Υπάλληλοι γραφείου, βοηθοί λογιστηρίου, αναλυτές δεδομένων, τηλεφωνητές, υπάλληλοι εξυπηρέτησης πελατών και κατώτεροι διευθυντές αποτελούν τα πρώτα επαγγέλματα που μπαίνουν στο στόχαστρο της τεχνητής νοημοσύνης.
Τα λογιστικά και τα νομικά επαγγέλματα πλήττονται επίσης έντονα, καθώς οι εταιρείες χρησιμοποιούν πλέον αυτοματοποιημένα συστήματα για ελέγχους, αναφορές και σύνταξη εγγράφων που παλαιότερα απαιτούσαν ανθρώπινη παρέμβαση. Η αυτοματοποίηση επεκτείνεται και στις τραπεζικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες, όπου η ανάλυση κινδύνου, η διαχείριση δεδομένων και η αξιολόγηση πελατών εκτελούνται ολοένα και περισσότερο από αλγορίθμους.
Η έρευνα που φανερώνει το μέλλον
Όλα αυτά καταδεικνύονται από έρευνα του Chartered Institute for Personnel and Development του Ηνωμένου Βασιλείου και αποκαλύπτει ότι μία στις τέσσερις μεγάλες εταιρείες αναμένει μείωση προσωπικού μέσα στο επόμενο διάστημα λόγω της αυξανόμενης χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης. Ο τομέας των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών φαίνεται να πλήττεται περισσότερο, με τέσσερις στους δέκα εργοδότες να προβλέπουν κατάργηση θέσεων, ενώ ακολουθεί ο κλάδος της πληροφορικής με ποσοστό 26%.
Οι νέοι εργαζόμενοι και όσοι βρίσκονται σε θέσεις πρώτης γραμμής, που λειτουργούν συχνά ως σχολείο για την επαγγελματική τους εξέλιξη, είναι οι πιο εκτεθειμένοι. Η εταιρεία RedCompass Labs, η οποία δραστηριοποιείται στις πληρωμές και αξιοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη, προειδοποιεί ότι πολλές επιχειρήσεις χρησιμοποιούν την τεχνολογία με στενό και αμυντικό τρόπο. Ο αντιπρόεδρος Στρατηγικής Τεχνητής Νοημοσύνης, Όλιβερ Σεν Κλερ-Στάναρντ, σημειώνει πως η μαζική αντικατάσταση ανθρώπινου δυναμικού δεν συνιστά καινοτομία, αλλά βραχυπρόθεσμη μείωση κόστους.
Όπως αναφέρει, οι εταιρείες αντί να επανασχεδιάσουν τον τρόπο εργασίας, περιορίζονται στο να «κόβουν» χαμηλόβαθμες θέσεις, αποδυναμώνοντας έτσι τη μελλοντική δεξαμενή ειδικών. Στον χώρο των επαγγελματικών υπηρεσιών αυτή η πρακτική θεωρείται επικίνδυνη, καθώς αφαιρεί τη δυνατότητα διαδοχής και εξέλιξης των νεότερων στελεχών. Η πιο βιώσιμη πορεία είναι η «υβριδική νοημοσύνη», δηλαδή η συνεργασία ανθρώπου και μηχανής, αναφέρει.
Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αναλάβει την επαναλαμβανόμενη ανάλυση δεδομένων, αφήνοντας στους ανθρώπους τη στρατηγική, την ερμηνεία και τη λήψη κρίσιμων αποφάσεων. Έτσι, οι εταιρείες μπορούν να αυξήσουν την παραγωγικότητά τους χωρίς να αποψιλώνουν το εργατικό τους δυναμικό. «Η πρόοδος ανήκει σε εκείνους που ενσωματώνουν την ανθρώπινη κρίση με την τεχνητή νοημοσύνη, όχι σε όσους επιδιώκουν απλώς μείωση κόστους», τονίζει χαρακτηριστικά.
