Του Στράτου Γεραγώτη
Όλα φαίνονταν να αναγγέλλουν την ηχηρή αποτυχία του G7 στο Biarritz ή τουλάχιστον την επανάληψη μιας ατυχούς διάσκεψης όπως της προηγούμενης διάσκεψης κορυφής που διεξήχθη στον Καναδά, όταν ο Donald Trump αρνήθηκε να υπογράψει την τελική δήλωση . Μια δεύτερη αποτυχία στη σειρά θα είχε καταστροφικές συνέπειες, ιδιαίτερα για τις ευρωαμερικανικές σχέσεις, ίσως και για την παγκόσμια ειρήνη.
Αντίθετα, είδαμε ένα καταπληκτικό ρεσιτάλ γαλλικής διπλωματίας . Ο γάλλος πρόεδρος Emmanuel Macron χρησιμοποίησε όλες τις διπλωματικές του ικανότητες για να αποπλανήσει τον Πρόεδρο Tramp , καταφέρνοντας να αποσπάσει εάν όχι την απόλυτη αποδοχή , τουλάχιστον τη συναίνεσή του.
Η κακή στιγμή και η κακή διάθεση των πρωταγωνιστών
Αυτή η σύνοδος κορυφής πραγματοποιήθηκε σε λάθος στιγμή. Μεταξύ των πρωταγωνιστών της, η καγκελάριος Angela Merkel βρίσκεται στην έξοδο , ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Donald Tusk έχει φτάσει στο τέλος της θητείας του. Ο ιταλός πρωθυπουργός, Giuseppe Conte, μόλις είχε παραιτηθεί. Ο Βρετανός Πρωθυπουργός Boris Johnson σκέπτεται μόνο το Brexit , ελπίζοντας σε κάποια έκπτωση η λύση.
Ο Tramp , λίγο πριν πάρει το αεροπλάνο για την Γαλλία, είχε χαρακτηρίσει αυτές τις συναντήσεις ως χάσιμο χρόνου, διαμαρτυρόμενος για την μη συμμέτοχη του Vladimir Putin: ο μόνος Ευρωπαίος που φαίνεται να τον ενδιαφέρει πραγματικά. Τέλος, οι πυρκαγιές του Αμαζονίου συνέβαλαν στη διακοπή της ατζέντας της Διάσκεψης Κορυφής, τουλάχιστον σε περιβαλλοντικά ζητήματα, εκθέτοντας τις αποκλίσεις μεταξύ των κυβερνήσεων και την αδυναμία να ενεργήσουν αποτελεσματικά.
Ωστόσο, o Macron δεν πτοήθηκε και οδήγησε με θάρρος, και σπουδαία διπλωματική ικανότητα και με αρκετή (αλλά απαραίτητη) δόση κυνισμού, αυτή τη συνάντηση προς μια επιτυχία εντελώς απροσδόκητη.
Μία επιτυχία που ίσως σύντομα αποδειχτεί στάχτη
Τις επόμενες εβδομάδες αυτή η επιτυχία του G7 ίσως αποδειχτεί πρόσκαιρη εάν όχι φρούδα, όταν το βάρος των εσωτερικών και των διεθνών προβλημάτων θα κάνει πολύ δύσκολη την υλοποίηση των καλών προθέσεων. Ωστόσο, ο Macron εξακολουθεί να εδραιώνεται ως ο νέος ηγέτης της ευρωπαϊκής διεθνούς πολιτικής, καθώς και ο στρατηγικός παίχτης για μεγαλύτερη δέσμευση και επιρροή στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή καθιστώντας τον αντιπρόσωπο της εναπομένουσας δυτικής πολυμέρειας.
Όλα αυτά επετεύχθησαν με ελάχιστα αμφιλεγόμενα μέσα. Η κεντρική στρατηγική αυτής της συνόδου κορυφής των G7 ήταν οι πολλές διμερείς συναντήσεις, ιδίως εκείνες που όλοι οι ηγέτες είχαν με τον Trump: δείχνοντας παράλληλα σεβασμό στο πολυμερές πνεύμα. Στο τέλος, όπως αναμενόταν, ο Macron δεν επιχείρησε καν να καταλήξει σε κοινή τελική δήλωση, αποφεύγοντας συνεπώς τη συνετή επανάληψη της καναδικής χρεοκοπίας.
Αντ ‘αυτού, ολοκλήρωσε το έργο με μια έκπληξη συνέντευξη Τύπου, αρκετά ασυνήθιστο για αυτές τις περιπτώσεις: ένα ντουέτο μεταξύ Macron και Trump, για να υπογραμμίσει ποιοι ήταν οι πραγματικοί πρωταγωνιστές της Διάσκεψης Κορυφής (επίσης και για να ανακοινώσει την επικείμενη Διάσκεψη Κορυφής στις ΗΠΑ, κοντά στις Αμερικανικές προεδρικές εκλογές: ίσως ένας από τους λόγους για τους οποίους ο Trump φαίνεται να πήγε στη G7).
