Επίσημη έκκληση προς τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. να μειώσουν την κατανάλωση νερού κατά τουλάχιστον 10% έως το 2030 αναμένεται να απευθύνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σύμφωνα με έγγραφο που διέρρευσε στους Financial Times.
Πρόκειται για την πρώτη φορά που τίθεται πανευρωπαϊκός στόχος υδατικής αποδοτικότητας, σε μια ένδειξη της αυξανόμενης ανησυχίας για τη ραγδαία εξάντληση των υπόγειων υδάτινων αποθεμάτων.
Αν και ο στόχος δεν θα είναι δεσμευτικός, η Κομισιόν θα καλέσει τα κράτη να θεσπίσουν εθνικούς στόχους και να ενισχύσουν τις επενδύσεις σε υποδομές και τεχνολογίες παρακολούθησης της κατανάλωσης. Σήμερα, η έλλειψη αξιόπιστων δεδομένων στον υδάτινο τομέα εμποδίζει τον αποτελεσματικό σχεδιασμό και την εφαρμογή πολιτικών εξοικονόμησης.
Η επίτροπος Περιβάλλοντος της Ε.Ε., Τζέσικα Ρόσβαλ, σημείωσε χαρακτηριστικά: «Πρέπει να σκεφτούμε πώς χρησιμοποιούμε το νερό – ακόμη και όταν κάνουμε ντους».
Αυξημένος κίνδυνος λειψυδρίας στην Αθήνα
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στα ευρωπαϊκά υδάτινα αποθέματα είναι ήδη εμφανείς. Ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, Χάρης Σαχίνης, έχει προειδοποιήσει ότι, εφόσον συνεχιστούν οι σημερινές υδρολογικές συνθήκες, η Αθήνα κινδυνεύει να βρεθεί αντιμέτωπη με σοβαρή λειψυδρία εντός των επόμενων δύο ετών.
Ακόμη πιο δραματική είναι η κατάσταση στην Κύπρο, η οποία διανύει την τρίτη συνεχόμενη περίοδο ξηρασίας. Σύμφωνα με την υπουργό Γεωργίας Μαρία Παναγιώτου, το 2025 καταγράφεται ως η όγδοη χειρότερη χρονιά των τελευταίων 50 ετών όσον αφορά τα υδατικά αποθέματα.
Στην Ιταλία και την Ισπανία, τα θερινά περιοριστικά μέτρα – όπως η απαγόρευση γεμίσματος πισινών ή η χρήση νερού για πότισμα – έχουν καταστεί πλέον κανονικότητα.
Αναγκαία η αναβάθμιση των υποδομών
Το υπό διαμόρφωση σχέδιο της Επιτροπής επισημαίνει την ανάγκη για μαζικές επενδύσεις σε υποδομές ύδρευσης. Σε πολλές χώρες, οι διαρροές στα δίκτυα προκαλούν τεράστιες απώλειες νερού. Ενδεικτικά, στη Βουλγαρία εκτιμάται ότι χάνεται περίπου το 60% του νερού πριν καν φτάσει στον τελικό καταναλωτή.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι απαιτούνται 23 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως για την αναβάθμιση των υποδομών, ενώ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων προτίθεται να διαθέσει χρηματοδοτικά εργαλεία ύψους 15 δισ. ευρώ για την περίοδο 2025–2027.
Μόλις 2,4% του νερού ανακυκλώνεται στην Ε.Ε. – Στόχος η ενίσχυση της επαναχρησιμοποίησης
Ένα ακόμα ανησυχητικό στοιχείο αφορά τον χαμηλό βαθμό ανακύκλωσης νερού: μόλις το 2,4% των υδάτων επαναχρησιμοποιούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το σχέδιο στοχεύει στην αύξηση του ποσοστού αυτού, προωθώντας την εφαρμογή τεχνολογιών επαναχρησιμοποίησης κυρίως σε βιομηχανίες και γεωργικές δραστηριότητες.
Εντάσεις και κοινωνικές αντιδράσεις για τη διαχείριση των πόρων
Η συζήτηση γύρω από τη χρήση του νερού λαμβάνει όλο και περισσότερο πολιτικό χαρακτήρα. Στη Γαλλία και την Ισπανία έχουν καταγραφεί κοινωνικές εντάσεις λόγω της κατασκευής μεγάλων φραγμάτων και της αντιπαράθεσης μεταξύ αγροτών και περιβαλλοντικών οργανώσεων.
Η Επιτροπή προειδοποιεί ότι η αυξανόμενη πίεση στους υδάτινους πόρους ενδέχεται να οδηγήσει ακόμη και σε διασυνοριακές συγκρούσεις. «Το νερό δεν γνωρίζει σύνορα», αναφέρει χαρακτηριστικά το έγγραφο.
Το τελικό σχέδιο αναμένεται τον Ιούνιο
Το επίσημο κείμενο του σχεδίου αναμένεται να παρουσιαστεί τον Ιούνιο και ενδέχεται να υποστεί αλλαγές έως την τελική δημοσίευση. Ωστόσο, ήδη προκαλεί έντονες συζητήσεις μεταξύ των κρατών-μελών, των περιβαλλοντικών οργανώσεων και των αγροτικών ενώσεων.
