Σαν σήμερα, 15 Νοεμβρίου 2017, η Μάνδρα Αττικής ξημερώνει μέσα στη μεγαλύτερη πλημμύρα των τελευταίων δεκαετιών. Σε μόλις τριάντα λεπτά, δύο μπαζωμένα ρέματα, της Αγίας Αικατερίνης και των Σουρών, μετατρέπονται σε ανεξέλεγκτους χειμάρρους που παρασέρνουν αυτοκίνητα, επιχειρήσεις, σπίτια, ανθρώπους. Το νερό φτάνει έως και τέσσερα μέτρα ύψος, η λάσπη σκεπάζει ολόκληρους δρόμους και η περιοχή γράφει μια από τις πιο σκοτεινές σελίδες της σύγχρονης ιστορίας της: 23 νεκροί, δεκάδες τραυματίες και μια πόλη γονατισμένη.
Εκείνη την ημέρα το καιρικό φαινόμενο «Ευριδίκη» είχε ήδη αποδείξει την έντασή του, όμως η Μάνδρα τιμωρήθηκε πολλαπλά. Η βροχόπτωση των 150-200 χιλιοστών έπεσε απότομα, πάνω σε μια λεκάνη απορροής μικρή και απότομη. Ενώ το νερό κατέβηκε με ορμή που ξεπέρασε τα 200 κυβικά μέτρα το δευτερόλεπτο, μία παροχή αδιανόητη για αστική περιοχή.
Μέσα σε λίγα λεπτά οι δρόμοι έγιναν κανάλια, οι επιχειρήσεις πλημμύρισαν, οι άνθρωποι εγκλωβίστηκαν στα αυτοκίνητά τους ή μέσα στα σπίτια τους χωρίς καμία δυνατότητα διαφυγής.
Αλλά η φύση δεν ήταν η μόνη υπεύθυνη, οι μελέτες που υπήρχαν επί χρόνια προειδοποιούσαν για τον κίνδυνο, και αυτό γιατί τα ρέματα είχαν μπαζωθεί, οι αυθαίρετες κατασκευές είχαν κλείσει τη φυσική τους κοίτη, οι αποθήκες και τα εργοστάσια βρίσκονταν μέσα στη γραμμή ροής. Ακόμα χειρότερα, τα αντιπλημμυρικά έργα δεν είχαν ολοκληρωθεί και πολλά δεν είχαν καν ξεκινήσει. Η Μάνδρα βρέθηκε ουσιαστικά ανυπεράσπιστη την κρίσιμη στιγμή.
Το πολιτικό περιβάλλον της εποχής δεν μπορεί να αγνοηθεί. Το 2017, κυβέρνηση ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ, με τον Αλέξη Τσίπρα στο τιμόνι. Η τότε διοίκηση δέχτηκε κριτική για καθυστερήσεις, για έργα που έμειναν στα χαρτιά και για την απουσία σοβαρού σχεδίου πρόληψης. Όταν η καταστροφή έφτασε, η κρατική μηχανή λειτούργησε κυρίως αντιδραστικά, όχι προνοητικά. Με αποτέλεσμα, μια περιοχή που είχε προειδοποιήσει με όλους τους τρόπους ότι είναι εκτεθειμένη, να πληρώσει το τίμημα με ανθρώπινες ζωές.
Χρόνια μετά, το 2024, ήρθε η δικαστική απόφαση, αλλά οι καταδίκες ήταν μόνο για πρόκληση πλημμύρας από αμέλεια, ενώ η υπόθεση της ανθρωποκτονίας από αμέλεια παραπέμφθηκε εκ νέου στο Εφετείο μετά από αναίρεση του Αρείου Πάγου. Για τις οικογένειες των θυμάτων, η δικαστική εξέλιξη παραμένει ανοιχτή πληγή, ως ένα ζήτημα δικαιοσύνης που δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.
Σαν σήμερα, λοιπόν δεν θυμόμαστε απλώς μια τραγωδία, θυμόμαστε ένα καμπανάκι που χτύπησε με οδυνηρό τρόπο. Για να μην ξαναζήσουμε μια Μάνδρα, χρειάζεται πολιτεία που λειτουργεί πριν, όχι μετά. Και αυτό είναι το πραγματικό στοίχημα κάθε σύγχρονης κυβέρνησης που θέλει να προστατεύει τους ανθρώπους της.
