Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να προχωρήσει στη δημιουργία μιας νέας κατηγορίας οχημάτων, των λεγόμενων «Small Affordable Cars» ή πιο απλά ευρωπαϊκό e-car, ανοίγει για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες ένα πραγματικό παράθυρο ευκαιρίας για τη χώρα μας και την κυβέρνηση. Πρόκειται για το αντίστοιχο των ιαπωνικών kei-cars, μικρών, προσιτών και ηλεκτρικών κατά κανόνα αυτοκινήτων, που θα μπορούσαν να δώσουν ξανά ζωή στην εγχώρια παραγωγή και να καταστήσουν την Ελλάδα ελκυστικό προορισμό για ευρωπαϊκές επενδύσεις στον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας.
Η συγκυρία είναι κομβική: η ελληνική κυβέρνηση, με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να έχει θέσει την πράσινη μετάβαση ως στρατηγικό στόχο, καλείται να αξιοποιήσει το momentum και να αποδείξει ότι η χώρα μπορεί να ξεπεράσει χρόνιες παθογένειες γραφειοκρατίας και θεσμικής αδράνειας που στο παρελθόν εμπόδισαν κάθε σοβαρή απόπειρα παραγωγής αυτοκινήτου στην Ελλάδα.
Η νέα ευρωπαϊκή κατηγορία μικρών και προσιτών ηλεκτρικών αυτοκινήτων (e-car) μπορεί να αποτελέσει καταλύτη για την ελληνική οικονομία και τη βιομηχανία. Με ιστορικά παραδείγματα όπως η Attica και το Enfield 8000 να υπενθυμίζουν τις χαμένες ευκαιρίες του παρελθόντος, η Ελλάδα έχει τώρα την ευκαιρία –υπό την ηγεσία της κυβέρνησης και με τον συντονισμό των υπουργείων Οικονομικών, Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος– να μετατραπεί σε κόμβο επενδύσεων, παραγωγής και καινοτομίας στον χώρο της αυτοκινητοβιομηχανίας.
Η πρόκληση είναι διπλή: από τη μία, να διορθωθούν τα θεσμικά λάθη που απέτρεψαν μέχρι σήμερα την ανάπτυξη εγχώριας αυτοκινητοβιομηχανίας· από την άλλη, να δοθεί σαφές μήνυμα στις μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες –Stellantis, Volkswagen, BMW, Renault και Mercedes-Benz – ότι η Ελλάδα είναι έτοιμη να υποδεχθεί παραγωγικές μονάδες, ερευνητικά κέντρα και θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης.
Η πολιτική διάσταση της απόφασης των Βρυξελλών
Ο στρατηγικός διάλογος που πραγματοποιήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2025 στις Βρυξέλλες, παρουσία κορυφαίων Ευρωπαίων αξιωματούχων και των ηγετών της αυτοκινητοβιομηχανίας, αποτέλεσε ορόσημο. Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υιοθέτησε την πρόταση Renault και Stellantis και δεσμεύτηκε για δημιουργία νέας κατηγορίας e-car. Για την Ελλάδα, η απόφαση αυτή δεν είναι απλώς μια ακόμα ευρωπαϊκή οδηγία: είναι πολιτική εντολή να σχεδιάσει το μέλλον της με όρους βιομηχανικής παραγωγής και όχι μόνο κατανάλωσης.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, σε συνεργασία με τον υπουργό Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη και τον υπουργό Ανάπτυξης Κώστα Σκρέκα, έχει τώρα τη δυνατότητα να προωθήσει κίνητρα φορολογικά και επενδυτικά, να διαμορφώσει πλαίσιο fast-track για αδειοδοτήσεις και να άρει γραφειοκρατικά εμπόδια που στο παρελθόν ακύρωσαν εγχειρήματα.
