Η απειλή της λειψυδρίας δεν είναι πια μελλοντικό σενάριο αλλά παρούσα πρόκληση για την Ελλάδα, η οποία κατατάσσεται στην 19η θέση διεθνώς όσον αφορά τον κίνδυνο ανεπάρκειας υδάτινων πόρων. Τα ευρήματα αυτά προέρχονται από το World Resources Institute και από αναλυτική μελέτη της Deloitte που διενεργήθηκε για λογαριασμό της ελληνικής κυβέρνησης.
Η εικόνα είναι ανησυχητική καθώς η χώρα μας αντιμετωπίζει επιδείνωση τόσο στην προσφορά όσο και στη ζήτηση του νερού, εξαιτίας της μείωσης των βροχοπτώσεων, της αυξημένης κατανάλωσης για οικιακές και αγροτικές χρήσεις, αλλά και της σημαντικής απώλειας νερού από παρωχημένα δίκτυα διανομής.
Εκρηκτική αύξηση στην κατανάλωση ύδρευσης
Σύμφωνα με την έκθεση, οι ανάγκες για νερό ύδρευσης στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 139% την περίοδο 2001-2022. Η εκτίναξη αυτή αποδίδεται κυρίως στην ραγδαία τουριστική ανάπτυξη και στην άνοδο της κατά κεφαλήν κατανάλωσης, ιδιαίτερα σε τουριστικές περιοχές όπως οι Κυκλάδες, όπου η ζήτηση κορυφώνεται τους θερινούς μήνες, ενώ η διαθεσιμότητα του νερού παραμένει χαμηλή. Οι τεράστιες απώλειες από τα δίκτυα ύδρευσης –που φτάνουν το 50%– επιδεινώνουν περαιτέρω το πρόβλημα.
Υπερβολική κατανάλωση νερού στη γεωργία
Η Ελλάδα καταναλώνει τον μεγαλύτερο όγκο νερού ανά εκτάριο αρδευόμενης γης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ξεπερνώντας ακόμη και άλλες μεσογειακές χώρες με παρόμοιες κλιματολογικές συνθήκες. Παρά τη μείωση στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις, η κατανάλωση νερού για άρδευση παραμένει υψηλή λόγω της ανόδου της θερμοκρασίας, των διψασμένων καλλιεργειών, της παλαιότητας των αρδευτικών δικτύων και των πολιτικών ενίσχυσης που μπορεί να ενθαρρύνουν την επέκταση των αρδευόμενων εκτάσεων.
Μείωση επιφανειακών πόρων – αύξηση γεωτρήσεων και υφαλμύριση
Η υπερεξάρτηση από τα υπόγεια ύδατα προκαλεί μακροχρόνιες επιπτώσεις. Από το 2000 έως το 2022, η άντληση υπόγειων νερών αυξήθηκε κατά 80%, ενώ η χρήση επιφανειακών υδάτων μειώθηκε κατά 40%. Η συνεχής χρήση γεωτρήσεων οδηγεί σε μείωση των υπόγειων αποθεμάτων και σε φαινόμενα υφαλμύρισης, ιδιαίτερα στις παράκτιες περιοχές.
Ανησυχητική είναι επίσης η κατάσταση στα φράγματα της ΔΕΗ, τα οποία διατηρούν ιστορικά χαμηλά αποθέματα νερού, παρά τις πρόσφατες αυξημένες βροχοπτώσεις. Δεδομένου ότι αυτά τα αποθέματα χρησιμοποιούνται για άρδευση, ύδρευση και παραγωγή ενέργειας, η μείωσή τους μπορεί να έχει αλυσιδωτές συνέπειες όχι μόνο στην επάρκεια νερού αλλά και στο ενεργειακό κόστος.
