Με καθυστέρηση σχεδόν 80 ετών, αλλά με σαφήνεια και επίγνωση, η Γερμανική Εταιρεία Οδοντιατρικής, Στοματικής και Ορθοδοντικής Ιατρικής (DGZMK) προχώρησε για πρώτη φορά σε δημόσια παραδοχή της εμπλοκής των οδοντιάτρων στα εγκλήματα του ναζιστικού καθεστώτος.
Σε τελετή μνήμης που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Humboldt του Βερολίνου, η ένωση αποκάλυψε τον ρόλο του επαγγέλματος στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, από σαδιστικές εξαγωγές δοντιών χωρίς αναισθησία και ανθρώπινα πειράματα, μέχρι αναγκαστικές στειρώσεις και δολοφονίες κρατουμένων.
Ο πρόεδρος της DGZMK, Μάρτιν Χέντγκες, δήλωσε πως «έχουμε την ευθύνη να μαθαίνουμε από την Ιστορία και να παίρνουμε σαφή θέση απέναντι σε κάθε μορφή αντισημιτισμού, αποκλεισμού και περιφρόνησης προς την ανθρώπινη ζωή».
«Ο χρυσός των νεκρών» και η συστηματική συνεργασία
Σύμφωνα με ιστορικές έρευνες των τελευταίων ετών, οι οδοντίατροι της ναζιστικής Γερμανίας είχαν στενή συνεργασία με το καθεστώς, εφαρμόζοντας απάνθρωπες πρακτικές σε στρατόπεδα όπως το Άουσβιτς και το Νταχάου.
Η αφαίρεση χρυσών στεφάνων και σφραγισμάτων από τα πτώματα κρατουμένων αποτελούσε συστηματική πρακτική. Ο χρυσός επαναχρησιμοποιούνταν σε Γερμανούς ασθενείς ή έλιωνε για να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο, μια μέθοδος που είχε υιοθετήσει ακόμη και ο προσωπικός οδοντίατρος του Χίτλερ.
Ο καθηγητής Ντόμινικ Γκρος, διευθυντής του Ινστιτούτου Ιστορίας και Ηθικής της Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Άαχεν, παρουσίασε συγκλονιστικά στοιχεία: πάνω από το 60% των καθηγητών και λέκτορων οδοντιατρικής στο Τρίτο Ράιχ ήταν μέλη του ναζιστικού κόμματος, όπως και οι οκτώ από τους εννέα προέδρους της DGZMK. Συνολικά, το 55% των οδοντιάτρων ήταν μέλη του κόμματος, ποσοστό υψηλότερο ακόμη και από εκείνο των γιατρών ή των εκπαιδευτικών.
Περισσότεροι από 300 οδοντίατροι υπηρέτησαν στα Waffen-SS, ενώ τουλάχιστον 100 συμμετείχαν άμεσα σε κλοπές χρυσού, θανατηφόρες επιλογές και βασανισμούς κρατουμένων.
Πειράματα, στειρώσεις και φρίκη χωρίς αναισθησία
Οδοντίατροι ήταν παρόντες στις ράμπες των στρατοπέδων, επιλέγοντας ποιοι νεοεισερχόμενοι θα οδηγούνταν στους θαλάμους αερίων και ποιοι θα εργάζονταν στα καταναγκαστικά έργα.
Ο Γκέοργκ Κόλντεβεϊ πραγματοποιούσε εξαγωγές δοντιών χωρίς αναισθησία, αφαιρώντας χρυσά σφραγίσματα από ζωντανούς και νεκρούς, ενώ ο Βίλι Γιέγκερ, με φιλοδοξία να γίνει χειρουργός, ακρωτηρίαζε κρατουμένους πριν τους σκοτώσει με θανατηφόρες ενέσεις.
Ο Γκρος αποκάλυψε επίσης πως οδοντίατροι και γναθοχειρουργοί επέβαλλαν αναγκαστικές στειρώσεις σε ασθενείς με σχιστίες ουρανίσκου ή χειλέων.
Μετά τον πόλεμο, η σιωπή
Μετά το 1945, 15 οδοντίατροι καταδικάστηκαν σε θάνατο για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Η συντριπτική πλειονότητα όμως δεν τιμωρήθηκε ποτέ και συνέχισε να ασκεί το επάγγελμα κανονικά στη μεταπολεμική Γερμανία.
Η έρευνα που αποκάλυψε τα στοιχεία ολοκληρώθηκε το 2019, αλλά η τελετή μνήμης έγινε φέτος λόγω καθυστερήσεων που προκάλεσε η πανδημία.
Επιπλέον, τεκμηριώθηκε ότι εκατοντάδες Εβραίοι οδοντίατροι διώχθηκαν τα δύο τρίτα κατέφυγαν στο εξωτερικό, κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Παλαιστίνη και τη Βρετανία.
Η Γερμανική Ιατρική Ένωση είχε ζητήσει επισήμως συγγνώμη το 2012 για τη συμμετοχή των γιατρών στο Ολοκαύτωμα. Δώδεκα χρόνια αργότερα, οι οδοντίατροι κάνουν το ίδιο βήμα, αναγνωρίζοντας τον σκοτεινό ρόλο του κλάδου τους και επιχειρώντας, έστω καθυστερημένα, μια ηθική αποκατάσταση της Ιστορίας.