Από την Attica στο Enfield: οι χαμένες ευκαιρίες του παρελθόντος
Η Ελλάδα δεν στερείται βιομηχανικής παράδοσης στον χώρο του αυτοκινήτου. Στη δεκαετία του ’60, η Attica του Γεωργίου Δημητριάδη τόλμησε να σχεδιάσει και να κατασκευάσει ελληνικά μικροαυτοκίνητα, κερδίζοντας μάλιστα διεθνές ενδιαφέρον. Λίγα χρόνια αργότερα, το Enfield 8000, ηλεκτρικό όχημα που παρήχθη στη Σύρο με πρωτοβουλία του εφοπλιστή Γουλανδρή, αποτέλεσε πρωτοπορία για την εποχή του. Και όμως, και τα δύο αυτά εγχειρήματα “έσβησαν” πρόωρα, όχι λόγω τεχνολογικής ανεπάρκειας αλλά λόγω θεσμικών αδιεξόδων: δυσκολία στην πιστοποίηση, περιορισμοί στις πινακίδες δοκιμών, εχθρικό φορολογικό πλαίσιο.
Η ιστορική αυτή εμπειρία υπενθυμίζει τι μπορεί να χαθεί ξανά εάν το κράτος δεν στηρίξει ενεργά τις νέες ευκαιρίες.
Η οικονομική προοπτική για την Ελλάδα
Η νέα κατηγορία e-car μπορεί να αποδειχθεί ιδανικό πεδίο για την Ελλάδα:
• Πρόκειται για μικρά, προσιτά και ηλεκτρικά οχήματα, με σχετικά χαμηλότερο κόστος παραγωγής.
• Μπορούν να ενσωματώσουν ελληνική τεχνογνωσία σε μπαταρίες, software και ελαφρά κατασκευή.
• Προσφέρονται για εγκατάσταση γραμμών παραγωγής σε περιοχές με βιομηχανική υποδομή (π.χ. Θριάσιο, Βόλος, Πάτρα, Ηράκλειο).
Με την κατάλληλη στήριξη, η Ελλάδα μπορεί να προσελκύσει μια μονάδα συναρμολόγησης, να δημιουργήσει δίκτυο προμηθευτών και να επαναφέρει στο προσκήνιο μια βιομηχανία που χάθηκε για πάνω από μισό αιώνα.
Ο ρόλος των υπουργείων και η στρατηγική της κυβέρνησης
Η επιτυχία θα εξαρτηθεί από τη διατομεακή συνεργασία:
• Υπουργείο Οικονομικών: Φορολογικά κίνητρα για επενδύσεις και παραγωγή.
• Υπουργείο Ανάπτυξης: Δημιουργία ειδικών βιομηχανικών ζωνών και fast-track διαδικασιών.
• Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας: Διασύνδεση με την πράσινη μετάβαση και επιδοτήσεις φόρτισης.
• Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών: Νέο θεσμικό πλαίσιο για πιλοτικές κυκλοφορίες, δοκιμές και πιστοποίηση.
Η παρουσία προσωπικά του πρωθυπουργού σε διεθνή φόρα μπορεί να λειτουργήσει ως εγγύηση αξιοπιστίας για τους ξένους κατασκευαστές.
Η γεωπολιτική διάσταση και η θέση της Ελλάδας
Η Ευρώπη αναζητά τρόπους να μειώσει την εξάρτησή της από την Κίνα στην ηλεκτροκίνηση. Η Ελλάδα, με τη γεωγραφική της θέση και τα λιμάνια της, μπορεί να προσφέρει κόμβους logistics για εισαγωγή πρώτων υλών και εξαγωγή τελικών προϊόντων. Η επένδυση σε e-cars εδώ θα είχε στρατηγικό χαρακτήρα για ολόκληρη την Ε.Ε.
Από το χαμένο παρελθόν στο στοίχημα του μέλλοντος
Η Ελλάδα έχει τώρα μια μοναδική ιστορική ευκαιρία: να μετατρέψει την αποτυχία της Attica και του Enfield σε θεμέλιο για μια νέα βιομηχανική εποχή. Με σαφές πολιτικό σχέδιο, αποφασιστικότητα και άρση της γραφειοκρατίας, η χώρα μπορεί να ξαναμπεί στον χάρτη της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας. Το ευρωπαϊκό e-car δεν είναι απλώς μια νέα κατηγορία οχημάτων· μπορεί να είναι το όχημα που θα οδηγήσει την Ελλάδα στην παραγωγή, στην καινοτομία και στην οικονομική της αναγέννηση.
