραήλ, Γιώργου Γεραπετρίτη, Κωνσταντίνου Κόμπου και Γκίντεον Σαάρ αντιστοίχως, που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα (η πρώτη μετά τον Σεπτέμβριο του 2023) περιλάμβανε πληθώρα ειδήσεων αλλά και ένα απόσταγμα.
Τα μέρη φέρεται να συνειδητοποίησαν ότι η αναθέρμανση του σχήματος συνεργασίας τους μέσω στενότερου συντονισμού και ουσιαστικότερης (μεταξύ τους) συνεργασίας είναι το βασικό υπόδειγμα που οφείλουν να ακολουθήσουν προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις κοινές περιφερειακές προκλήσεις –βασικότερη εκ των οποίων είναι η Τουρκία– αλλά και εν γένει τις κρίσεις που προκύπτουν την τρέχουσα εποχή της διεθνούς αβεβαιότητος.
Για τον λόγο αυτόν αποφασίστηκε η απόπειρα επανεμπλοκής των ΗΠΑ στο τριμερές σχήμα με τη μορφή του «3+1» που λειτούργησε τα παρελθόντα έτη. Το ζήτημα έθεσε και ο κ. Γεραπετρίτης στον Αμερικανό ομόλογό του, Μάρκο Ρούμπιο, στην Ουάσιγκτον με τον δεύτερο να έχει «καταρχήν θετική ανταπόκριση».
Επιπλέον, συμφωνήθηκε η ενεργοποίηση της Μόνιμης Γραμματείας της Τριμερούς η οποία έχει έδρα τη Λευκωσία (και για καιρό τελούσε εν υπνώσει ακολουθώντας το μοτίβο της Τριμερούς). Ακόμα, τα μέρη συνομολόγησαν σε μια μικρή Τριμερή Συνάντηση Κορυφής το επόμενο διάστημα αλλά και σε μηνιαίες συναντήσεις μεταξύ υπηρεσιακών παραγόντων των υπουργείων Εξωτερικών.
Ηλεκτρική διασύνδεση
Οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδος και Κύπρου αναφέρθηκαν στη σημασία της «διασυνδεσιμότητας» και της «συνδεσιμότητας» μεταξύ των τριών κρατών. Αυτή ήταν μια διακριτική αναφορά στον Great Sea Interconnector (GSI), το έργο ηλεκτρικής διασύνδεση Ελλάδος-Κύπρου που έχει «παγώσει» εξαιτίας της επιθετικής και παράνομης στάσης της Άγκυρας επί του πεδίου.
Κατόπιν ερωτήματος, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών διαβεβαίωσε ότι το έργο θα ολοκληρωθεί. «Είναι ένα πρόγραμμα κοινού ενδιαφέροντος της ΕΕ. Είναι ένα πρόγραμμα διασυνδεσιμότητας μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και τελικώς Ισραήλ. Θα γίνει και θα ολοκληρωθεί. Μεριμνούμε, έτσι ώστε να μην υπάρξει η οποιαδήποτε εμπλοκή στο έργο αυτό. Το πρόγραμμα θα συνεχιστεί με βάση τον προγραμματισμό» σημείωσε.
Όπως αναμενόταν, το ζήτημα του καλωδίου τέθηκε πίσω από τις κλειστές πόρτες της Τριμερούς. «Συζητήθηκαν όλα τα θέματα κοινής ανησυχίας και ενδιφέροντος» υπογράμμιζαν με έμφαση στο «Μανιφέστο» Ισραηλινοί αξιωματούχοι, τονίζοντας ότι υπάρχει μια ατζέντα «και συζητήθηκε το πως η εφαρμογή της θα επιφέρει ευρύτερη περιφερειακή σταθερότητα». Τα θέματα της ενέργειας-διασυνδεσιμότητας αλλά και το Συριακό ήταν μεταξύ αυτών.
IMEC
Από την πλευρά του, ο κ. Κόμπος αναφέρθηκε στον IMEC, τον οικονομικό διάδρομο (μεταφορών, ενέργειας, ψηφιακής συνδεσιμότητας κ.λπ.) που πρόκειται να συνδέσει Ινδία, Μέση Ανατολή και Ευρώπη και θα έχει μήκος 4.800 χιλιόμετρα. Η Αθήνα επιδιώκει να έχει κομβικό ρόλο στο έργο ως πύλη εισόδου στη γηραιά ήπειρο.
«Οι χώρες μας διαθέτουν αλληλένδετα στρατηγικά και γεωγραφικά πλεονεκτήματα, που μας θέτουν στην τροχιά της γεωοικονομικής εμβέλειας αυτού του σημαντικού έργου. Μαζί, αποτελούμε τον μεσογειακό συνδετικό κρίκο του διαδρόμου» τόνισε ο κύπριος ΥΠΕΞ τοποθετώντας και τη Μεγαλόνησο στο σχετικό κάδρο.
Οι αναφορές περί IMEC έρχονται σε μια περίοδο στην οποία κυκλοφόρησαν δημοσιεύματα που υποστήριζαν ότι ενδέχεται η Ελλάδα να εξαιρεθεί/αντικατασταθεί από τον ρόλο της στον διάδρομο. Υπό αυτό το πρίσμα, όπως είχε γράψει το «Μανιφέστο», ο κ. Γεραπετρίτης ανέλυσε εκτενώς τα σχέδια της Αθήνας για τον IMEC στον κ. Ρούμπιο, με τον επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας να εκφράζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο για την πορεία του έργου όσο και για τον ρόλο της Ελλάδος σε αυτόν.
Τουρκία
Εντύπωση προκάλεσε το γεγονός ότι μόνο ο Ισραηλινός υπουργός έκανε ρητή ονομαστική αναφορά στην Τουρκία· ο κ. Κόμπος τη «φωτογράφισε» δίχως να την κατονομάσει ενώ από ελληνικής πλευράς δεν ειπώθηκε τίποτα που να παραπέμπει ευθέως στην άλλη πλευρά του Αιγαίου.
Ειδικότερα, ο κ. Σαάρ αναφέρθηκε τρεις φορές στην Τουρκία: δύο φορές για να επιστήσει την προσοχή της ΕΕ για την πολιτική της Άγκυρας στη Συρία και εν γένει στη Μέση Ανατολή και μία για να καταδικάσει την τουρκική κατοχή της Μεγαλονήσου.
Ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών επισήμανε ότι συνδετικό κρίκο των συζητήσεων «αποτέλεσε η επιτακτική ανάγκη συντονισμού μας σε σχέση με τις αναθεωρητικές βλέψεις τρίτων δρώντων» και πως είναι κοινή θέση Αθήνας, Λευκωσίας και Τελ Αβίβ ότι «η εκμετάλλευση κενών ασφαλείας για προώθηση μονομερών ενεργειών και συμφερόντων τρίτων υπονομεύει την περιφερειακή ισορροπία και ασφάλεια».
Πριν αλλά και μετά την Τριμερή, πραγματοποιήθηκαν διμερείς συναντήσεις. Στη συνέχεια, ο κ. Κόμπος επισκέφθηκε τον νέο Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Τασούλα, για να του μεταφέρει τα συγχαρητήρια του Κύπριου Προέδρου, Νίκου Χριστοδουλίδη. Την ίδια ώρα, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης υποδέχθηκε τον υπουργό Εξωτερικών του Ισραήλ στο Μέγαρο Μαξίμου.
