Μετά την έκτακτη συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ την περασμένη Κυριακή στην οποία συζητήθηκε και το Μεταναστευτικό, ανώτερος κυβερνητικός αξιωματούχος υπογράμμιζε στο «Μανιφέστο» ότι οι ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις παραμένουν σε «περιορισμένη ετοιμότητα» στην Κρήτη. Την επομένη, ο Κυριάκος Μητσοτάκης γνωστοποίησε ότι θα σταλούν πλοία του Πολεμικού Ναυτικού έξω από τα χωρικά ύδατα της Λιβύης προκειμένου να λειτουργήσουν αποτρεπτικά στις μαζικές μεταναστευτικές ροές από τη βορειοαφρικανική χώρα προς την Κρήτη. Ο πρωθυπουργός θα θέσει το ζήτημα στη σημερινή Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες, ενώ οι θαλάσσιες τουρκολιβυκές συνεργίες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου στην Αθήνα.
Το γεγονός ότι οι παράνομες μεταναστευτικές ροές από την Ανατολική Λιβύη και συγκεκριμένα από το λιμάνι του Τομπρούκ προς την Κρήτη κατέγραψαν φέτος αύξηση μεγαλύτερη από 170% συγκριτικά με το 2024 σήμανε συναγερμό σε όλες τις αρμόδιες ελληνικές αρχές, περιλαμβανομένων των υπηρεσιών ασφαλείας.
«Αυτό το οποίο βιώνουμε είναι κάτι το τελείως πρωτόγνωρο, ο αριθμός των μεταναστών τον οποίο έχουμε δεχθεί τις τελευταίες μέρες δεν έχει ποτέ ξανά υπάρξει στη Νότια Κρήτη και τη Γαύδο», σημείωσε η πρώην υπουργός Εξωτερικών και βουλευτής Χανίων της ΝΔ, Ντόρα Μπακογιάννη. Η ίδια τόνισε ότι πρόκειται για ένα «πολύ μεγάλο πρόβλημα» και «πάρα πολύ δύσκολο στην αντιμετώπισή του», εκφράζοντας την άποψη ότι συντελείται από πλευράς Λιβύης ένα «οργανωμένο δουλεμπόριο».
Βραδυφλεγής βόμβα
Ενώ οι αφίξεις μεταναστών στα χερσαία σύνορα έχουν μειωθεί κατά 30% και στα νησιά του Αιγαίου κατά 38% συγκριτικά με το 2024, οι ροές από τη Λιβύη παρουσιάζουν τεράστια αύξηση το 2025. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Λιμενικού: τον Ιανουάριο ήρθαν από τη Λιβύη στην Ελλάδα 707 μετανάστες, τον Φεβρουάριο 776, τον Μάρτιο 685, τον Απρίλιο 712 και τον Μάιο 1667. Ενώ, προτού εκπνεύσει ο Ιούνιος, από τη βορειοαφρικανική χώρα έχουν φτάσει στην Κρήτη περί τους 2.400 παράνομους μετανάστες. Και τούτο, πέραν της συσσώρευσης παράνομων μεταναστών, εγείρει ζητήματα εθνικής ασφάλειας αλλά και αντιδράσεις από τις τοπικές κοινωνίες.
«Αντέχουμε! Αλλά τα μέτρα αποτροπής είναι απαραίτητα για να μη συνεχιστούν οι ροές σε αυτό το επίπεδο», υπογράμμιζαν στο «Μανιφέστο» πηγές του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου. Γι’ αυτό, η κυβέρνηση αποφάσισε να στείλει δύο φρεγάτες και ένα πολεμικό πλοίο γενικής υποστήριξης έξω από τα χωρικά ύδατα της Λιβύης. Η σχετική διατύπωση του πρωθυπουργού ήταν πολύ προσεκτική, κάνοντας λόγο για «συνεργασία πάντα με τις λιβυκές αρχές και με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές δυνάμεις».
Η αναφορά δεν ήταν τυχαία. Η Λιβύη ανακήρυξε τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια το 1959 και το 1973 επικαιροποίησε τις διεκδικήσεις της ανακηρύσσοντας ως εσωτερικά ύδατα τον Κόλπο της Σύρτης (στο οποίο η Ελλάδα εναντιώνεται από το 1974). Τον Δεκέμβριο του 2023, ανακήρυξε τη συνορεύουσα ζώνη της που εκτείνεται 12 ναυτικά μίλια πέραν των χωρικών υδάτων. Εκεί, το κράτος δεν ασκεί πλήρη κυριαρχία, αλλά έχει αρμοδιότητες σε ζητήματα μετανάστευσης, τελωνειακών ελέγχων κ.λπ.
Εκτός από τα διεθνή ύδατα, τα ελληνικά πολεμικά πλοία αναμένεται να βρεθούν και στην ανωτέρω θαλάσσια περιοχή όπου χρειάζεται η συνεργασία με τις Αρχές που έχουν αρμοδιότητα. Οπως εξήγησε η υφυπουργός Μετανάστευσης, Σέβη Βολουδάκη (ΕΡΤ), τα πλοία του Πολεμικού μας Ναυτικού «με το που θα τα βλέπουν αυτά (σ.σ.: τις βάρκες με τους λαθρομετανάστες) θα ειδοποιούν τις λιβυκές αρχές, θα λένε ότι φεύγει από το λιμάνι σας το τάδε πλοίο με κατεύθυνση προς τα εμάς και από κει και πέρα θα παραταχθούν στα σύνορά μας και θα τους ζητήσουν να γυρίσουν πίσω. Εχουν μεγαλύτερες δυνατότητες στο να καταλάβουν πότε τα πλοία φεύγουν από τη Λιβύη, πολύ περισσότερες απ’ ό,τι έχουν τα σκάφη του Λιμενικού».
Διπλωματική εγήγορση
Η Αθήνα εντείνει τις επαφές της με τις Αρχές σε Δυτική και Ανατολική Λιβύη. Πέραν του Μεταναστευτικού, υπάρχουν οι αιτιάσεις των λιβυκών αρχών για δήθεν καταπάτηση των κυριαρχικών τους δικαιωμάτων από την Ελλάδα με αφορμή τις άδειες για έρευνες εξερεύνησης και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε θαλάσσιες περιοχές νότια της Κρήτης, ενώ από το 2019 υπάρχει το βάρος του τουρκολιβυκού μνημονίου.
Χθες, η Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου (NOC) της Λιβύης υπέγραψε μνημόνιο με την τουρκική κρατική εταιρεία πετρελαίου (TPAO) για γεωλογικές και γεωφυσικές μελέτες τεσσάρων υπεράκτιων περιοχών. Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, δεν έχει γίνει γνωστό ποιες περιοχές αφορά η έρευνα. Ωστόσο, το ότι και οι δύο κυβερνήσεις της Λιβύης επιχειρούν να δώσουν υπόσταση στο τουρκολιβυκό μνημόνιο δημιουργεί μεγάλους κινδύνους για τα ελληνικά συμφέροντα. Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα δεν θα δεχθεί καμία παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της, ξεκαθάρισαν διπλωματικές πηγές.
Ως εκ τούτου, η σχεδιαζόμενη επίσκεψη Γεραπετρίτη λαμβάνει ακόμα μεγαλύτερη σημασία. Σύμφωνα με πηγές από το υπουργείο Εξωτερικών, η ενδεικτικότερη ημερομηνία είναι η 7η Ιουλίου.