Η τεχνητή νοημοσύνη προσθέτει στις επιχειρήσεις
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, ένας στους έξι εργοδότες δηλώνει ότι σκοπεύει να μειώσει προσωπικό τους επόμενους δώδεκα μήνες, αξιοποιώντας τα εργαλεία της τεχνητής νοημοσύνης. Από αυτούς, το ένα τέταρτο αναμένει περικοπές άνω του 10%. Οι ρόλοι που κινδυνεύουν περισσότερο είναι οι διοικητικοί, οι υπάλληλοι γραφείου, οι βοηθοί και οι χαμηλόβαθμοι διευθυντές, ενώ ακόμη και επαγγελματίες μεσαίου επιπέδου βλέπουν τη θέση τους να απειλείται από την αυτοματοποίηση.
Το CIPD προειδοποιεί ότι η υπουργός Οικονομικών Ρέιτσελ Ριβς πρέπει να αποφύγει πολιτικές που θα επιβαρύνουν περαιτέρω τις προσλήψεις, καθώς η αγορά ήδη δείχνει σημάδια επιβράδυνσης. Ο ανώτερος οικονομολόγος του Ινστιτούτου, Τζέιμς Κόκετ, σημειώνει ότι η απουσία στρατηγικού σχεδιασμού για το εργατικό δυναμικό εντείνει την ανασφάλεια. Όπως εξηγεί, απαιτείται πιο ισχυρή επένδυση στην εκπαίδευση και στις δεξιότητες, ώστε οι εργαζόμενοι να μπορούν είτε να συνεργάζονται με την τεχνητή νοημοσύνη είτε να μεταβαίνουν σε νέους τομείς. Χωρίς αυτήν τη μετάβαση, οι επιπτώσεις θα είναι βαθύτερες και μακροχρόνιες, ειδικά για τα νεότερα στρώματα της αγοράς.
Η τεχνητή νοημοσύνη και οι μισθοί
Παράλληλα, η έρευνα δείχνει ότι οι μισθολογικές αυξήσεις έχουν παγώσει. Οι περισσότερες επιχειρήσεις προβλέπουν μέση αύξηση βασικών αποδοχών περίπου 3%, ενώ η Τράπεζα της Αγγλίας ανεβάζει τις προσδοκίες στο 3,7%. Οι ειδικοί ωστόσο εκτιμούν ότι η επιβράδυνση των προσλήψεων και η ανασφάλεια λόγω των τεχνολογικών αλλαγών θα επηρεάσουν αρνητικά το εισόδημα των εργαζομένων.
Αν και η Τράπεζα διατήρησε τα επιτόκια στο 4% και αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο μείωσης τον Δεκέμβριο, παρακολουθεί στενά την αύξηση των μισθών ως πιθανό παράγοντα αναθέρμανσης του πληθωρισμού. Έγκυροι οικονομολόγοι σε Ελλάδα και Ευρώπη αναφέρουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι προσωρινή τάση αλλά μια βαθιά τεχνολογική αλλαγή που θα καθορίσει το μέλλον της εργασίας. Η πρόκληση για κυβερνήσεις και επιχειρήσεις είναι να επιλέξουν αν θα τη χρησιμοποιήσουν ως εργαλείο αναβάθμισης ή ως αφορμή για περικοπές.
Αν επικρατήσει η δεύτερη λογική, χιλιάδες εργαζόμενοι σε διοικητικές, αναλυτικές και υποστηρικτικές θέσεις θα δουν τα επαγγέλματά τους να καταργούνται, αφήνοντας πίσω ένα τοπίο με λιγότερες ευκαιρίες και περισσότερη αβεβαιότητα. Αν όμως υιοθετηθεί η προσέγγιση της «υβριδικής νοημοσύνης», τότε η συνεργασία ανθρώπου και μηχανής μπορεί να ανοίξει έναν νέο, πιο ισορροπημένο δρόμο προς το μέλλον της εργασίας, αναφέρουν οι επιστήμονες.
