Η Ευρωπαϊκή Ημέρα υπέρ της μνήμης των θυμάτων του Σταλινισμού και του Ναζισμού, γνωστή και ως Διεθνής Ημέρα της Μαύρης Πόρπης, τιμάται κάθε χρόνο στις 23 Αυγούστου. Θεσπίστηκε από τη Διακήρυξη της Πράγας για την Ευρωπαϊκή Συνείδηση και τον Κομμουνισμό στις 3 Ιουνίου 2008 που υπογράφηκε από τον Βάτσλαβ Χάβελ και μέλη της Ευρωπαϊκής Βουλής.
Σαν σήμερα, 23 Αυγούστου 1939, ήταν η ημέρα της υπογραφής της συμφωνίας μεταξύ της Σοβιετικής Ένωσης και της ναζιστικής Γερμανίας. Ο όρος Γερμανοσοβιετικό Σύμφωνο μη Επίθεσης ή Σύμφωνο Μολότωφ-Ρίμπεντροπ (επίσημα: Γερμανοσοβιετική Συνθήκη) χαρακτηρίζει το σύμφωνο μη επίθεσης που υπέγραψαν στις 23 Αυγούστου 1939 στη Μόσχα ο υπουργός Εξωτερικών της ναζιστικής Γερμανίας Γιοάχιμ φον Ρίμπεντροπ και ο υπουργός Εξωτερικών της Σοβιετικής Ένωσης, Βιατσεσλάβ Μιχάιλοβιτς. Τη συνθήκη αυτήν επικύρωσε το Ανώτατο Σοβιέτ, οκτώ ημέρες μετά, στις 31 Αυγούστου.
Σκοπός της εορτής είναι η απότιση φόρου τιμής στους νεκρούς των μαζικών εκτοπίσεων και δολοφονιών του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και η επικράτηση της ειρήνης και της ευστάθειας στην Ευρώπη του σήμερα. Η Ημέρα αυτή τιμάται εκτός της Ευρώπης και στον Καναδά.
Το ιστορικό
Τη δεκαετία του 1980 πραγματοποιήθηκαν ογκώδεις διαδηλώσεις σε δυτικά κράτη, όπου οι πολίτες διαμαρτύρονταν για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Σοβιετική Ένωση. Στις 23 Αυγούστου 1986, την ημέρα της Μαύρης Πόρπης, έγιναν διαδηλώσεις σε 21 πόλεις δυτικών χωρών, μεταξύ των οποίων στη Νέα Υόρκη, Οτάβα, Λονδίνο, Στοκχόλμη, Σιάτλ, Λος Άντζελες, Περθ, Ουάσιγκτον.
Το 1989 δύο εκατομμύρια διαδηλωτές στη Βαλτική πιάστηκαν χέρι χέρι και σχημάτισαν ανθρώπινη αλυσίδα, ενώ κρατούσαν αναμμένα κεράκια, εθνικές σημαίες της προπολεμικής εποχής και μαύρη πόρπη για τη μνήμη των θυμάτων του σοβιετικού κομμουνιστικού τρομοκρατικού καθεστώτος.
Επίσημη διεθνής αναγνώριση της 23ης Αυγούστου μετά το 2008
Τον Απρίλιο του 2008 –και υπό την προεδρία της Σλοβενίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης– διοργανώθηκε η ευρωπαϊκή δημόσια ακρόαση για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν από ολοκληρωτικά καθεστώτα, με σκοπό τον εντοπισμό και τη διαλεύκανσή τους.
Στις 3 Ιουνίου 2008, με τη Διακήρυξη της Πράγας σχετικά με την ευρωπαϊκή συνείδηση και τον κομμουνισμό, η οποία συνόψιζε όσα ειπώθηκαν στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο που διεξήχθη στη Βουλή της Τσεχίας από τις 2 ως τις 3 Ιουνίου 2008, υπογράφηκε από τον Βάτσλαβ Χάβελ και άλλους Ευρωπαίους πολιτικούς, ορίστηκε η 23η Αυγούστου Ημέρα Μνήμης ενάντια του ολοκληρωτισμού.
Στις 23 Σεπτεμβρίου 2008, 409 μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου υπέγραψαν τη Διακήρυξη θεσπίζοντας την 23η Αυγούστου Ημέρα Μνήμης των θυμάτων του Σταλινισμού και του Ναζισμού.