Τα προσωπικά συμπεράσματα του Προέδρου Macron
Ο Macron έδωσε μια λίστα με λίγα σημεία, ανακοινώνοντας ότι αυτά ήταν τα προσωπικά του συμπεράσματα, χωρίς να λάβει αντιρρήσεις από τους συμμετέχοντες .
Αυτά τα πολύ γενικά συμπεράσματα της συνόδου κορυφής του Biarritz αφορούν το διεθνές εμπόριο με μεγαλύτερη έμφαση στην πνευματική ιδιοκτησία και την πιθανή μεταρρύθμιση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, το Ιράν και την Ουκρανία, την διπλωματική αναβίωση της ομάδας Normandy (Γαλλία, Γερμανία, Ουκρανία και Ρωσία), τη Λιβύη και το Χονγκ Κονγκ. Στο περιθώριο της διάσκεψης ο Macron ανήγγειλε επίσης 20 εκατομμύρια δολάρια για την ενίσχυση των πυρκαγιών στον Αμαζόνιο και μια συμφωνία κατ ‘αρχήν με τον Trump για την ανάγκη βελτίωσης της φορολόγησης των μεγάλων εταιρειών, η οποία θα έπρεπε από την άλλη , να ακυρώσει την απειλή του προέδρου των ΗΠΑ να επιβάλει βαριά φορολογία στα Γαλλικά κρασιά.
Αλλά σίγουρα η πιο σημαντική επιτυχία του Macron, ήταν , η αιφνιδιαστική πρόσκληση του Ιρανού υπουργού Εξωτερικών Javad Zarif στο Biarritz , κίνηση η οποία είχε ως αποτέλεσμα την ανακοίνωση Trump, ότι ίσως ακόμη και τις προσεχείς εβδομάδες να δεχτεί μια συνάντηση με τον Πρόεδρο του Ιράν Χασάν Ροχάνι (ο οποίος με τη σειρά του δήλωσε αμέσως ότι ήταν διαθέσιμος).
Αυτό σε καμία περίπτωση δεν προεξοφλεί συμφωνία με το Ιράν , ίσως όχι και μιας πραγματικής διαπραγμάτευσης, ωστόσο είναι οριακά καλύτερη από τους ανέμους του πολέμου που φυσούν αυτές τις μέρες στη Μέση Ανατολή και στον Κόλπο και, αν είμαστε τυχεροί, θα μπορούσε να είναι η προϋπόθεση για μια θετική στροφή.
Με άλλα λόγια, αυτή η G7 του Biarritz, ήταν μια διερευνητική συνάντηση, η επιτυχία ή η αποτυχία της οποίας θα φανεί μόνο τους επόμενους μήνες. Δεν ήταν αποτυχία όπως διαφαινόταν ότι θα ήταν , επιδεινώνοντας περαιτέρω τις παγκόσμιες προοπτικές.
Το πιο σημαντικό αποτέλεσμα της διάσκεψης αυτής θα μπορούσε να είναι στην Ευρώπη, επειδή ο Macron, και μαζί του και η Γαλλία, απέδειξε και πάλι την ικανότητά της να αναγεννηθεί από τις στάχτες και να γοητεύσει τον υπόλοιπο κόσμο. Ο γάλλος πρόεδρος μας έδωσε ένα σπουδαίο μάθημα ύφους , καταφέρνοντας να διαχειριστεί ακόμη και τους πιο σκληρούς πρωταθλητές της λαϊκιστικής νεο-κυριαρχίας με κομψότητα.
Έτσι, ο Macron τοποθέτησε την Γαλλία στο τιμόνι της εξωτερικής πολιτικής της Ευρώπης. Ίσως οι αντίπαλοί του, τόσο οι Γάλλοι στο εσωτερικό , όσο και οι Ευρωπαίοι όπως οι Orban, Johnson ή Salvini, τελικά να μπορέσουν να μπλοκάρουν τις φιλοδοξίες και την πολιτική του. Αλλά θα ήταν κρίμα, διότι, παρ’ όλα τα ελαττώματά του, σε αυτόν τον τομέα της διπλωματικής ερήμου και ολέθριας ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής , εξακολουθεί να φαίνεται μια από τις λίγες ελπίδες που απομένουν.
Ο Στράτος Γεραγώτης είναι τ. καθηγητής ευρωπαϊκής πολιτικής του Παν/μιου της Παβία της Ιταλίας
