Με μερικές δεκάδες ψήφους διαφορά και 13 αποχές υπερψηφίστηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μια από τις πλέον αμφιλεγόμενες νομοθετικές προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την «αποκατάσταση της φύσης». Η ψηφοφορία εξελίχθηκε σε σύγκρουση των Πράσινων, της Αριστεράς και των Σοσιαλιστών με το Λαϊκό Κόμμα και τους Φιλελεύθερους. Ωστόσο, η εικόνα δεν είναι αυτή που φαίνεται μια και η πράσινη συμφωνία περισσότερο αφορά τις ιδεοληπτικές εμμονές της Αριστεράς παρά την προστασία του περιβάλλοντος.
Προφανώς η βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος αποτελεί πρώτιστο καθήκον των κυβερνήσεων και η Ευρώπη σ’ αυτόν τον τομέα έχει υψηλά στάνταρ. Ωστόσο, το αυτονόητο οφείλει να λαμβάνει υπ’ όψιν και την πραγματικότητα, ειδικά μετά τη μετα-covid περίοδο που διανύει η Ευρώπη, και μάλλον στις Βρυξέλλες φαίνεται να μην αντιλαμβάνονται. Το γεγονός ότι στη νομοθετική πρόταση είχαν εναντιωθεί οι αγρότες και οι ψαράδες, ενώ υπέρ είχαν ταχθεί μεγάλες πολυεθνικές όπως η Nestlé, Coca-Cola και Unilever καθώς και η γνωστή ακτιβίστρια Γκρέτα Τούνμπεργκ, δείχνει ότι κάθε άλλο παρά αθώος είναι ο νόμος που υποτίθεται προστατεύει το περιβάλλον.
Δαπανηρές επιλογές
Επί της ουσίας, η ευρωπαϊκή περιβαλλοντική πολιτική δεν έχει να κάνει με το περιβάλλον, αλλά με δαπανηρές βιομηχανικές επιλογές. Για παράδειγμα, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα αποδεικνύουν ότι, κάθε φορά που ευνοείται μια νέα τεχνολογία, εγκαταλείπονται χρήσιμα εργαλεία για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Ανεξάρτητα από το πόσο οριοθετημένη φαίνεται η πορεία, η τεχνολογική εξέλιξη ακολουθεί συχνά δαιδαλώδη μονοπάτια, έτσι ώστε αυτό που φαινόταν άχρηστο χθες μπορεί ξαφνικά να γίνει απαραίτητο αύριο.
Αυτή η αλλαγή προοπτικής συνεπάγεται τη μετατόπιση του ενδιαφέροντος από τον γνήσιο περιβαλλοντικό στόχο (μείωση των εκπομπών) και τη διοχέτευση των ανθρώπινων, οικονομικών και πολιτικών πόρων σε άλλους σκοπούς (πχ προώθηση συγκεκριμένων τεχνολογιών). Αυτό δεν έχει μόνο περιβαλλοντικές επιπτώσεις –καθώς μπορεί να συνεπάγεται την εγκατάλειψη δυνητικά χρήσιμων τεχνολογιών– αλλά και οικονομικές και κοινωνικές, καθώς συνεπάγεται αναπόφευκτα την επιλογή «κερδισμένων» και «χαμένων» βιομηχανιών με βάση, σε γενικές γραμμές, πολιτικά κριτήρια.
Η αμφισβήτηση αυτής της προσέγγισης, σε αντίθεση με ό,τι δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής Φρανς Τίμερμανς, υπέρμαχος της πρότασης, σε συνέντευξή του στη «Repubblica», δεν συνεπάγεται ότι το Λαϊκό Κόμμα που την καταψήφισε ήταν αντίθετο με το περιβάλλον. Η αλήθεια είναι ότι το Λαϊκό Κόμμα δεν υποκρίνεται όπως η Αριστερά και οι Πράσινοι για το περιβάλλον· το αντίθετο, πίσω από αυτήν την πρόταση θα αποδειχθεί ότι εξυπηρετούνται στόχοι και συμφέροντα μιας βιομηχανικής πολιτικής για την οποία το περιβάλλον είναι απλώς ένα πρόσχημα.
Μαρία Σπυράκη*: Χρειάζονται πόροι, δεσμεύσεις και μελέτες
Βρισκόμαστε στο πρώτο στάδιο των διαπραγματεύσεων της νομοθεσίας για την αποκατάσταση της φύσης. Χρειαζόμαστε έναν νόμο-πλαίσιο, έναν νόμο-ομπρέλα. Η δική μας πλευρά, της Νέας Δημοκρατίας, θέτει συγκεκριμένους όρους για να ψηφίσουμε την τελική συμφωνία.
- Χρειαζόμαστε συγκεκριμένους ευρωπαϊκούς πόρους που πρέπει να προβλεφθούν στον προϋπολογισμό του 2021-2027 της ΕΕ, ώστε να μην κοπούν κονδύλια από την ΚΑΠ.
- Χρειαζόμαστε γραπτή δέσμευση από την Κομισιόν για επανεξέταση του 10% της επαναφοράς στη φύση της καλλιεργήσιμης γης, ώστε να μην είναι υποχρεωμένα τα κράτη-μέλη να προσχωρήσουν σε τόσο μεγάλη μείωση.
- Χρειαζόμαστε μελέτη επιπτώσεων με βάση τα νέα δεδομένα για την επισιτιστική ασφάλεια. Η μείωση της καλλιεργήσιμης γης θα φέρει μείωση παραγωγής τροφίμων και άρα θα ανεβάσει τις τιμές.
Εφόσον οι όροι μας ικανοποιηθούν και στη βάση της απόφασης του Συμβουλίου των Υπουργών που η Ελλάδα έχει προσυπογράψει και διαφοροποιεί σε σημαντικό βαθμό την πρόταση της Κομισιόν, θα υπερψηφίσουμε την τελική πρόταση μετά την ολοκλήρωση του τριλόγου, το φθινόπωρο.
*ευρωβουλευτής ΕΛΚ
Πέτρος Κόκκαλης*: Ολα θα είναι πιο δύσκολα στο μέλλον
Ο νόμος για την Αποκατάσταση της Φύσης μαζί με τον Κλιματικό Νόμο είναι οι δύο νομικά δεσμευτικοί πυλώνες της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, η οποία τονίζει ότι «πρέπει να αναγνωριστεί σε όλους τους ανθρώπους που ζουν στην Ευρώπη το θεμελιώδες δικαίωμα σε ένα καθαρό, ασφαλές και βιώσιμο περιβάλλον και σε ένα σταθερό κλίμα χωρίς διακρίσεις».
Απεδείχθη ότι ο αγώνας για μια δίκαιη μετάβαση σ’ ένα βιώσιμο για τον άνθρωπο κόσμο αποτελεί τον συνεκτικό ιστό της προοδευτικής πλειοψηφίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Ολα θα είναι στο μέλλον πιο δύσκολα αν το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα επιμείνει στην επιλογή να συντάσσεται με το ECR και το ID.
Εκπληξη, ίσως και για τον πρωθυπουργό, αλλά και ανησυχία για το μέλλον προκάλεσε η στάση των παρόντων ευρωβουλευτών της ΝΔ να ψηφίσουν απέναντι στον Νόμο 5037/2023 της κυβέρνησης, τη θέση της Ελλάδας στο Συμβούλιο Υπουργών και τις προγραμματικές δηλώσεις, μαζί με την Ελληνική Λύση και τη Χρυσή Αυγή.
* ευρωβουλευτής ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ
